نکات کلیدی برای زنان مبتلا به صرع - بخش دوم

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

ارزیابی‌‌ قبل از بارداری

هنگامی که بیمار تصمیم به بارداری گرفته است، ارزیابی مجدد در موارد زیر صورت می‌‌پذیرد: 

مرور تاریخچۀ بیماری، بررسی مجدد در یافته‌‌های پاراکلینیک، تاریخچۀپزشکی و عصبی، تاریخچۀ بلوغ جنسی، تاریخچۀ عادت‌‌های زندگی، تاریخچۀ خانوادگی، تاریخچۀ دارویی، دیدگاه‌‌ بیمار و همسر همچنین بررسی تاریخچۀ ژنتیکی خانواده مهم است. اگر مسئلۀ ژنتیکی واضحی وجود داشته باشد، در این صورت مشاوره با متخصص ژنتیک، مسلماً قبل از بارداری دارای اهمیت است. به طور کلی روند مشاوره نباید با عجله انجام گیرد. مناسب‌ترین زمان برای بارداری زمانی است که بیمار قبل از بارداری مورد مشاوره قرار گرفته است، بیماری مجدداً ارزیابی ، داروهای وی تنظیم و حمله‌‌هایش کنترل شده است.  

یائسگی 

میانگین سن زنان برای پایان دوره‌‌های ماهانه و دوران باروری، حدود پنجاه سالگی است. زنان در این زمان اغلب دچار گر گرفتگی و تغییر سریع حالت‌‌های روانی می‌‌شوند. برای کاهش گر گرفتگی و دیگر نشانه‌‌های مربوط به یائسگی، اغلب درمان به روش جایگزینی هورمون استروژن، توصیه می‌‌شود. اگر با خوردن هورمون جنسی، کنترل حمله‌‌ها مشکل شود، باید قطع هورمون مد نظر قرار گیرد. مکمل هورمون استروژن اغلب برای پیشگیری از کاهش کلسیم تجویز می‌‌شود.

(کاهش کلسیم استخوان که معروف به پوکی استخوان است،باعث می‌‌شود استخوان‌‌هایی که ظریف و شکننده شده اند به آسانی بشکنند).  صرع ممکن است در هر مرحله از زندگی پیش آید. بعضی از زنان که سال‌‌ها دچار حمله بوده‌اند، ممکن است متوجۀ بهبودی یا از بین رفتن حمله‌‌ها در این زمان شوند یا این که حمله‌‌های تشنج ممکن است در این دوره آغاز شوند. دسترسی به اطلاعات و مراقبت‌‌های پزشکی سبب می‌‌شود که زنان در دوران یائسگی دچار مشکلات کمتری شوند. 

صرع و شیردهی 

 اظهار نظر در مورد این سؤال که آیا مادران مصرف کنندۀ داروهای ضد صرع، می‌‌توانند به نوزادان خود شیر بدهند، تا اندازۀ زیادی بستگی به منافع جسمی و روانی شیردهی، آرزوهای مادر، وضعیت سلامت نوزاد و مقدار استفادۀ مادر از این داروها دارد. طبق منابع موجود، تمامی انواع داروهای ضد صرع وارد شیر مادر شده و از این راه به نوزاد انتقال می‌‌یابد ولی خوشبختانه مقدار دارویی که از شیر مادر به نوزاد می‌‌رسد زیاد نبوده و قابل چشم پوشی است.

لذا شیردهی را نباید برای مادران مبتلا به صرع ممنوع کرد.  لازم به ذکر است که شیر مادر مبتلا به صرع با وجود مصرف داروهای ضد صرع برای نوزاد، کاملاً سالم و بی خطر بوده و توصیه می‌‌شود که طبق روال عادی شیردهی ادامه داشته باشد.  توصیه می‌‌شود اگر بیداری در شب برای مادر مبتلا به صرع مناسب نیست و باعث تشدید حمله‌‌ها می‌‌شود، می‌‌تواند شیر را دوشیده و پدر آن را به کودک بدهد.

 توصیه‌‌هایی دربارۀ صرع و بارداری 

 دختران مبتلا به صرع در سن بارداری باید اطلاعات کافی در مورد خطر حملۀ صرع و قطع دارو داشته باشند.  درمان با یک دارو (مونوتراپی) چه در دوران بارداری و چه در سایر موارد موجب کاهش خطرها و عوارض دارویی است. مصرف اسید فولیک روزانه یک تا پنج میلی‌گرم در خانم‌‌های مبتلا به صرعی که دارو مصرف می‌‌کنند از سه ماه قبل از بارداری تا پایان سه ماهۀ اول بارداری توصیه می‌‌شود.  زنان مبتلا به صرع با سابقۀ فامیلی نقص لولۀ عصبی که نوعی بیماری مادرزادی است، باید در دوران بارداری از مصرف سدیم والپروات و کاربامازپین پرهیز کنند.

متخصص مغز و اعصاب و متخصص زنان و زایمان با همکاری هم می‌‌توانند برنامۀ درمانی منظم و متعادلی را برای مادران باردار مبتلا به صرع تنظیم کنند.  لازم است سطح خونی دارو تا هشت هفته پس از زایمان کنترل شود، زیرا خطر افزایش سطح خونی دارو و مسمومیت وجود دارد.  در صورت رعایت نکات پزشکی اکثر زنان مبتلا به صرع بچه‌‌های سالمی به دنیا می‌‌آورند.  دختران مبتلا به صرع می‌‌توانند مانند دیگران ازدواج کنند و فرزند سالم به دنیا آورند.  آشنائی با روش‌‌های جلوگیری از بارداری و رعایت جدی فاصله گذاری بین فرزندان به زنان مبتلا به صرع توصیه می‌‌شود. 

 داروهای ضد بارداری

مصرف داروهای ضد بارداری باعث تشدید حمله‌‌های تشنج نمی‌شوند. قرص‌‌های ضد بارداری ممکن است با کاهش میزان خونی داروهای لاموتریژین باعث بروز تشنج شوند. از طرفی بعضی داروهای ضد صرع مانند فنی‌توئین، فنوباربیتال، اتوسوکسیماید، کاربامازپین و توپیرامات باعث تضعیف اثر داروهای ضد بارداری می‌‌شوند و بنابراین ممکن است افزایش میزان داروی ضد بارداری لازم باشد. بهتر است که روش جلوگیری از بارداری برای هر فرد مبتلا به صرع با مشورت پزشک انجام گیرد.

امروزه چندین روش موفق و مطمئن جلوگیری از بارداری وجود دارد. مصرف قرص‌‌های ضد بارداری، استفاده از دستگاه( I.U.D)، تزریق آمپول، کاشتن قرص زیر پوست، استفاده از کاندوم و بستن لوله‌‌ها در مردان و زنان روش‌‌های متفاوتی است که باید زیر نظر متخصص زنان و زایمان و همچنین پزشک معالج انجام گیرد. با مشورت و همکاری، بدون هیچ مشکلی سلامت بارداری تأمین می‌‌شود.