به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، سال 1400 و در آستانه سوم خرداد ، از چند دستاورد مهم نیروی هوافضای سپاه از جمله یک پهپاد پهن پیکر رونمایی شد. در رونمایی از این پرنده بدون سرنشین غول پیکر که مقارن با پیروزی انتفاضه جدید فلسطینیان بود، نام "غزه" برای این پهپاد جدید عنوان شد تا نشانی از تکرار پیروزی های مقاومت بر دشمن اشغالگر باشد. این هواپیمای بدون سرنشین فوق‌سنگین با تنوع مأموریت بالا در حوزه‌های مراقبتی، رزمی و شناسایی و مداومت پروازی 35 ساعت، یکی از مهمترین دستاوردهای دفاعی سپاه در سال‌های اخیر به شمار می رود.
در همان زمان نیز کارشناسان و رسانه های بین المللی، با بررسی تصاویر و مشخصات اعلامی برای "غزه"، تحلیل می کردند که این پهپاد، تراز صنعتی و عملیاتی جمهوری اسلامی ایران را در عرصه بدون سرنشین، به مرز پهپادهای با مداومت و ارتفاع پروازی بالا یا HALE ارتقاء داده است.
بیشتر بخوانید:
از شاهد 129 تا 149 چه راهی طی شد ؟
شاید بتوان مهمترین پهپادهای اسرائیل زن ایران را پهپادهای سری شاهد دانست. این پهپادها که در کلاس‌های مختلف با ماموریت‌های متنوع توسط صنایع تحقیقاتی شاهد نیروی هوافضای سپاه طراحی و تولید شده و یکی از با کیفیت ترین پهپادهای ایرانی است. یکی از مدرنترین محصولات این خانواده، مدل 129 است.
پهپاد شاهد129 که اولین نشانه‌های وجود آن در حاشیه رزمایش «پیامبر اعظم7» در تیرماه سال 91 آشکار شد، چند ماه بعد در مصاحبه خبری فرماندهی کل سپاه معرفی و اشاره به مداومت پروازی 24 ساعت و توانایی رزمی آن با موشک سدید شد. کمی بعد تصاویری از فرود و برخاست آن در رسانه ملی نیز نمایش داده شد و فرمانده نیروی هوافضای سپاه برد آن را 1700 تا 2000 کیلومتر عنوان کرد. این نمونه از نوع شناسایی بوده و صحبتی از قابلیت رزمی آن به میان نیامد. با گذشت چند ماه و در هفته دفاع مقدس سال 1392 بالاخره نمونه رزمی این پهپاد نیز رونمایی شد که به سرعت به یکی از مهمترین اخبار رسانه‌های تخصصی دنیا و بسیاری از رسانه‌های عمومی تبدیل شد.
اولین تصاویر منتشر شده از شاهد129 در سال 91
پهپاد شاهد 129 در حقیقت یک پهپاد با ماموریت مراقبتی و رزمی است که 2000 کیلومتر برد دارد. این پهپاد قابلیت حمل و بکارگیری 4 فروند موشک یا بمب هدایت شونده سدید را دارد و از دوربین‌های عقاب 4 و 6 استفاده می‌کند. این پرنده با بیشینه سرعت 135 کیلومتر بر ساعت و مداومت پروازی 24 ساعته قادر است در یک روز 20هزار کیلومتر مربع معادل مساحت فلسطین اشغالی را پایش کند.
اما مشخصات کلی پهپاد غزه نیز شامل 21 متر طول بال، 35 ساعت مداومت پرواز، سقف پروازی 35 هزار پا (معادل 10.5 کیلومتر)، بیشینه سرعت پروازی 350 کیلومتر بر ساعت و توان حمل محموله تا 500 کیلوگرم است که جهش قابل توجهی در ویژگی‌های پروازی نسبت به پهپاد شاهد 129 دارد؛ غزه در مشخصات ظاهری نیز ابعاد بزرگتری نسبت به شاهد 129 دارد که بارزترین مشخصه آن افزایش طول بال آن است و همین بال‌های بزرگ غزه را قادر به حمل تعداد بیشتری بمب کرده که به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه، این پهپاد می‌تواند 13 بمب را حمل کند؛ از سوی دیگر گفته می شود یک فناوری جدید برای حمل بمب در این پهپاد در نظر گرفته شده که مکانیزم آن در نوع خود جالب و ابتکاری است.
