به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری میزان، همکاری شهروندان با پلیس و سیستم قضایی در زمینه برخورد با انواع مختلف ناهنجاریها و قانون شکنیها رویهای مرسوم در همه کشورهای جهان است که غالبا به درخواست پلیس یا سایر نهادهای مرتبط در زمینه جرایم غیر اضطراری انجام میشود. در این راستا کشورهای مختلف به تدوین و اجرای روشهای گوناگون برای گسترش همکاریهای مردم با پلیس به منظور مقابله با اعمال خلاف قانون، تخلفات یا هنجارشکنیها اقدام کرده و از همکاری مردم با پلیس و نهادهای قضایی به شکل ارائه گزارش تخلفات و قانون شکنیها به عنوان تلاش برای ایجاد شبکه ایمنی سراسری شامل افرادی که از یکدیگر محافظت میکنند، یاد میکنند.
در حال حاضر و به موازات افزایش نقش و تاثیر اینترنت بر جوامع بشری و برطرف شدن نقایصی مانند هزینه بر بودن گزارش به پلیس و ادارات مربوطه و پیامدهای ناشی از این اقدام، شاهد گسترش تعامل مردم و پلیس در نقاط مختلف جهان هستیم. معرفی پستهای الکترونیک، شمارههای تلفن، برنامههای آنلاین قابل نصب بر روی گوشیهای هوشمند، و سایتهای مخصوص ارائه گزارش جرایم به ویژه در اروپا و آمریکا کمک موثری به پلیس برای تسریع و تسهیل مقابله با قانون یا هنجارشکنی هستند. باید توجه داشت که گزارش آنلاین جرایم و تخلفات در کشورهای آسیایی، گستردگی همکاری مردم با پلیس را در پی داشته است. مالزی، پاکستان، هند، سریلانکا، سنگاپور و ... از آن جمله هستند.
ارائه شیوه های نوین گزارش تخلفات، قانون شکنی و هنجارشکنی
پایگاه «زد دینت» که از سال 1991 رخدادهای دنیای فناوری را پوشش میدهد، در سال 2012 از راه اندازی نخستین برنامه آنلاین گزارش مردمی به پلیس خبر داد که کاربران را قادر میسازد اطلاعات صوتی و تصویری خود را به شکل محرمانه و بدون مخاطره در اختیار پلیس قرار دهند. زد دینت در توضیح کارآیی برنامه آنلاین گزارش جرم «CrimePush» اعلام کرده بود که گزارش جرایم و هنجارشکنیها به پلیس تاکنون زمان بر بوده و گاهی افراد به دلیل نگرانی از به خطر افتادن امنیت خود از مراجعه به پلیس خودداری میکردند. اما این برنامه ضمن رفع موانع مذکور نقش بازدارندهای در ارتکاب جرم دارند.
اکنون برنامههای آنلاین گزارش جرم قابل دسترس در 3 میلیارد گوشیهای هوشمند موجود در اختیار کاربران در سراسر جهان یکی از راههایی است که برخی کشورها در این راستا از آن بهره میبرند.
تمایل 95 درصدی مردم آمریکا برای همکاری آنلاین با پلیس
نهادهای انتظامی و سیستم قضایی دولت آمریکا در سالهای گذشته با ارائه دستورالعملهایی از مردم درخواست میکردند در صورت قربانی شدن یا مشاهده جرایم، آن موارد را به پلیس و نهادهای مربوطه گزارش دهند. گزارش جرایم، جنایات و هنجارشکنیها مانند تهدیدات بمبگذاری، سرقت، جرایم جنسی، قاچاق انسان، تهیه محتواهای هرزه نگارانه از کودکان، انواع جنایت، سوءاستفاده از خودروهای دولتی، تخریب اموال عمومی حتی گرافیتی و بی احتیاطی در رانندگی در آمریکا همیشه با پاداش همراه بوده است.
پلیس آمریکا با انتشار گسترده و عمومی اطلاعیهها و دستورالعملهای مختلف ضمن هشدار به مردم در مورد اجتناب از مداخله و درگیری مستقیم در صورت مشاهده جرایم مذکور از آنان میخواست تا با مراجعه به نزدیکترین نهاد مرتبط و مرکز پلیس یا از طریق تماس تلفنی آن مورد را گزارش دهند. معرفی ادارات و سازمانهای الکل، تنباکو، سلاح گرم و مواد منفجره (ATF)، اداره مبارزه با مواد مخدر (DEA)، حفاظت از محیط زیست (EPA)، اداره تحقیقات فدرال (FBI)، پلیس اینترپل، اداره مهاجرت و امور گمرکی (ICE) و سرویس فدرال مارشال حکایت از وسعت جرایم و ناهنجاریهایی دارد که به گزارشهای مردمی برای رسیدگی بهتر امور نیاز دارند.
