سوء هاضمه و زخم دستگاه گوارش (۱)

دکتر ناصر ابراهیمی دریانی

بیش از یک چهارم جمعیت دنیا دست کم برای مدت کوتاهی سوء هاضمه را تجربه می‌کنند. بیشتر افراد مبتلا به این عارضه با گذشت زمان بدون انجام اقدامات درمانی بهبود می‌یابند. ولی در اکثر موارد پس از انجام آزمایشات لازم نزد متخصصان گوارش جهت بررسی سوء هاضمه علل و ... می‌پردازند.

 رویکردهای تشخیصی و درمانی

در برخورد با مبتلایان به سوء هاضمه تصمیم‌گیری در مورد انجام روش‌های تشخیصی (مانند اندوسکوپی) در افرادی که احتمال وجود بیماری‌های ساختاری زیاد است در مقابل شروع درمان بدون انجام روش‌های تشخیصی در بیمارانی که احتمال وجود بیماری‌های ساختاری کم است، بسیار اهمیت دارد.

شرح حال و تاریخچه خانوادگی و مصرف دارو به همراه معاینه بالینی تا حدود زیادی به تصمیم‌گیری کمک می‌کند. بررسی ماهیت درد و ارتباط آن با غذا خوردن همراه با معاینه بالینی تا حدوی در افتراق بین بیماری‌های کیسه صفرا، مجاری صفراوی و زخم پپتیک مفید است.

سن بالاتر از 45 سال، کم‌خونی، یرقان، توده و مایع در شکم در معاینه همچنین وجود خون در مدفوع، وجود سابقه خانوادگی بدخیمی‌های معده و مری، مقاومت به درمان طبی، کاهش وزن شدید، استفراغ مکرر و یا دشواری در بلع همگی نشانه احتمال وجود بیماری ساختاری بوده و در این موارد حتما اندوسکوپی توصیه می‌شود.

 تشخیص

بیماری ریفلاکس و سوء هاضمه از نظر علایم، تداخل بسیار زیادی با هم دارند، پس منطقی به نظر می‌رسد که در صورت اطمینان از عدم وجود هلیکوباکتر پیلوری یک دوره درمان با مهار کننده‌های اسید به مدت 6 تا 8 هفته به منظور درمان ریفلاکس در افراد زیر 45 سال با سوء هاضمه و بدون علائم هشدار دهنده، تجویز شود.

درمان با مهار کننده‌های اسید سبب بهبود علایم در اکثر بیماران مبتلا به سوء هاضمه و ریفلاکس توام می‌شود. در یک سوم بیماران با سوء هاضمه غیر ساختاری نیز با مصرف آنتی‌اسید بهبودی گزارش شده است. مصرف مهار کننده‌های اسید باید به مدت طولانی و گاهی مادام‌العمر ادامه یابد چرا که قطع این داروها در دوسوم موارد منجر به برگشت علایم ظرف 3 ماه خواهد شد. اقدامات تشخیصی تکمیلی در بیماران با سوء هاضمه پیشرونده و مقاوم به درمان‌های رایج باید صورت پذیرد.

سنتی گرافی معده جهت بررسی اختلالات حرکتی معده در بیماران با سیری زودرس، بی‌اشتهایی و تهوع کاربرد دارد. پایش 24 ساعته اسید مری روش مناسب تشخیصی دیگری جهت بیماری ریفلاکس مقاوم به درمان طبی و یا با علایم غیر مروی ریفلاکس است، اگر چه همواره باید در نظر داشت که تشخیص ریفلاکس براساس شرح حال، معاینه بالینی و نیز پاسخ درمانی مناسب به مهار کننده‌های اسید است...

برای خواندن بخش دوم- سوء هاضمه و زخم دستگاه گوارش- اینجا کلیک کنید.