این مشخصات چه قابلیت‌هایی را برای پهپاد غزه به ارمغان می‌آورد؟
در خلال رونمایی از پهپاد غزه که در مراسمی با حضور فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی هوافضای سپاه انجام شد، اطلاعاتی در خصوص این پرنده بدون سرنشین اعلام شده که نشان می دهد با یک بازیگر جدید و قدرتمند در آسمان رو به رو هستیم. باید توجه داشت به نظر می رسد در پهپاد غزه برای نخستین بار بجای موتورهای پیستونی و دورانی معمول در پهپادها، از موتور توربوپراپ استفاده شده؛ استفاده از این نوع موتور به دلیل آنکه دارای توربین خاص هستند، می‌توانند در ارتفاعات بالاتر راندمان بیشتری داشته باشند؛ همچنین سرعت بیشتری را برای پرنده فراهم کنند که همین ویژگی باعث افزایش سقف پروازی و سرعت بیشتر پهپاد غزه به نسبت دیگر پهپادها شود. چنین ارتقایی، در این کلاس از پرنده های بدون سرنشین، نقطه نهایی و به عبارت دیگر لبه فناوری به حساب می آید.
خشاب چرخان بمب که در کنار پهپاد غزه به نمایش درآمد (در زمان رونمایی سال 1400)
به یک زبان ساده تعریف موتورهای توربوپراپ نوعی موتور توربین گازی است که در آن، از گردش محور توربین برای گرداندن ملخ وایجاد پیش رانش استفاده می‌شود. با اینکه گاز خروجی این موتورها نوعی جت است ولی در طراحی توربوپراپ، سرعت گاز خروجی را فدای قدرت چرخاندن محور می‌کنند تا بیشتر نیروی موتور، صرف گرداندن ملخ شود. در عین حال، ارتفاع پروازی بالای 10 کیلومتر به راحتی این پهپاد را از گزند تمام سامانه‌های دفاع هوایی کوتاه برد خارج کرده و خصوصا در شرایط نبردهای تجربه شده در منطقه، می تواند یک گزینه مهم و قابل توجه باشد چراکه نیروهای دشمن حتی قدرت های فرامنطقه ای حاضر در اطراف کشورمان، در صورت مجهز بودن به پیشرفته ترین سیستم های پدافندی کوتاه برد و حتی شناسایی این پهپاد توان رسیدن به ارتفاع پروازی آن را ندارند.
غزه در حقیقت بر روی بال‌های خود نقاط سخت برای نصب بمب دارد، اما در میان بدنه آن نیز یک محفظه به منظور حمل انواع محموله جنگ الکترونیک، رادار و ... در نظر گرفته شده که در این محفظه می‌تواند یک خشاب بمب چرخان قرار گیرد که قادر به حمل 5 بمب است. این خشاب در رونمایی از پهپاد غزه به نمایش درآمده بود.همچنین همانگونه که اشاره شد، غزه یک محفظه حمل محموله در قسمت میانی بدنه خود دارد که از آن می‌توان برای حمل محموله‌های جنگ الکترونیک یا راداری استفاده کرد تا غزه علاوه بر ماموریت رزمی بتواند در زمینه شناسایی هم نقش پررنگ تری را ایفا کند.
رخ نمایی دوباره "غزه" با تغییرات مهم
طی روزهای گذشته، بیش از 200 نفر از دانش آموزان مدارس غیر دولتی سه استان کشور در قالب "سومین اردو راهیان پیشرفت و امید"، به کاشان سفر کرده و در خلال این اردو، از یکی از مراکز دانش بنیان نیروی هوافضای سپاه بازدید و با دستاوردهای جدید این نیرو آشنا شدند که پهپاد شاهد 149 یا همان غزه، یکی از این محصولات بود. در همان تصاویر جدید منتشره، مشخص است که پهپاد غزه، یک گام دیگر برای تبدیل شدن به مفهوم سکوی هواپایه ارتفاع بالا نزدیک تر شده که از ترکیب یک وسیله با مداومت و سقف پروازی بالا و حسگرهایی با برد بلند پدید می‌آید.