با پیشرفت تکنولوژی درخواست ارائه گزارشهای مردمی از تخلفات و قانون شکنیها در آمریکا نیز دچار تحولاتی شد. طراحی سایتهای تخصصی در این زمینه مانند «پلیس وان» که با ارائه ویدئوهای آموزشی از شهروندان میخواهد تا در صورت مشاهده جرایم و ناهنجاریها با پلیس تماس بگیرند نیز از دیگر اقدامات انجام شده در این راستا هستند. این سایت با ارائه گزینههای متعددی این فرصت را برای شهروندان فراهم میکند تا بدون نگرانی در رفع ناهنجاریها و ناامنیها نقش موثری داشته باشند.
نظرسنجی موسسه «هریس» در سال 2016 در آمریکا نشان داد که 95 درصد شهروندان این کشور مایل هستند در صورت مشاهده جرایم و هنجارشکنیها با ارائه و گزارش تصاویر و صداهای ضبط شده و سایر مدارکی که در اختیار دارند، به پلیس کمک کنند.
استفاده از برنامههای آنلاین گزارش جرایم در حال حاضر در آمریکا با استقبال قابل ملاحظهای مواجه شده است. به گزارش وب سایت «نایس»، مقامات نیویورک در فوریه 2018 اعلام کردند ماهانه 250 هزار کاربر با استفاده از این برنامه جرایم و تخلفات را برای پلیس ارسال میکنند و از زمان راه اندازی این برنامه در تقریبا یک سال پیش در این شهر تاکنون 26.5 میلیون گزارش به پلیس و نهادهای مربوطه ارائه شده است.
استقبال از برنامههای آنلاین گزارش به پلیس به حدی گسترده بوده که اکنون جوامع اطلاعاتی آمریکا با معضل ذخیره سازی اطلاعات و تلفیق اطلاعات تدوین شده به صورت سنتی با اطلاعات جدید روبرو شدهاند.
درخواست پلیس کانادا از مردم برای گزارش تخلفات
در کانادا از شیوه گزارش آنلاین برای ارسال تصاویر تخلفات رانندگی و نیز گزارش تخلفات و جرایم استفاده میشود. در حالی که به گزارش «سیتی نیوز 1130»، پلیس «ونکوور» از مردم خواسته است در صورت مشاهده تخلفات رانندگی با ارسال تصاویر راننده و پلاک خودروی وی به پلیس برای کمک در برقراری نظم کمک کنند، پلیس شهر «ادمونتون» در سایت رسمی خود از مردم این شهر خواسته تا کلیه جرایمی که در اطرافشان رخ میدهد را از طریق برنامه آنلاین گوشی خود، به پلیس گزارش دهند.
گزارش مردم از رفتارهای غیرقانونی به پلیس انگلیس
درخواست گزارش جرایم به پلیس توسط مردم از سوی نهادهای انتظامی و قضایی انگلیس نیز همواره مطرح بوده است. پلیس انگلیس از مردم خواسته بود تا علاوه بر جرایم و جنایات، رفتارهای ضد اجتماعی و هنجارشکنانه اعم از ایجاد سر وصدا، جرایم ناشی از نفرت، کلاهبرداری و ... را که بر کیفیت زندگی مردم تاثیر میگذارد یا امنیت افراد را به خطر میاندازند به پلیس گزارش دهند.
انگلیس در سال 2014 با معرفی برنامه «Self Evident» با قابلیت نصب بر روی گوشیهای تلفن همراه، از شهروندان خود خواست در صورت قربانی شدن یا مشاهده جرم، با تهیه ویدئویی از آن با تلفن همراه خود یا استفاده از تصاویر ضبط شده توسط دوربینهای مدار بسته مدارک دیجیتال تهیه شده را به پلیس گزارش دهند. مقامات انگلیسی در آن زمان تاکید کردند که این برنامه نه تنها سبب ایجاد هرج و مرج نمی شود بلکه هزینه های مربوط به اعزام نیروهای پلیس به منطقه هایی که گزارششان جعلی بوده را نیز به شدت کاهش داده و جرایمی را که به زعم شاهدان یا قربانیان ارزش اتلاف وقت و هزینه را ندارند، به اطلاع پلیس می رساند.
