خونین‌شدن تابلوی بورس پس از شهادت سردار/ ریزش مقطعی یا ورود به اصلاح زمانی؟

اقتصادآنلاین - مهدی فاضل؛ بازار سهام ایران امروز و پس از مدت‌ها به رنگ قرمز پررنگ درآمد. شاخص کل بورس تهران با ریزشی 4.36 درصدی در نهایت در عدد 367هزار و 333 واحدی بسته شد. عمده نمادهای بورسی صفوف فروش سنگین داشتند و حمایت حقوقی‌ها از نمادهایی همچون فارس نیز نتوانست حریف فشار فروش سهامداران خرد شود.

بازار ترسیده است؛ خطر جنگ در کمین است؟

شهادت سردار قاسم سلیمانی در بامداد جمعه توسط تروریست‌های آمریکایی تنش‌های میان ایران و آمریکا را شاید به نقطه اوج خود در چند سال اخیر خواهد رساند. تا جایی که مقامات فرانسه اذعان کردند دقیقاً آن‌چیزی که تاکنون از آن بیم داشتند، اکنون جامه حقیقت به خود پوشانده است. ترامپ با این اقدام جسورانه و البته به اذعان برخی نابخردانه زمین بازی سیاسی در منطقه را شاید به کلی تغییر داده باشد و ریسک‌های ژئوپولیتیک در سطح جهانی نیز با اقدام دیروز رییس جمهور آمریکا جهش زیادی، حداقل در کوتاه‌مدت، خواهد داشت. تا جایی که در هزاران کیلومتر آن‌سوتر، شورای شهر نیویورک نیز برای اتخاذ تدابیر امنیتی جلسه اضطراری تشکیل می‌دهد. نکته قابل تأملی که خوشایند ایالات متحده آمریکا نخواهد بود، محبوبیت فراوان سردار سلیمانی میان مردم است و از آن‌جایی که اتحاد حکومت و ملت پس از این اتفاق کمی ترمیم شده، شاید پاسخ دندان‌شکن جمهوری اسلامی به حمله بامداد روز گذشته، جزو انتظارات مردم نیز باشد و اعتبار حکومت را برگرداند. از طرفی، پاسخی غیرحساب‌شده و خطرناک می‌تواند سایه جنگ را به روی مرزهای کشور بکشاند و در صورت انتخاب قریب‌الوقوع و مجدد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آینده، ریسکی بزرگ از منظر سیاسی - امنیتی را روی کل مساحت ایران و منطقه بگستراند. بنابراین وحشت بازار در خصوص این احتمالات در روز جاری طبیعی است و در تمام بازارهای مالی دنیا، اتفاقات پیش‌بینی‌نشده موجب بروز واکنش‌های سریع و عموماً بیش از حد در روز پس از وقوع آن می‌شود.

تأثیر اتفاقات سیاسی بر بورس چگونه است؟

برخی از تحلیلگران بورسی اعتقاد دارند که اتفاقات سیاسی این‌چنینی می‌تواند صرفاً در کوتاه‌مدت روی روند معاملات بازار سهام تأثیر داشته و روند شرکت‌های بورسی به صورت عمده متأثر از پارامترهای اقتصادی است که روند تولید و فروش شرکت‌ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد. به صورت کلی عبارت ذکرشده درست است؛ با ذکر این تبصره که در دنیای پیچیده کنونی، میان رخدادهای سیاسی و متغیرهای اقتصادی همبستگی بالایی در بلندمدت وجود خواهد داشت و در نهایت این سیاستمداران‌اند که برای اقتصاد کشور تصمیم‌گیری می‌کنند.

تاریخچه بورس ایران نیز نشان می‌دهد مراودات سیاسی ایران در سطح کلان تا چه میزان روی روند بازار سرمایه تأثیر گذاشته است. از قمارخواندن بورس توسط رییس جمهور در سال 84 گرفته که موجب ریزش شدید و در ادامه رکود بورس به مدت مدیدی شد تا انتخاب روحانی در سال 92 که سبب رشد حبابی بازار گردید. شهادت سردار سلیمانی نیز پتانسیل این موضوع، هرچند بسیار کم، را دارد که به نقطه عطفی در چرخه سیاسی انقلاب اسلامی بدل شود که بازار امروز نیز به خوبی این مسأله را در قیمت‌هایش بازتاب داد.

ولی این نکته را بایستی در نظر گرفت که در شرایط فعلی، وقوع جنگ بسیار بعید به نظر می‌رسد و سران سیاسی کشور باهوش‌تر از آنند که بازی سیاسی خطرناکی را که رییس جمهور آمریکا آغاز کرده، با اقدامی ساده‌لوحانه ادامه بدهند. البته در پاراگراف پیشین ذکر شد که واکنش منفعلانه نیز عواقب خوبی در پی نخواهد داشت.

ریزش امروز مقدمه‌ای بر اصلاح زمانی بازار خواهد بود؟

در مورد تأثیر کوتاه‌مدت شهادت سردار سلیمانی بر بازار، احتمال قوی آن است که در صورت عدم واکنش جمهوری اسلامی در روزهای آینده، تعادل بازار به سطح منطقی خود بازگردد. پیش‌تر نیز اقتصادآنلاین در مورد اتفاقات سیاسی روی روند کوتاه‌مدت هشدار داده بود (برای مطالعه گزارش این‌جا کلیک کنید) که البته به دلیل ورود سنگین نقدینگی در یک ماه اخیر، بازار تقریباً بی‌توجه به ناآرامی‌های عراق به صعود شارپ خود ادامه داد و البته در مقابل خبر بسیار مهم دیروز نتوانست مقاومت کند. به زعم برخی کارشناسان، اصلاح قیمتی بازار با توجه به رشد قابل توجه آن در یک ماه و نیم اخیر اجتناب‌ناپذیر بود.

از سویی، ریزش عمیق بازار در زمانی کوتاه می‌تواند اصلاح زمانی بورس را خنثی کند که این مسأله امیدواری ایجاد می‌کند تا پس از مدتی کوتاه، مجدداً بازار بتواند به روند صعودی پیشین خود بازگردد. این پیشامد به سود بورس‌بازانی است که در هفته گذشته دوراندیشی کرده و قسمت زیادی از پورتفوی خود را نقد کرده بودند؛ بنابراین می‌توانند مجدداً روی موج صعودی جدید سوار شوند و از این شرایط نهایت سود را ببرند.

پیشامد دیگر بورس به زعم برخی از کارشناسان، اصلاح زمانی بازار است که ریزش شدید امروز، مقدمه وقوع آن بود. مدافعان این فرضیه اذعان می‌کنند که به مدت بیش از یک ماه بازاری نزولی یا نسبتاً متعادل خواهیم داشت.

همان‌گونه که بیان شد، در صورت عدم واکنش سریع ایران به اتفاقات روز گذشته، در روزهای آینده مسلماً بازار بهتر و متعادل‌تری خواهیم داشت. نکته ضروری برای کامیابی جمعی سهامداران آین مسأله خواهد بود که از رفتارهای هیجانی پرهیز شود.