مصطفی دلشادتهرانی، مدیر گروه نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث، در گفت‌وگو با
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) و در خصوص نسبت عید غدیر و مسئله وحدت، گفت: نظر من این است که غدیر متعلق به شیعه و مسلمانان نیست بلکه غدیر متعلق به بشریت است. اگر ما بخواهیم به غدیر نگاهی اساسی داشته باشیم، به نظرم این عید باید به عنوان پدیده‌ای جهانی در نظر گرفته شود، زیرا غدیر تحقق یافتن هدف بعثت برای بشر است.
دلشادتهرانی افزود: اگر بخواهیم در یک جمله معنای غدیر را بیان کنیم، شاید بهتر باشد بگوییم غدیر یعنی زیستن آن‌گونه که مورد رضایت خدا باشد. هر انسانی بر اساس فطرتش این تمایل را دارد و خداجو و خداخواه است. هر انسانی در این جهت زندگی می‌کند حتی بدون اینکه خود متوجه باشد که می‌خواهد به رضایت الهی برسد.
غایت غدیر آزادی انسان از غل و زنجیرهاستمدیر گروه نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث ادامه داد: اگر ما آن‌گونه که مورد رضایت خداست زیستیم و دریافت‌مان این بود که با معیارهای درست زندگی کنیم که مورد رضایت خدا نیز هست، غدیر را محقق کرده‌ایم. بعثت انجام شده است تا اینکه انسان‌ها از بندگی غیرخدا، آتش، غل و زنجیرهایی که دارند، آزاد شوند و این صریح آیات قرآن است که خداوند می‌فرماید: «...إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ ...: ... و از [دوش] آنان قید و بندهایى را که بر ایشان بوده است برمى دارد...» (اعراف، 157)
نویسنده کتاب «سیره امام علی(ع) در نهج البلاغه» افزود: غدیر برای تحقق آزادی انسان در عرصه‌های مختلف است. اگر ما بخواهیم نگاه جامعی به غدیر بکنیم، باید بگوییم زیست غدیری در زندگی فردی، اجتماعی، خانوادگی، سیاسی، اقتصادی، قضائی، نظامی و ... معنای وسیعی دارد و اگر بگوئیم که بعثت پیامبر اکرم(ص) برای این انجام شده است که اخلاق تمام شود و کرامت‌های اخلاقی در فرد و جامعه به نقطه مطلوب برسد، غدیر برای همین مسئله است.
تعبیر امام علی(ع) از معنای غدیردلشادتهرانی با بیان اینکه اگر بتوانیم بگوئیم در عرصه‌های مختلف زندگی اخلاقی زیسته‌ایم، به گوهر غدیر نزدیک شده‌ایم، گفت: جالب این است که وقتی امیرمؤمنان علی(ع) از ولایت سخن می‌گوید به همین روح غدیر توجه می‌دهد و آن را در یک مطلبی از امیرمؤمنان که به یادگار مانده و سرگذشت‌نامه خودنگاشت حضرت است، می‌بینیم. این سرگذشت‌نامه در چهار منبع تقریبا به طور کامل آمده است و در منابع متعدد تکه‌هایی از آن وجود دارد، این چهار منبع عبارتند از کتاب «الامامة و السیاسة» منصوب به ابن قتیبه است که در 276 هجری قمری درگذشته است، کتاب «الغارات» بن هلال ثقفی است که در 283 هجری قمری درگذشته است، کتاب «المسترشد» طبری امامی از علمای قرن چهارم و کتاب «کشف المحجبه» سیدطاووس است که در 656 هجری قمری در گذشته است. در این سرگذشت‌نامه یک عبارتی در خصوص غدیر وجود دارد و البته این چهار منبع یک اختلافاتی با هم در برخی واژگان دارند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این فقره در نهج‌البلاغه وجود دارد؟ عنوان داشت که در نهج‌البلاغه 12 بخش از این سرگذشت آورده است و به صورت کامل نیاورده است و ادامه داد: در این سرگذشت‌نامه عبارتی از حضرت وجود دارد که می‌فرماید: پیامبر اکرم(ص) فرمود ولایت از آن کسی است که آزاد کند و پیامبر برای این مبعوث شد که انسان‌ها را از آتش آزاد کند و ایشان را از بندگی غیرخدا آزاد کرد و بنابراین او ولایت بر این امت دارد و پس از پیامبر(ص) هر حقی که در این آزادسازی داشت، من دارم.
