دکتر کاظم آملی؛ عضو هیات علمی بیماری‌های داخلی (ریه) دانشگاه علوم پزشکی تهران
منظور از بررسی شکایات (symptoms) و یافتن علایم بالینی (signs) رسیدن به تشخیص بیماری است. اما شکایات و یافته‌های بالینی هر کدام به‌طور جداگانه حاکی از بیماری خاصی نیستند و ما را به تشخیص نهایی نمی‌رسانند. هر یک از علایم ممکن است در بیماری‌های متعددی دیده شود و وجود آن فقط حاکی از یک روند بیماری است.
اما اگر یافته‌های بالینی را گردآوری و یک جا تجزیه و تحلیل کنیم ممکن است در تشخیص قطعی موفق شویم و اگر هم به تشخیص نهایی هم نرسیم خیلی با آن نزدیک خواهیم شد، باین ترتیب که تعداد بیماری‌هایی که ممکن است در بیمار مورد معاینه مطرح شوند، محدود خواهد شد و سپس با وسایل کمکی می‌توان به تشخیص قطعی رسید.
به‌طور کلی در بیماری‌های بیشتر دستگاه‌ها از جمله دستگاه تنفس، برای حصول به تشخیص نهایی مراحل زیر با باید پیمود (این روش به ویژه در بررسی بیماری‌های دستگاه عصبی اهیمت دارد):
1- جمع‌آوری شکایات و یافته‌های بالینی (Symptons & signs): در این مرحله می‌توان نتیجه گرفت که شخص معاینه‌شده بیماری دارد و سالم نیست. 2- تشخیص محل ضایعه (تشخیص آناتومیک): در اینجا با بررسی یافته‌ها باید دید علایم یافت‌شده مربوط به یک ضایعه منتشر است یا یک ضایعه در یک ناحیه محدود.
مثلا پیدا کردن صداهای اضافی در سرتاسر ریتین می‌تواند حاکی از یک بیماری منتشر (ژنرالیزه) در ریتین باشد و یا برعکس، به عنوان مثال، پیدا کردن ماتیته و سوفل توبرو پکتوریلوکی در نیمه فوقانی قفسه سینه در سمت راست حاکی از وجود یک ضایعه لکالیزه در لب فوقانی راست خواهد بود.
3- تشخیص سندرم‌های ریوی و جنبی: منظور از سندرم مجموعه‌ای از شکایات و یافته‌های بالینی است که در تعداد نسبتا معدودی از بیمای‌ها پیدا شود و هر کدام از این بیماری‌ها علت مخصوص به خود داشته باشند. به عنوان مثال اگر علایمی حاکی از یک ضایعه منتشر ریتین به صورت صداهای اضافی ممتد و منقطع در سراسر قفسه سینه پیدا کنیم و بیمار از سرفه و خلط شکایت داشته باشد حاکی از برنشیت است.
اما برنشیت انواع و علل چندی دارد. مثلا ممکن است حاد یا مزمن باشد، و اگر حاد باشد عللی مانند عفونت (میکرب‌ها و ویروس‌های مشخص) و یا عوامل فیزیکی و شیمیایی باعث آن شده باشد.
مثال دیگر: اگر علایمی حاکی از یک ضایعه موضعی پیدا کنیم مثلا در نیمه فوقانی قفسه سینه در طرف راست ماتیته و سوفل توبرو پکتوریلوکی آفون پیدا کنیم حاکی از یک تراکم در لب فوقانی راست است. در اینجا هم بیماری‌های چندی ممکن است باعث ایجاد این مجموعه علایم شده باشند مانند پنمونی به علت باکتری‌های مشخص (پنموکک، کلبسیلا، میکرب سل و غیره)، قارچ‌های گوناگون، ریکتزیاها و ویروس‌ها، و یا عوامل فیزیکی و شیمیایی و آلرژیک.
بنابراین وقتی باین نتیجه برسیم که در ناحیه مزبور تراکم وجود دارد هنوز به تشخیص قطعی نرسیده‌ایم، اما به آن خیلی نزدیک شده‌ایم و کافی است چند بیماری را که باعث آن سندرم می‌شوند، بررسی کنیم. تشخیص قطعی بیماری در یک بیمار را می‌توان به یافتن خانه‌ای در یک شهر تشبیه کرد.
اگر محله و خیابان و کوچه‌ای را که خانه مورد نظر در آن است بدانیم آن‌گاه جست‌وجوی ما محدود به یک کوچه خواهد شد و با پرس‌وجو از منازل معدود آن کوچه با سهولت بیشتری می‌توان به مقصود رسید. 4- تشخیص نهایی یعنی پیدا کردن قطعی بیماری: وقتی سندرم را تشخیص داده باشیم آن‌گاه با بررسی بیشتر و کمک گرفتن از آزمایشگاه و رادیولوژی و غیره معمولا می‌توان به تشخیص بیماری رسید.
سندرم تراکم
منظور از تراکم سفت شدن ریه به علت اکزوداسیون و انفیلتراسیون سلولی در آلوئول‌ها و فضاهای ریز هوایی و نیز در بافت بین آلوئون‌ها است. در نتیجه قسمت معیوب ریه هوای خود را از دست می‌دهد و مانند کبد سفت می‌شود، در حالی که راه‌های هوایی باز هستند. در روی قسمتی از ریه که مبتلا است این علایم پیدا می‌شود:...
برای خواندن بخش دوم- علایم بالینی سندرم‌های ریه و جنب- اینجا کلیک کنید.
