دکتر محمد هادی‌زاده؛ متخصص جراحی پلاستیک
ژنیکوماستی به معنای تورم بافت‌های پستانی در پسران و مردان به علت عدم تعادل هورمونی، به خصوص استروژن و تستوسترون است. نوزادان، پسران در دوران بلوغ و مردان مسن اغلب به دلیل تغییرات طبیعی هورمونی ممکن است ژنیکوماستی شوند.
این حالت اغلب مشکل جدی نیست، اما گاهی مردان مبتلا به ژنیکوماستی در سینه‌های خود درد دارند و یا احساس خجالت می‌کنند. این حالت ممکن است خود به خود برطرف شود، اما گاهی نیاز به درمان‌های دارویی است تا سطح هورمونها متعادل گردد. در برخی موارد، برای برداشتن بافت‌های پستانی نیاز به عمل جراحی است.
نشانه‌های ژنیکوماستی
نشانه‌ها شامل تورم بافت غدد پستانی و حساسیت پستان‌هاست؛ اما در صورتی که مردی دچار درد، تورم و حساسیت یا ترشح از نوک یک یا هر دو پستان شد، باید به پزشک مراجعه کند. ژنیکوماستی با کاهش میزان هورمون تستوسترون در مقایسه با استروژن بدتر می‌شود. دلیل این کاهش، مشکلاتی است که روی هورمون تستوسترون تاثیر گذاشته و یا آن را کاهش می‌دهد یا موجب افزایش سطح هورمون استروژن می‌شود.
علل برهم خوردن تعادل هورمونها
تعادل هورمونها به دلایل متعدد، مثل استفاده از برخی داروها و یا ابتلا به بعضی بیماری‌ها ممکن است به هم بخورد. مهم‌ترین این هورمونها تستوسترون و استروژن هستند که کنترل کننده تکامل و حفظ خصوصیات جنسی در مردان و زنان می‌باشند. تستوسترون مسؤول شکل‌گیری توده‌های عضلانی مردان و بوی بدن آنهاست و استروژن موجب رشد پستان‌ها در زنان می‌شود.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند استروژن تنها یک هورمون زنانه است، در حالی که در بدن مردان هم استروژن تولید می‌شود. استروژن به حفظ تراکم استخوان‌ها، تولید اسپرم و خلق و خو کمک می‌کند؛ اما اگر سطح آن در مردان از حد تعادل خارج شود، ممکن است سبب ژنیکوماستی شود.
ژنیکوماستی در نوزادان پسر
بیش از نیمی از نوزادان پسر با بزرگی پستان متولد می‌شوند که به دلیل تاثیرات استروژن بدن مادر است. این تورم معمولا 2 تا 3 هفته پس از تولد از بین می‌رود.
ژنیکوماستی در بلوغ
ژنیکوماستی معمولا در دوران بلوغ پسران به علت تغییرات هورمونی شایع است. در بسیاری از موارد، تورم بافت پستان بدون درمان برطرف می‌شود (شش ماه تا دو یا سه سال پس از آن). اوج ژنیکوماستی در سن 50 تا 80 سالگی است. حداقل یک چهارم مردان در این دوره دچار ژنیکوماستی می‌شوند.
داروهایی که ایجاد ژنیکوماستی می‌کنند
ضد آندروژن‌هایی است که برای درمان بزرگی پروستات، درمان سرطان و یا برخی بیماری‌ها مصرف می‌شوند.
داروهای ضد ایدز، داروهای ضد اضطراب، مانند دیازپام، ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای زخم معده، مانند سایمتیدین، درمان سرطان (شیمی درمانی)، داروهای قلبی، الکل و مصرف داروهایی مثل آمفتامین، استروئیدها و آندروژن‌های آنابولیک، هروئین...
برای خواندن بخش دوم- ژنیکوماستی- اینجا کلیک کنید.
