یک فوریت ممنوعیت ازدواج دختران زیر 13 سال دیروز در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. طرحی که بر اساس آن قرار است ازدواج دختران زیر 13 سال و پسران زیر 16 سال در کشور ممنوع شود.
به گزارش به نقل از ایران ،این طرح از یک سال گذشته در دستور کار مجلس قرار گرفته و بزودی قرار است پس از تأیید کمیسیون قضایی و حقوقی به مجلس به صحن علنی بهارستان راه پیدا کند. کارشناسان معتقدند تصویب هرچه سریع‌تر این فوریت و اصلاح قانون سن ازدواج می‌تواند تا حدود زیادی از عوارض ناشی از پدیده کودک همسری در کشور جلوگیری کند.
همچنین، صاحب نظران حوزه کودک، مهم‌ترین عوارض ناشی از کودک همسری را خودکشی، فرار دختران، آسیب‌های روحی و جسمی عنوان می‌کنند و معتقدند با اصلاح این قانون آمار با کاهش جدی در زمینه آسیب‌های اجتماعی روبه‌رو خواهیم شد.
«طیبه سیاووشی»، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در این باره به«ایران» می‌گوید: خوشبختانه با وجود اینکه برخی از نمایندگان اعتقاد داشتند که مجلس باید تمرکز اصلی خود را به مسائل اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم بگذارد، امروز فوریت این طرح به تصویب رسید.
وی با اشاره به اینکه 90درصد از کودک همسری‌ها در کشور در خانواده‌های فقیر ایجاد می‌شود، ادامه می‌دهد: به عقیده ما هم مسائل اقتصادی کشور در اولویت است. چراکه اگر بتوان وضعیت مالی مردم را بهبود بخشید می‌توان ازتعداد زیادی از کودک همسری‌های کشور جلوگیری کرد. سیاووشی با تأکید بر اینکه این طرح در جهت تغییر ماده 1041 قانون مدنی طراحی شده است، می‌افزاید: این طرح حدود 6 ماه است که دروضعیت بررسی قرار دارد و تصویب فوریت آن به هرچه سریع‌تر رسیدن فوریت به صحن علنی کمک می‌کند. همچنین، پس از تصویب ازدواج دختران زیر 13 سال و پسران زیر 16 سال ممنوع می‌شود.
این عضو فراکسیون زنان مجلس در مورد متن این فوریت، می‌گوید: برخی از نمایندگان مجلس توجیهات خود از این فوریت را در متن آن آورده‌اند. یکی از این توجیهات آن است که اغلب این کودکان در خانواده‌های فقیر زندگی می‌کنند و دچار بارداری‌های زودهنگام می‌شوند. همچنین، متأسفانه تعداد زیادی از این کودکان به علت آماده نبودن وضعیت جسمی شان برای بارداری جانشان را از دست می‌دهند.
وی با بیان بر اینکه نیمی از راه تصویب این طرح پس از رأی فوریت آن طی شده است، تأکید می‌کند: در مورد اینکه طرح چه زمانی به صحن علنی می‌رسد نمی‌توان زمانی را اعلام کرد چون ممکن است فوریت‌های دیگری هم در طول این مدت مطرح شود اما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا هر چه سریع‌تر به صحن برسد. سیاووشی ادامه می‌دهد: یکی از دلایلی که فوریت این طرح توانست نظر موافق تعداد زیادی از نمایندگان مجلس را جلب کند فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی بود که ازدواج دختران زیر 10 سال را حرام اعلام کرد و به بحث بلوغ عقلی و جسمی کودک تأکید داشت. این نماینده مجلس، بلوغ جسمی و عقلی کودکان را از مهم‌ترین شروط ازدواج آنها می‌داند و می‌گوید: در حال حاضر برای ازدواج کودکان زیر 13سال، حکم دادگاه و اذن ولی کفایت می‌کند اما ما در این طرح بحث پزشکی قانونی را هم وارد این چرخه کردیم. به‌طوریکه برای ازدواج دختران بین 13 تا 16 و پسران 16 تا 18 سال علاوه بر حکم ولی و دادگاه، تأیید پزشکی قانونی هم لازم است. وی نسبت به افزایش کودکان بیوه در کشور هم هشدار می‌دهد و می‌افزاید: متأسفانه تعداد زیادی از این کودکان پس از ازدواج طلاق می‌گیرند و دچار اختلالات روانی و روحی می‌شوند. حتی برخی از آنها دست به خودکشی می‌زنند.
