چوب خطِ آب

خشکسالی در کرمان به مرحله بحرانی رسیده است، تا جایی که با گرم‌شدن هوا مسئولان از جیره‌بندی آب در روزهای آینده در این استان خبر داده‌اند.

به گزارش ، وقایع اتفاقیه نوشت: بر‌اساس آمارهایی که سال گذشته اعلام شد، بارندگی در کرمان هشت برابر کاهش یافته است، درحالی‌که در پایان سال گذشته استان کرمان با بارندگی‌های شدیدی مواجه بود و اغلب سدها و برخی تالاب‌های استان آبگیری شد. گرمای شدید اما به آب باران امان نداده و حالا در کمتر از سه ماه کرمان با بحران آب مواجه شده است. استان کرمان بیش از 18 سال درگیر خشکسالی خانمانسوزی است که صدها روستا را نابود و هزاران خانوار روستایی را روانه حاشیه شهرهای بزرگ و کوچک کرده و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در حالی کرمان را به‌شدت تهدید می‌کند که بارندگی‌های ماه‌های اخیر کرمان باوجود بروز سیلاب‌های مخرب در شرق و جنوب استان نیز نتوانسته دردی از بی‌آبی کرمان درمان کند. درحالی متوسط بارش استان کرمان در سال زراعی جاری (از مهر 95 تا پنج خرداد) نسبت به سال زراعی گذشته افزایش چشمگیری داشته اما متوسط بارش شهر کرمان وضعیت ناامیدکننده‌ای دارد. متوسط بارش شهر کرمان از مهر 94 تا پنج خرداد 95، 83,2 میلی‌متر بود که در همین بازه زمانی در سال زراعی جاری به 85,3 میلی‌متر رسیده که نشان از افزایش حدود دو میلی‌متری متوسط بارش دارد. این درحالی است که متوسط بارش استان کرمان در بازه زمانی یادشده در سال زراعی گذشته 117,3 میلی‌متر بوده که در سال جاری به 150,9 میلی‌متر رسیده؛ یعنی 33,6 میلی‌متر افزایش. همچنین شهر کرمان ششمین شهر کم‌بارش در میان 23 شهر استان در سال زراعی جاری بوده و تنها شهرهای نرماشیر، کوهبنان، راور، بم، انار و ارزوئیه وضعیت بدتری از شهر کرمان دارند.

مردم خشکسالی را فراموش نکنند

سطح آب‌های زیرزمینی در برخی دشت‌های کرمان تا هفت متر کاهش یافته و رئیس ستاد بحران کرمان به می‌گوید: خشکسالی مهم‌ترین معضل و مشکلی بوده که کرمان با آن مواجه است. محسن صالحی اضافه می‌کند: مردم کرمان هیچگاه نباید از کنار خشکسالی و کم‌آبی به‌سادگی بگذرند زیرا بیشترین خسارات به زیرساخت‌های استان از طریق خشکسالی وارد آماده و این روند ادامه دارد. او درباره طرح همیار آب گفت: این طرح، بسیاری از مشکلات را کاهش داده اما واقعیت این است که وسعت و بحران خشکسالی در کرمان که از آن به‌عنوان سونامی خشک یاد می‌شود، بسیار گسترده‌تر از تصور است. او درحالی کم‌آبی را بحران جدی استان کرمان می‌نامند که مردم تصور می‌کردند به ‌دلیل بارش‌های سال گذشته کرمان کمتر با مشکل آب مواجه خواهد بود. مشاور مدیرعامل آب منطقه‌ای استان کرمان نیز خواستار همکاری مردم برای مقابله با خشکسالی شد و افزود: باید فرهنگ صحیح استفاده بهینه از منابع آب موجود در جامعه تبیین شود و دراین‌صورت است که می‌توان گام‌های مؤثری برای مقابله با خشکسالی برداشت. اصغر طبیان اما معتقد است در کنار طرح همیاران آب باید فرهنگ مردم درزمینه مصرف آب اصلاح شود زیرا مردم باید بدانند کشور در حال تغییر اقلیم است و نباید مانند گذشته از منابع آبی استفاده کنند. او همچنین به کاهش 15 درصدی بارندگی در کرمان و خشک‌شدن بسیاری از رودخانه‌ها و حوزه‌های آبریز استان اشاره کرد.

