شمول-گرایی

چکیده: در این گفت وگو، نظری کوتاه به ریشه های پیدایش نظریه پلورالیسم دینی شده و به پاره ای علل پیدایش این اندیشه در میان اندیشمندان مسلمان نیز اشاره ای شده است . همچنین با اشاره به پاره ای دیدگاه های درون دینی، ادله ای بر نفی پلورالیسم ذکر شده است .

از آن جا که موضوع بحث «صراط مستقیم و نقد پلورالیزم دینی» است، این مقاله در آغاز، به بیان نقش دین در ابعاد زندگی مادّی، معنوی،فردی واجتماعی انسان پرداخته و سپس نقش دین در ایجاد خودآگاهی و دیگر آگاهی و تأثیر آن در نهادهای دینی را تبیین نموده است

تعدد و تکثر ادیان، واقعیتی نوظهور نیست و چنان که گلین ریچاردز در کتاب «به سوی یک الهیات ناظر به همه ادیان » گفته است «انواع تجارب دینی متعلق به روزگار ما افزایش و تفاوت قابل توجهی نسبت به انواع تجارب دینی مربوط به گذشته نشان نمی دهند، بلکه آن چه در قرن اخیر روی نموده، تنها رشد وافر آگاهی از تکثرگرایی دینی است.» (1)

در این نوشتار، ضمن اشاره به معانی لغوی دین، با توجه به اقبال دوباره به دین و مباحث گوناگون دین پژوهی در عصر حاضر، مسأله ضرورت تعریف دین تبیین شده است.