معقولیت

در آغازین سخن شماره پیشین، مقوله بس مهم و حیاتی راست اندیشی دینی را پیش کشیدیم و از بایستگی روزافزون آن سخن گفتیم، همچنان که نشان دادیم که از آفت های پیرامونی این مقوله نیز غافل نیستیم.

این مقاله یکی از جالب ترین براهین مکتب ادینبورا برای نسبی گرایی را بازسازی و سپس مورد ارزیابی نقّادانه قرار داده است

این مقاله بعد از مروری کوتاه به زندگی ایمره لاکاتوش، به طرح و معرفی نظریه ی معقولیت وی می پردازد. لاکاتوش روش شناسی را به مثابه یک نظریه ی معقولیت می داند

جان کیکس در مقاله «منطق و معقولیت»(2) می کوشد اثبات کند که منطق معیار معقولیت نیست و برای اینکه گزاره ای معقول باشد لازم نیست کاملاً هماهنگ و مطابق با منطق باشد. به گمان کیکس باورهایی وجود دارند که معقولند، اما مطابق با منطق نیستند. مقاله حاضر گزارشی از مقاله کیکس است همراه با نقد و بررسی برخی از جوانب نظریه او.

در آغازین سخن شماره پیشین، مقوله بس مهم و حیاتی راست اندیشی دینی را پیش کشیدیم و از بایستگی روزافزون آن سخن گفتیم، همچنان که نشان دادیم که از آفت های پیرامونی این مقوله نیز غافل نیستیم.

تبیین و تفهم دقیقا همان صحنه و میدانی است که تمام مناقشات و منازعات در آن و بر سر آن صورت می گیرد. البته ارائه تبیین به خودی خود و فی نفسه مورد مناقشه نیست; زیرا جمیع فلاسفه علم، مورخان علم، و جامعه شناسان علم بر این نقطه عزیمت وحدت نظر دارند که پدیدار معرفت علمی را باید فهم و تبیین کرد

امروزه بسیاری از منتقدان اندیشه دین به جای آنکه حقانیت اعتقادات دینی را محل تردید بدانند، معقولیت آن اعتقادات را مورد تردید قرار می دهند

این نوشته، نقدی است بر مقاله «معقولیت اعتقادات دینی »، منتشر شده در مجله نقدونظر شماره های سوم و چهارم، تابستان و پاییز 1374، به قلم آقای احمد نراقی.