photo by starhan zhang
یکی از نگران کننده ترین چالش های امروزی دنیا ، #بیابان زایی است.
افزایش سطح بیابانی در دنیا موجب شده تا نهادهای بین المللی برای مقابله با این معضل جهانی ، دست در دست هم دهند و بیابان زدایی را با راهکارهای علمی و اصولی پیش گیرند.
ازین رو امروز برابر با 17 ژوئن ؛ 28 خرداد را روز جهانی بیابان زدایی نام نهادند.
کارناوال نیز برای بزرگداشت این روز ، بیابان زایی و عوامل موثر بر آن و… را برای همراهان خود معرفی خواهد کرد.
همراه با کارناوال شویم تا با یکی از نگرانی های بزرگ دنیا آشنا شویم.
وجدان جهانی بیدار می شود…
بیابان زایی های و عواقب آن دو دهه اخیر در جهان به خصوص آفریقا و #آسیا، تلنگری بود برای جهانیان تا به فکر چاره ای باشند برای این معضل بزرگ جهانی.
در کنفرانس سران ریو در سال 1992 معضل بیایان زایی #آفریقا مطرح شده و منجر به تدوین معاهده ای مبنی بر مبارزه با بیابان زایی شد. به موجب این معاهده کنوانسیون جهانی بیابان زدایی تاسیس شد و روز 17 ژوئن برابر با 28 خرداد به روزجهانی بیابان زدایی نامگذاری شد.
افزایش جمعیت و استفاده غیر اصولی از منابع طبیعی روند بیابان زایی را سرعت می بخشد و پیامدهای ناگواری را برای زمین و بشر در پی دارد؛ که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
photo by Nik Barte
photo by hosam himony
قبل از هر چیز باید بیابان زایی و عوامل موثر بر آن را شناخت…
بیابان زایی و عوامل موثر بر آن
تغییر آب و هوا ، کمبود آب شیرین و بیابان زایی سه چالش مهم جهانی در قرن 21 می باشد.
بیابان زایی را کنوانسیون بیابان زدایی اینگونه تعریف می کند:
“ تخریب سرزمین در مناطق خشک ،نیمه خشک ، تا خشک نیمه مرطوب ناشی از عوامل مختلف از جمله تغییرات آب و هوایی و فعالیت های انسانی می باشد.“
عواملی طبیعی و انسانی بسیاری در این امر نقش دارند؛ البته باید اذعان داشت که امروز عوامل انسانی بسیار پررنگتر ازعوامل طبیعی ظاهر گشته اند.
از عوامل طبیعی می توان به گرمای شدید ، نوسان های جوّی ، خشک سالی ، فرسایش آبی و بادی ، تبخیر و شوری آب و خاک ، قلیایی شدن زمین و تخریب مکانیکی و زیستی اشاره کرد.
همچنین بهره برداری غیر اصولی از منابع طبیعی ، چرای بی رویه دام در جنگل ها و مراتع ، فعالیتهای نادرست کشاورزی و عدم توجه به توانایی زمین ، تغییر کاربری زمین های زراعی ، استفاده بی رویه منابع آب های زیرزمینی ، آبیاری زمین با آب وشور و استفاده از کودهای شیمیایی شور ، آتش زدن گیاهان ، استخراج معادن با ماشین آلات سنگین و… از عوامل انسانی در بیابان زایی است.
پیامدهای حاصل از بیابان زایی
شاید فکر کنیم که بیابان زایی پدیده ایست که تنها منجر به خشک شدن قسمتی از زمین می شود و نقشی در سرنوشت و روزگار آدمیان ندارد و تنها متخصصین و کارشناسان وظیفه بررسی و مطالعه برروی آن را دارند؛ اما اگر با پیامدهای مهم آن آشنا باشیم، خود را موظف به مبارزه با بیابان زایی می دانیم و چون پیام کنوانسیون بیابان زدایی در سال 2014 میلادی، زمین را برای آیندگان حفظ می کنیم.
“زمین به آیندگان تعلق دارد آنرا در مقابل تغییر اقلیم حفظ کنیم. Land Belongs to the Future – Let’s Climate Proof it”
( کنوانسیون بیابان زدایی ؛ 2014 )
پیادهای چون از بین رفتن پوشش گیاهی ، گرد و خاک زیاد در یک منطقه ، کم شدن بارندگی ، فرسایش خاک ، عدم حاصلخیزی زمین ، افت آب های زیرزمینی ، از بین رفتن حیات وحش ، بیکاری ، گرسنگی ، فقر و مهاجرت ناشی از بیابان زایی می باشد.
بیابان زایی در ایران
#ایران کشوری با 164 میلیون هکتار مساحت می باشد که بیشتر مناطق آن را اقلیم خشک و فرا خشک فرا گرفته است؛ در واقع محدوده بیابانی ایران 32 میلیون هکتار از مساحت کل آن می باشد که 7 میلیون و 400 هزار هکتار از آن از کانون های بحرانی هستند.
در واقع در حدود 90 درصد ایران با سه حوزه مشخص دشت لوت ، دشت کویر و بیابان های مسیله در معرض بیابان زایی قرار دارند.
عوامل انسانی مانند بهره برداری بی ریه از آب های زیرزمینی و خاک سبب افزایش بیابان های کشور می شود و هر سال ما در حدود 100 هزار هکتار بیابان زایی در کشور داریم.
photo by Corey O
حال که با بیابان زایی و پیامدهای آن آشنا شدیم، به بیابان زدایی بپردازیم…
بیابان زدایی
بیابان زدایی به را هکارها و فعالیت های مبتنی اصول پایدار در مناطق خشک ، نیمه خشک و نیمه مرطوب صورت می گیرد ، گفته می شود و شامل سه محور بازدارنده ، اصلاحی و احیایی می باشد.
بیابان زدایی در ایران
ایران سومین کشور امضا کننده معاهده از میان 191 کشور عضو کنوانسیون مقابله با بیابان زدایی می باشد و فعالیت بیابان زدایی خود را از سال 1344 آغاز کرده و حدود دو میلیون هکتار جنگل دست کاشت در 4 استان حاصل فعالیت این سالها می باشد که نقش عمده ای در حفاطت از شهرها و روستاها ، کاهش آلودگی ، تامین علوفه و تولید چوب ، مراقب از تاسیسات صنعتی ، نظامی ، اقتصادی و… داشته است.
photo by Anthony Arena
سخن کارناوال
راجع به بیابان زدایی چه می دانید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