سیاووشی کودک همسری را مهم‌ترین عامل ترک تحصیل کودکان می‌داند و می‌گوید: متأسفانه حتی تعداد زیادی از این کودکان به خاطر ازدواج از چرخه آموزشی حذف می‌شوند و پس از اینکه طلاق می‌گیرند هم هیچ پشتوانه‌ای ندارند.موضوعی که باعث تحمیل هزینه‌های اضافی به خانواده و دولت می‌شود.البته برخی از این کودکان حتی به اجبار همسر اتباع خارجی می‌شوند و کودکان شان هم نمی‌توانند شناسنامه بگیرند.
کودک همسری نوعی کودک آزاری است
«فاطمه ذوالقدر»، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز کودک همسری را نوعی کودک آزاری می‌داند و می‌گوید: این کودکان اغلب به دلیل فرهنگ و سنت و مشکلات اقتصادی و یا بعضاً عرفی خانواده محکوم به ورود زودهنگام به دنیای بزرگسالان هستند. شرایطی که آسیب‌های جسمی و روحی متنوعی را به آنها وارد می‌کند وباعث می‌شود از لحاظ جسمی و روحی آسیب‌های متنوعی را تحمل کنند. همچنین، فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها نیز متأثر از این شرایط هستند. یعنی آنها هم دچار مشکلات زیادی در آینده خواهند شد.
او کودک همسری را مصداقی از خشونت علیه زنان می‌داند و می‌افزاید: خوشبختانه درخواست یک فوریت بررسی طرح افزایش حداقل سن قانونی دختران برای ازدواج در صحن علنی مجلس به رأی گذاشته شد که مورد تأیید اکثریت نمایندگان بود که از مجموع 209 نماینده حاضر در جلسه 151 نماینده با رأی موافق، 34 نماینده با رأی مخالف و 7 نماینده با رأی ممتنع با رسیدگی فوریتی مجلس به این مسأله اجتماعی موافقت کردند. وی می‌افزاید: شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه در زمان و مکان کنونی که بلوغ جسمی و روانی و حتی جنسی کودکان را تحت تأثیر قرار داده سبب شده کودکان دیرتر به بلوغ جسمی و فکری برسند لذا با توجه به افزایش محرومیت و فقراین مسائل کودک همسری را دامن خواهد زد.
کاهش آسیب‌های اجتماعی با تصویب این فوریت
رضا جعفری، رئیس اورژانس اجتماعی کشور نیز تصویب این فوریت را یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش آسیب‌های اجتماعی و مراجعه به سازمان بهزیستی می‌داند و به«ایران» می‌گوید: ایجاد مشکلات اجتماعی مانند فرار از منزل، گرایش به مواد مخدر، خودکشی و سایر آسیب ها از عواملی است که در اثر ازدواج در سنین پایین ایجاد می‌شود. به همین علت پس از تصویب طرح شاهد کاهش مراجعه به بهزیستی و مداخلات اورژانس اجتماعی در این زمینه خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین آثار منفی ای که ازدواج در سنین پایین دارد، عدم امکان ادامه تحصیل، ترک تحصیل یا افت تحصیلی کودکان است، می‌افزاید: این عامل می‌تواند در کسب موقعیت‌های شغلی و پایگاه اقتصادی و اجتماعی در درازمدت اثرات منفی بر سرنوشت و آینده دختران بر جا بگذارد.
وی با تأکید بر اینکه عدم نقش یا عاملیت در انتخاب همسر آینده باعث عدم رضایتمندی زندگی زناشویی و حتی طلاق و سایر آسیب های اجتماعی می‌شود، بیان می‌کند: وجود فاصله سنی بین دختران و همسران که عموماً در سنین بالاتری هستند و می‌تواند سبب ایجاد فاصله سنی شود. وی می‌گوید: عدم آمادگی روانی یا بلوغ اجتماعی جهت انتخاب همسر.عموماً در این سن انتخاب‌ها متأثر از فضای عاطفی یا احساسی و ناشی از هوس‌های زودگذر مانند زیبایی ظاهری، تیپ و قیافه فرد مقابل یا فرار از شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده است.
جعفری با تأکید بر اینکه ناتوانی فیزیکی و جسمانی جهت بارداری، زایمان های زودرس، تولد فرزندان نارس و حتی مرگ مادران از نتایج منفی کودک همسری است، می‌گوید: بنابراین احترام به خواسته‌ها و انتظارات دختران و زنان در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست گذاری های کلان باید مورد توجه قرار گیرد.
