آداب غذاخوردن (۲)

مثلاً‌ گوشت بره چرا کرده در طبیعت که تازه ذبح و خوب پخته شده را اگر خوب نجود یا به هنگام سیری آن را بخورد، انرژی و مواد خوبی که باید از آن گوشت تولید شود، تولید نشده و فرد به هدف سلامتی نمی‌رسد؛ بنابراین هر دو اصل «غذای خوب بخوریم و خوب غذا بخوریم» لازم هستند.

در بحث شرایط صحیح غذاخوردن از دیدگاه طب سنتی، به این موارد اشاره خواهیم کرد: مقدار غذا، زمان غذا خوردن، نوع و تنوع غذایی، تعداد وعده‌ها، مکان غذا خوردن، بحث اشتها و تعریف اشتهای کاذب و اشتهای حقیقی، تناسب غذا با معده و انواع معده‌ها از نظر شدت و ضعف هضم و...، رابطه غذا و فصول، ارتباط بین عادات شخص و غذا، رابطه غذاخوردن با حرکت و فعالیت بدنی و همچنین حالات روحی و روانی و نیز نکاتی در مورد آشامیدن،‌ بحث سن و غذاهای مناسب برای سنین مختلف و همچنین شغل‌ها و در نهایت چگونگی غذاخوردن به هنگام بیماری.

نکاتی که انسان باید به هنگام غذاخوردن رعایت کند

عمده حجم غذای انسان را در طول عمرش باید غذاهای مطلق تشکیل بدهد و هر خوردنی، غذای انسان نیست و نمی‌تواند تبدیل به گوشت و پوست و منجر به رشد انسان شود. غذاهای اصلی انسان عبارتند از نان گندم، برنج، گوشت گوسفند و تا حدی گوشت بعضی از پرندگان، ماهی تازه و میوه‌هایی مثل انگور و انجیر که بیشتر پایه طعمی شیرین دارند. بقیه خوردنی‌ها (مواد تند، ترش، شور، بی‌مزه و...) ، مقداری خاصیت دارویی دارند و نباید در مصرف آنها زیاده‌روی کرد.

 اشتها

 در احادیث و طب سنتی تاکید شده که انسان تا زمانی که گرسنه نشده، سراغ غذا نرود. دو نوع گرسنگی (اشتها) وجود دارد. اشتهای حقیقی نشان‌دهنده نیاز بدن به غذا و آمادگی بدن برای پذیرش هضم و جذب غذا است، اما گاهی اوقات اشتهای به وجود آمده، کاذب است. به اشتهای حقیقی باید زود جواب داد، اما اشتهای کاذب را باید ریشه‌یابی و رفع کرد. اگر به‌طور مرتب به دنبال اشتهای کاذب غذا خورده شود، عوارض زیادی به شخص وارد خواهد شد.

علائم اشتهای حقیقی

1-چند ساعت بعد از وعده غذایی قبلی ایجاد شود که بسته به نوع غذای خورده شده در آن وعده متفاوت است. اگر غذا سنگین (چرب، سرخکرده یا با گوشت زیاد) باشد، حداقل 3 تا 5 ساعت بعد باید گرسنگی ایجاد شود، البته باید توجه داشت که قدرت معده‌ها متفاوت است و در برخی افراد، غذا زودتر هضم می‌شود. اما معمولاً کمتر از 3 ساعت نباید فرد احساس گرسنگی کند (مثلا بعد از خوردن آبگوشت، برنج با کباب یا نان و...).

2- حدوداً سر وعده غذایی باشد که هر روز غذا می‌‌خورد. مثلا اگر فردی هر روز ناهار خود را در ساعت 1-2 بعدازظهر می‌خورد، هضم و جذب بدن به صورت اتوماتیک تنظیم می‌شود و حدود آن ساعت‌ها گرسنه می‌شود که این گرسنگی واقعی است، اما اگر فرد صبحانه نسبتاً خوب و مفصلی در ساعت 7 صبح خورده و در ساعت 9 صبح به شدت گرسنه شده، این اشتها کاذب است.

3- انسان احساس کند که سر معده (بالای شکم و مخصوصاً سمت چپ) سبک شده است که معمولاً 3-4 ساعت بعد از غذا خوردن، این اتفاق می‌افتد و اگر بعد از این زمان اشتها ایجاد شود، اشتهای حقیقی است، اما اگر هنوز سر معده سنگین باشد و آروغ و بادگلو هم دارد (معمولاً آروغ‌های دارای طعم و بوی نامطبوع و آزاردهنده مانند آروغ ترش یا دارای بوی غذای گندیده و...)، نشان‌دهنده این است که هنوز در معده فرد غذا (از وعده‌های قبلی) وجود دارد.

بنابراین نباید در این حالت غذا خورد و اگر اشتهایی در این حالت ایجاد شده، ‌اشتهای کاذب است، زیرا بعضی از مواد زائد (مثلاً غذاهای خیلی مانده قدیمی یا خلط‌های سودا، ‌بلغم و...) که از روزها یا حتی هفته‌های قبل در معده باقی مانده‌اند، با تحریک معده، ایجاد اشتهای کاذب می‌کنند. پس اگر این علائم وجود داشت، شخص نباید غذا بخورد.

گاهی اوقات آروغ‌های کوچک هم وجود دارد که در هنگام گرسنگی انجام می‌شود که طعم یا بوی نامطبوع ندارند و ممکن است فقط مقداری احساس داغی یا سوزش در فرد ایجاد شود که علت آن حرارت بالای معده خالی است.

4- قسمت پایین‌تر شکم (اطراف ناف و یا کمی پایین‌تر) شخص احساس سنگینی و یا دفع مدفوع کند. اگر اشتها هم زمان با این علائم باشد، می‌تواند اشتهای حقیقی باشد. مثلا شخصی که صبح از خواب بیدار شود و در سر معده احساس سبکی و در قسمت روده‌ها و پایین شکم احساس سنگینی و احساس دفع دارد، پس از اجابت مزاج، گرسنگی ایجاد شده، گرسنگی حقیقی نشانه سلامتی است.

در اطفال و نوزادان این حالت دیده می‌شود، به طوری که بعد از دفع، شروع به گشتن به دنبال غذا می‌کند و گرسنه می‌شود. این اشتها به دلیل دفع نیست، بلکه اشتهای ایجاد شده هم‌زمان با دفع می‌باشد.

در بزرگسالان هم به همین ترتیب است. با این تفاوت که نوزادان تعداد وعده‌های بیشتری دفع دارند و تعداد وعده‌‌های بیشتری هم غذا می‌خواهند، اما تعداد و‌عده‌های غذایی افراد بالغ کمتر (2 تا 3 بار در روز) و دفع آنها هم به طور متوسط 2 مرتبه در روز است.

برای خواندن بخش اول- آداب غذاخوردن- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- آداب غذاخوردن- اینجا کلیک کنید.