نصب بال پهپاد غزه
این تصاویر جدید، مستنداتی از اضافه شدن برخی سنسورها و سامانه های شناسایی جدید ، ارتقاء و بهینه سازی پایلون‌های حمل سلاح و موشک در زیر بالها و تقویت ارابه فرود پهپاد را نشان می داد. ضمن آنکه به خوبی ثابت کرد همانطور که شاهد-129 برای اولین بار توان علمی و فنی کشور را در طراحی و ساخت بال با دهانه 15 تا 16 متر نشان داد، توان بالای متخصصان سپاه در ساخت بال با دهانه بیش از 20 متر برای اولین بار در ایران، تا چه حد قابل تحسین است چراکه این عدد، حتی از دهانه بال برخی پرنده های مشهور جهان همچون نمونه اول پهپاد MQ-9 هم بیشتر است.
جدیدترین نمونه پهپاد غزه (به ارابه فرود و پایلون های زیر بال دقت کنید)
نمونه اولیه پهپاد غزه که تفاوت ارابه فرود و زیر بالها مشخص است
با مقایسه جدیدترین نمونه پهپاد غزه در بخش هایی چون ارابه فرود و پایلون های زیر بال با نمونه های قبلی، مشخص است که این پرنده، آخرین گام ها را برای تست و ارزیابی نهایی طی می کند و به زودی، خبرهای مهم تری از آن همچون شلیک موشک و ورود به فاز عملیاتی در سال جاری خواهیم شنید. ضمنا با توجه به طراحی دماغه پهپاد شاهد 149، مشخص است این پرنده به آنتن های ارتباط ماهواره ای مجهز است. پیش از این نیز، در یکی از گونه‌های شاهد-129 این نوع آنتن ها برای ارتباطات و دریافت فرامین و ارسال داده ها خصوصا از نوع تصویری با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته بود. در واقع عمده چالش‌های مخابرات و ارتباطات با پهپاد در بردهای بسیار بالا نسبت به ایستگاه زمینی تا برد 2000 کیلومتر قبلاً در شاهد-129 برطرف شده بود.
همچنین با توجه به مداومت اعلام شده برابر 35 ساعت، اگر 12 ساعت از این مدت برای گشت زنی در منطقه مورد نظر صرف شود و باقی زمان به طور مساوی برای رفت و برگشت منظور شود، با سرعت پیمایشی اعلام شده 350 کیلومتر بر ساعت، پهپاد غزه شعاع عملیاتی معادل 4000 کیلومتر خواهد داشت. در فرض دوم، غزه با مداومت پروازی 35 ساعت و بیشینه سرعت 350 کیلومتر بر ساعت در یک پرواز یک طرفه می‌تواند بیش از 12 هزار کیلومتر را پیمایش کند که اگر آن را برای اجرای یک عملیات رفت و برگشتی در نظر بگیریم، می‌توان به صورت اسمی برد 6 هزار کیلومتر را در نظر گرفت. البته چندی پیش هم فرمانده کل سپاه در یک سخنرانی اعلام کرد که «ما پرنده‌های پهن پیکر بدون سرنشین داریم که هفت هزار کیلومتر پرواز می‌کنند و در هر نقطه‌ای فرود می آیند».
با این اوصاف، بکارگیری قریب الوقوع این پرنده بدون سرنشین در یگانهای نیروی هوافضای سپاه، بار دیگر نشان خواهد داد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در این رده پیشتاز بلامنازع در منطقه هستند و ایران با داشتن پرنده های مدرن و خاص همچون "غزه"، دیگر رقیبی در این عرصه در اطراف خود نمی بیند و در میان ارتش ها و قدرت های بزرگ جهان نیز دارای یک اعتبار و برند منحصر به خود است تا روزی که غزه و برادرانش، یاری‌گر آزادی فلسطین اشغالی از چنگال رژیم کودک کش و قرآن سوز باشد؛ انشاء الله.