جیره‌بندی آب در کرمان

«شهر کرمان در وضعیت قرمز کم‌آبی قرار دارد.» این را محمد طاهری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان می‌گوید.به گفته او، وضعیت کم‌آبی در تابستان امسال به‌مراتب بدتر از تابستان‌های گذشته است و «کرمانی‌ها تابستان سختی پیش‌رو خواهند داشت.» بی‌آبی اگرچه موضوع جدیدی برای استان کرمان نیست و چندین سال است که بحران آب به مهم‌ترین چالش و آسیب پهناورترین استان کشور بدل شده اما امسال به نظر می‌رسد وضع بدتر از قبل باشد. «اگر مردم مدیریت نکنند، به‌طور قطع برای تأمین آب شهر کرمان، آب جیره‌بندی می‌شود.» به گفته او، وضعیت دیگر شهرها از شهر کرمان بهتر است و احتمال جیره‌بندی آب در مرکز استان بالاست، اگرچه نمی‌توان وضعیت دیگر شهرهای استان را هم مطلوب ارزیابی کرد. در حالی احتمال دارد امسال آب در شهر کرمان جیره‌بندی شود که تابستان گذشته شرکت آب و فاضلاب برای تأمین آب در طول روز، از شیوه افت فشار آب در طول شب استفاده می‌کرد و به‌جز چند قطعی محدود، مشکل دیگری پیش نیامد اما امسال به نظر می‌رسد با افت فشار در طول شب هم نتوان از قطعی و جیره‌بندی آب جلوگیری کرد. مدیرعامل آب و فاضلاب استان کرمان، دمای بالای هوا را از دیگر دلایلی دانست که می‌تواند در جیره‌بندی آب تأثیرگذار باشد. واقعیت‌های کهنه خشکسالی در کرمان در حالی امسال بوی تازگی بیشتری به خود گرفته که حالا به نظر می‌رسد کرمان با جیره‌بندی آب نیز فاصله اندکی دارد. مریم سلاجقه، کارشناس هواشناسی اظهار کرد: استان کرمان با تغییر اقلیم مواجه شده و طبق بررسی الگوهای هواشناسی و مقایسه با یکدیگر می‌بینیم که دمای هوا در زمان مشابه سال‌های قبل افزایش یافته است. او در ادامه می‌گوید: تغییر اقلیم یک واقعیت بوده که ناشی از الگوهای بسیار بزرگ‌تر در سطح بین‌المللی است. سلاجقه تصریح کرد: مردم باید خود را برای تغییر اقلیم آماده کرده و نحوه زندگی را مطابق با شرایط کنونی متناسب کنند. او ادامه داد: درجه هوای کرمان طبق بررسی‌ها حدود یک درجه به‌صورت متوسط افزایش یافته است، درحالی‌که در روزهای اخیر دمای هوای کرمان در فصل بهار به 40 درجه رسید که منجر به غافلگیری مردم استان کرمان شد. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان نیز بیان کرد: وضعیت منابع آبی تأمین‌کننده آب شهر کرمان مناسب نیست و نسبت به سال گذشته با محدودیت‌های بیشتری مواجه هستیم.

گرمای هوا و افزایش مصرف آب

دمای شهر کرمان روزهای گذشته به 39 درجه سانتی‌گراد و حتی بالاتر رسیده، درحالی‌که هنوز در فصل بهار هستیم. این گرمای زیاد به معنای استفاده بیشتر از تجهیزات سرمایشی همچون کولرهای آبی است که عملا مصرف آب را بالا می‌برد. دمای هوای کرمان در روزهای اخیر اگرچه بسیار گرم است اما رئیس مرکز پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان کرمان گفت که پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که دمای هوا در استان کرمان روند عادی خود را طی می‌کند. به گفته حمیده حبیبی، پیش‌بینی بلندمدت سازمان هواشناسی، نشان‌دهنده افزایش یک‌درجه‌ای دمای استان کرمان به نسبت دمای نرمال تا تیر 96 است.

بارندگی‌ها روی منابع آبی شهر کرمان اثر نداشته است

محمد طاهری گفت: بارندگی‌های اخیر روی منابع آبی شهر کرمان تأثیر قابل‌توجه نداشته و به نظر می‌آید با تابستانی گرم و کم‌آب مواجه می‌شویم. او تصریح کرد: صرفه‌جویی در مصرف آب در روزهای پیش‌رو با توجه به گرمای بیش از حد هوا و استفاده از وسایل سرمایشی بسیار ضروری است و در صورت عدم توجه در مصرف بهینه آب با مشکل مواجه می‌شویم. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان تأکید کرد: کرمان در وضعیت قرمز منابع تأمین‌کننده آب قرار دارد و احتمال جیره‌بندی آب وجود دارد. او متوسط بارندگی در شهر کرمان و حوزه‌های تأمین‌کننده آب این شهر را نامناسب دانست و افزود: 58 میلی‌متر باران در این منطقه بارندگی ثبت شده، درحالی‌که متوسط بارندگی در استان 150 میلی‌متر بوده است. با توجه به شرایط موجود و روند صعودی افزایش دما شاهد تابستانی بی‌آب در استان کرمان خواهیم بود؛ این در حالی است که جمعیت شهر کرمان نسبت به گذشته افزایش یافته است و با توجه به شرایط موجود و روند صعودی افزایش دما شاهد تابستانی بی‌آب در استان کرمان خواهیم بود، درحالی‌که جمعیت شهر کرمان نسبت به گذشته افزایش یافته اما همچنان محدودیت‌های منابع آبی وجود دارد. استاندار کرمان در سال‌های اخیر طرح انتقال آب از صفاررود با حفر بزرگ‌ترین تونل انتقال آب خاورمیانه را کلید زده که با اتمام این طرح، مشکل تأمین آب شهر کرمان رفع می‌شود اما تا آن زمان شهر با کاهش جدی منابع آبی دست‌به‌گریبان است. محمدرضا پورابراهیمی، نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: در استانی مانند کرمان، آب طلاست اما از منابع آبی و معادن طلا به‌خوبی حفاظت نمی‌شود. او بیان کرد: کرمان نیاز به برنامه‌ریزی جدی برای مقابله با خشکسالی دارد. آب در کرمان باید دارای بها شود یعنی آب مجانی در اختیار مصرف‌کننده به‌ویژه در بخش کشاورزی قرار نگیرد و کشاورز بداند برای مصرف آب باید بها پرداخت کند و در نتیجه به صرفه‌جویی و استفاده از روش‌های مکانیزه برای آبیاری روی می‌آورد. او ادامه داد: متأسفانه درحال‌حاضر، 70 درصد از آب اختصاص‌داده‌شده به کشاورزی که 90 درصد از آب‌های استحصالی در استان کرمان است، هدر می‌رود. کرمان باوجود مشکلات ناشی از خشکسالی حالا با بحران جدی تأمین آب شرب هم مواجه شده و گمان می‌رود این استان باید برای کوتاه‌مدت، راه‌های عملیاتی مقابله با کم‌آبی را در دستور کار قرار دهد.