دکتر سـید مهدی میرغضنفری؛ رئیس هیأت موسس انجمن تحقیقات طب سنتی ایران، عضو هیات علمی ومدیر گروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی ارتش
در کتاب کافی از حضرت علی (ع) نقل شده است سیب بخورید که معده را می‌پالاید. در همین کتاب از امام صادق (ع) آمده است که سیب پالاینده و خوشبوکننده معده است. در واقع سیب به دلیل بافت نسبتا سفتی که دارد کاملا پالاینده و تمیز کننده است؛ هم دهان و دندان را و هم معده و گوارش را از وجود ذرات باقیمانده غذا پاک می‌کند. چون سیب خوش بوست خوشبوکننده معده و دهان هم است.
همچنین امام صادق (ع) فرموده‌اند سیب معده را گشایش می‌دهد، حرارت را فرو می‌نشاند، درون را خنک می کند و تب را از بین می‌برد. چون سیب داخل جهاز هاضمه را تمیز می‌کند لذا اصطلاحا می‌توان گفت آن را گشایش می‌دهد یعنی فضاهای داخل آن را باز و تماس مواد غذایی با مخاط را زیاد می‌کند.
بیان خواص درمانی سیب در احادیث معصومین
از امام صادق (ع) نقل شده است که به تب داران خود سیب بدهید چرا که هیچ چیز سودمندتر از سیب نیست. ایشان می‌فرمایند اگر مردم می‌دانستند در سیب چیست بیمارانشان را با چیزی بجز آن درمان نمی کردند، بدانید سیب بهترین دارو برای قلب و مایه شستشوی آن است. این می‌تواند بدان معنی باشد که سیب به سبب بهبود هضم و تولید خون صالح و تمیز، به عملکرد قلب نیز کمک کرده و حفرات داخلی و عروق کرونر تغذیه کننده عضله قلب نیز پاکسازی می‌شوند.
امروزه علم به این نکته رسیده که ریشه انسداد عروق و سکته، تجمع مواد زائد و چربی (آترواسکلروز) در عروق بوده یا تشکیل لخته و آمبولی در بخشی از سیستم گردش خون یا خود قلب و تکه تکه شدن آن و گیر کردن در رگی از رگ‌های مغز یا ریه و ... می‌باشد و هر عاملی که ترکیب خون را اصلاح و غلظت و چربی های زائد آن را کم کند، به بهبود این حالت و جلوگیری از سکته کمک می‌کند.
شخصی در محضر امام صادق (ع) گفت: هرکس از ما بیمار (تبدار) شود درمانگران او را به پرهیز توصیه می‌کنند؛ امام در پاسخ به وی فرمودند: اما ما خاندان، جز از خرما پرهیز نمی‌کنیم و (بیماران خود را) با سیب و آب سردی که بر بدن ریخته می‌شود درمان می‌کنیم. در طب نیز می‌دانیم مزاج خرما گرم است و حرارت بدن و تب را بالا می برد. در طب امروز اولین، ساده‌ترین، موثرترین و در دسترس‌ترین روش کاهش تب، همان پاشویه و بدن شویه با آب خنک است که این حدیث شریف به آن اشاره دارد. در کتاب کافی از شخصی نقل شده: با هدایایی نزد امام صادق (ع) رفتم در روزی از تابستان و در حالی که سینی‌ای از سیب سبز نزد ایشان بود.
بی‌درنگ به ایشان عرض کردم: فدایت شوم آیا در حالی که مردم این را خوش نمی‌دارند از آن می‌خوری؟ در حالی که گویا مرا از دیرباز می‌شناخته، فرمودند: همین دیشب تبدار شدم، کسی را فرستادم این‌ها را آورد و از آن خوردم. آن (سیب سبز)، تب را ریشه‌کن می‌سازد و حرارت را فرو می‌نشاند. به نزد خاندان خود برگشتم، دیدم جمعی تب دارند، به آنها سیب دادم و تب از آنان رفع شد. امروز نیز برای بیماران تبدار توصیه به مصرف سیب و آب سیب می‌شود. چون توان جویدن و هضم کردن در مواقع بیماری کم می‌شود، برای راحتی بیمار و نیل سریع‌تر به اثرات درمانی، معمولا به جای خود میوه و بافت آن، آب یا کمپوت (پخته) میوه به شخص توصیه می‌گردد.
این که چرا به سیب سبز برای کاهش تب اشاره شده می‌تواند به این علت باشد که سیب سبز با طعم ملس (میخوش، ترش و شیرین، کمی‌ترش) مزاج رو به سرد دارد، در حالی که سیب شیرین رو به گرم است، پس مصرف سیب سبز برای بهبود تب بهتر است. همچنین سیب سبز خاصیت قابض و جمع کننده گوارش و پرزهای درون روده را داشته و کمک شایانی به تقویت دریچه‌ها (از جمله دریچه فوقانی معده) کرده، لذا برای بهبود رفلاکس خوبست و نیز عملکرد فرسایش و خرد کردن غذا یا همان هضم را بسیار بهبود می‌بخشد. در کتاب کافی به نقل از امام کاظم (ع) آمده است: سیب برای چند چیز سودمند است؛ برای زهر (سم‌زدا)، افسون (برخی مشکلات روانی)، دفع بلغم‌های زیاد شده در بدن.
خواص دارویی سیب در طب سنتی
باید توجه داشت که سیب خواص دارویی هم دارد و با توجه به اینکه قدرت حرارتی یا رطوبتی سیب در درجه پایین و متوسطی قرار دارد بنابراین مصرف آن برای اکثر افراد بدون عارضه و مفید است و خیلی مزاج را تغییر نمی‌دهد مگر اینکه بی‌رویه مصرف شود. خوردن و بوئیدن سیب نشاط‌آور و مفرح بوده و سبب تقویت اعضای اصلی و حیاتی بدن شامل کبد و قلب و مغز می‌شود.
در کل بسیار سلامت‌‌بخش است. آب سیب و رب سیب در تمامی عملکردها قوی‌تر از جرم سیب است و برای دفع سموم هم بسیار موثر است مخصوصا در مورد کسانی که قدرت هضم پایینی دارند یا افراد مسن یا اطفال که دندان ندارند و نمی‌توانند خود سیب را مصرف کنند توصیه به مصرف آب یا رب آن می‌شود که هضم بسیار آسان و جذب سریعی دارد و سریعا تبدیل به انرژی در بدن شده و باعث شادابی جسم و روح می‌شود. همچنین یکی از بهترین خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها برای بیمارانی است که قدرت هضم ضعیفی پیدا می‌کنند.
سیب از دیدگاه طب سنتی- قسمت دوم