غدیر یعنی نفی بردگی و بردگینویسنده کتاب «سیره امام علی(ع) در نهج البلاغه» افزود: گوهر غدیر آزاد کردن انسان‌ها از گناه، آتش، ستم، بردگی و روابط و مناسبات ظالمانه است. اگر ما در این جهت گام برداریم به سوی غدیر نزدیک شده‌ایم که این هدف برای بشریت است. زمانی ما می‌توانیم به غدیر نزدیک شویم که تلاش کنیم اخلاقی زندگی کنیم و برای عدالت، انسانیت، معنویت، پاسداشت حقوق، قانون‌مداری و برداشتن غل و زنجیرهایی که پای انسانیت انسان را بسته است، باز کنیم و این حقیقت غدیر است و اگر ما غدیری زیست کنیم قطعا این ستمهایی که در عرصه‌های مختلف دیده‌می‌شود از بین خواهد رفت.
دلشادتهرانی تصریح کرد: غدیری زیستن یعنی دوری از گناه، ستم، زدودن جنگ‌هایی که منطقه را پر کرده است، از بین بردن آوارهایی که بشریت را از بین می‌برد، جلوگیری از ستمهایی که به کودکان می‌شود و ممانعت از ظلم‌هایی که به زنان در همه‌جای عالم روا داشته می‌شود. از سوی دیگر غدیری زیستن یعنی مبارزه با پیمان‌شکنی،ریاکاری و خیانت و زدودن دروغ.
وی با بیان اینکه جمله‌ای از امیرمؤمنان است که می‌گوید بدترین سخن دروغ است، گفت: زمانی که دروغ برچیده شود یعنی ما غدیری زیسته‌ایم. مرحوم شهید ثانی در کتاب شرح لمعه یک بیانی دارد که ما باید آن را سرلوحه زندگی‌مان قرار دهیم که «شیعه کسی است که از علی پیروی کند».
نویسنده کتاب «سیره امام علی(ع) در نهج البلاغه» افزود: خوب حالا علی برای وحدت چه کرد؟ علی با خلفا چه رفتاری داشت؟ اگر از امام علی(ع) پیروی کنیم، به سوی غدیر پیشروی کرده‌ایم. ایشان چقدر وحدت مسلمانان را پاس داشت؟ چطور از حق خود گذشت؟ چگونه با ظلم مبارزه کرد و حقوق و عدالت را پاسداشت؟ چطور اخلاق‌مدار زیست و قانون‌گرا بود؟
دلشادتهرانی ادامه داد: هر مقدار ما به رفتارهای امام علی(ع) نزدیک شویم، پیرو علی(ع)، پیامبر اکرم(ص) و قرآن هستیم. زیرا امیرمؤمنان یعنی زیستی که پیامبر اکرم(ص) و قرآن به ارمغان آورده است و امام علی(ع) حاصل تربیت قرآنی و نبوی است و پیروی کردن او برای هر انسانی است و این یعنی امیر مومنان علی (ع) تنها برای شیعیان نبوده و یک منار، نماد و قله‌ای است که باید هر انسانی آن را در منظر خود قرار داده و به سوی او حرکت کند.
وی افزود: بیانی از امام کاظم(ع) وارد شده است که می‌فرماید شیعه علی فقط کسی است که عملش سخنش را تایید کند و یا سخن و عملش یکی باشد و این یعنی دروغ، ریا، حقه‌بازی خیانت و ... نکند و اگر این یعنی شیعه، پس ارزش‌های شیعی برای انسان است که عبارت است از تبعیت از حق و عدالت.
نویسنده کتاب «ساختار شناسی عدالت در نهج البلاغه» ادامه داد: امیرمؤمنان یک خط قرمز مطلق در زندگی‌اش داشته است و آن حق و عدالت بود. هر کس در این جهت و اساس زندگی کند شیعه علی است ولو اینکه به اسم چنین نباشد.
وی در پاسخ به اینکه این توسعه معنایی از غدیر که باعث می‌شود از واقعیت سیاسی در کلام شیعی فراتر رود به لحاظ روش‌شناختی درست است؟ گفت: اگر بپذیریم این آیه قرآن «...وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا...: ...و اسلام را براى شما [به عنوان] آیینى برگزیدم...» (مائده، 3) ناظر بر غدیر است، غدیر یعنی دین و زیستی که مورد رضایت خداست، این فراتر از بحث‌های کلامی است و غدیر را کلام و دعواهای فرقه‌ای دیدن تنزل آن است.
دلشادتهرانی در پایان گفت: غدیر یعنی زیستنی که خدا به آن راضی است و قرآنی است و نگاه ما به غدیر باید قرآنی باشد و نه نگاهی که بعدها فرقه‌ها چه موافقان و چه مخالفان بنا کردند و قرآن می‌گوید غدیر یعنی آن دینداری و زیستنی که مورد رضایت خداست و خدا چگونه زندگی را دوست دارد؟ زندگی اخلاقی، پاسداشت حقوق، عدالت، انسانیت، معنویت و به نظر می‌آید که اینها بدیهی منطق قرآن کریم است. غدیر را نباید محصر و محدود کرد و تنزل داد و باید غدیر را باید بزرگ دید، زیرا غدیر همه تاریخ است.