به گزارش «پاکت لینت»، این تصمیم در پی آن اتخاذ شد که «بوریس جانسون» شهردار وقت لندن بر مفید بودن دریافت تصاویر و ویدئوهای ضبط شده با گوشی های تلفن همراه برای پلیس این کشور در راستای مبارزه با جرایم و نیز تامین امنیت و اعتماد شاهدان تاکید کرده بود.
پلیس انگلیس در تشویق مردم برای همکاری با این نهاد اظهار داشت این برنامه کمک میکند تا جرم یا ناهنجاری مدنظر بدون نیاز به حضور در اداره پلیس و توقیف گوشی همراه با سرعت بیشتری مورد بررسی و پیگرد قرار گیرد. ضمن این که این مدارک دیجیتال در صورت پیگیری پرونده در سیستم قضایی، مورد استناد قرار گرفته و شاهد مستند و ارزشمندی به حساب میآید. استفاده 27 هزار نفر از مردم انگلیس از برنامه آنلاین گزارش جرم سبب ارسال گزارشهای متعدد به پلیس در راستای ایجاد نظم در این کشور شده است.
کارآمدی این شیوه سبب شد تا استفاده از آن در سطوح مختلف و برحسب نیازهای هر منطقه مورد توجه قرار گیرد. برای مثال، پلیس شهر «بدفوردشایر» انگلیس در پایگاه اینترنتی خود، برای مقابله با معضل رانندگی در حالت مستی یا رانندگی هنجارشکنانه، بی پروا و بی دقت که سایرین را در معرض خطر قرار میدهد، با معرفی شماره تلفن و نیز فرم گزارش آنلاین از شهروندان این شهر خواست تا به پلیس در راستای برقراری نظم کمک کنند.
متداول و فراگیر شدن گزارش تخلف توسط مردم به پلیس در سراسر جهان
اما باید توجه داشت که استفاده از برنامههای آنلاین گزارش جرایم محدود به کشورهای اروپایی و آمریکا نبوده و به سرعت در سراسر جهان، جایگاه خود را در تعامل مردم و پلیس یافته است.
پلیس «دبی» در سال 2016 با معرفی برنامه آنلاین گزارش تخلفات، قانون و هنجارشکنی از مردم خواست تا در صورت مشاهده ناهنجاری ها، خرید و فروش الکل و مواد مخدر، خودروهای مشکوک، معاملات مشکوک، قمار، تخریب اموال عمومی، فحشا و ... با تهیه و ارسال مدارک دیجیتال این نهاد را مطلع سازند. پلیس دبی در مراسم رونمایی از این برنامه آنلاین هدف از ارائه این برنامه را افزایش رضایت عمومی و کاهش هزینههای زندگی اعلام کرد. ضمن این که هویت فرد گزارش دهنده با استفاده از این برنامه محرمانه مانده و خطری را متوجه وی نمیکند.
مرکز تحقیقات جنایی «کنیا» نیز در سال 2017 با راه اندازی این برنامه قابل دسترس برای کاربران سیستمهای عامل اندروید، آیاواس و ویندوز اعلام کرد کلیه شهروندان این کشور قادر خواهند بود تا با گوشیهای هوشمند خود جرایم را گزارش دهند.
«افریقا نیوز» نوشت این تصمیم در کنیا در پی آن اتخاذ شد که بررسیها و مطالعات نشان دادند میزان گزارش جرم در این کشور در سال 2016 به نصف میزان سال 2015 سبب شد تا برای حل معضل عدم گزارش جرایم از شیوههای نوین بهره ببرند.
براساس گزارش «هکرنون»، پلیس هند نیز در این راستا از شبکه اجتماعی واتس اپ محبوبترین شبکه اجتماعی در این کشور با بیش از 160 میلیون کاربر فعال بهره میبرد.
گزارش جرایم و تخلفات از طریق ارسال فیلم و عکس مختلفان به مراکز پلیس با استفاده از ضوابط قانونی، در سالهای اخیر به دلیل مزایای متعددی مانند صرفه جویی در هزینه و وقت، امنیت شخص گزارش دهنده، سهولت امکان ارائه گزارش و ... به رویهای معمول در کشورهای مختلف جهان مبدل شده است.