هر‌ساله با فرا رسیدن فصل تابستان و تعطیلی مدارس برخی از استان‌های کشور پذیرای گردشگران داخلی و خارجی هستند، اما تراکم بالای سفر زمینه را برای سوءاستفاده برخی از افراد سودجو و فرصت طلب فراهم می‌کند.
به گزارش ، آرمان نوشت: آنها با انجام اقدامات مجرمانه و مغایر با قوانین، باعث بروز نارضایتی در بین اقشار مختلف جامعه می‌شوند. برخی مسافران به فراخور شرایطشان اموال و اشیای با ارزش خود را برای استفاده یا اطمینان از امن بودن محل نگهداری آن به همراه دارند، این امر شرایط را برای سوء استفاده سارقان فراهم می‌کند.
چندی پیش یک مقام ارشد انتظامی پلیس آگاهی ناجا درباره سرقت در سفر گفت: «پلیس آگاهی به منظور پاسخ به مطالبات مردم و پیشگیری از وقوع جرایم و تخلفاتی همچون سرقت از داخل خودرو، اموال مسافران در سواحل دریا، تفرجگاه‌ها و نقاط آلوده و... در قالب یک طرح فرا استانی و کشوری در کنار سایر پلیس‌ها اقداماتی را در دستور کار خود قرار داده است.» محمد رضا مقیمی به ایجاد بستر مناسب برای استفاده عموم مردم از سواحل و دیگر نقاط تفریحی شهرهای شمالی و نیز برخورد پلیس آگاهی با سارقان و مجرمان اشاره کرد و افزود: «شناسایی افراد و شبکه‌های فعال در حوزه سرقت اموال، خودرو، وسایل داخل خودرو، کیف قاپی و... در دستور کار قرار دارد.» به گفته او در راستای جلوگیری از سرگردانی مسافران و ایجاد بسترهای لازم برای مالباختگان به منظور دریافت ادامه خدمات انتظامی و قضائی، تمهیدات لازم درباره تشکیل پرونده اولیه در محل وقوع سرقت یا مقصد، پیگیری آن از استان محل سکونت اندیشیده و ابلاغ شده است.
مسائل دردسرساز برای مسافران را بشناسید
اغلب افراد مالباخته در سفر به دلیل نبود امکان حضور طولانی‌مدت برای پیگیری شکایت و پرونده خود در استان مقصد با مشکلات فراوان مواجه می‌شوند. شهروندان باید علاوه بر توجه به هشدارهای پلیس، در مراقبت از اسناد، مدارک و تجهیزات همراه خود به ویژه در مجتمع‌های تجاری و ویلا‌هایی که در آن به صورت گروهی اسکان می‌یابند، دقت داشته باشند. از سوی دیگر مسئولان واحدهای تجاری، هتل‌ها، متل‌ها و... نیز علاوه بر همراهی و همکاری با پلیس باید هوشیاری لازم را در کنترل ترددها مد نظر داشته باشند. بر اساس گزارشات نیروی انتظامی اغلب سارقان در سفر در کمین خودروهایی می‌نشینند که صاحبان آنها بدون رعایت نکات ایمنی در مکانی پارک شده‌اند. سارقان از این فرصت استفاده کرده و با شگردهای ویژه خود لوازم داخل خودرو یا خود خودرو را سرقت می‌کنند. همچنین اغلب سرقت‌ها مربوط به خودروهای فاقد سیستم ضد سرقت است. هر قدر ضریب ایمنی خودرو افزایش یابد به همان میزان ضریب سرقت آن کاهش می‌یابد. بر اساس قانون کیف‌قاپی و جیب‌بری یکی از انواع سرقت تعزیری است که به صورت علنی و نه پنهانی انجام می‌شود. قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) برای آن در ماده 657، مجازات یک تا پنج سال حبس و تا 74 ضربه شلاق در نظر گرفته است.
هر چند در قوانین ایران تعریفی از زورگیری ارائه نشده است و عنوان مستقل مجرمانه‌ای نیست، اما در عرف رایج تحت عنوان ربودن مال غیر با توسل به خشونت و در نظام حقوقی تحت عنوان سرقت به عنف عنوان می‌شود. دیگر مسائل در سفر همچون گران فروشی، راهنمایی‌های دروغین، تعرض و ارائه ندادن خدمات مناسب از سوی هتل‌ها، اماکن اقامتی و... از جمله مسائل دردسرساز برای گردشگران است. گردشگران می‌توانند اشیای قیمتی خود را به اماکن امن همچون بانک‌ها، صندوق امانات یا افراد مورد وثوق بسپارند. این در حالی است که اغلب سارقان در اطراف محل استراحت و اقامت مسافران منتظر فرصت هستند تا با سوء استفاده از سهل انگاری آنها اقدام به سرقت کنند. در این شرایط پلیس می‌تواند با ارائه خدمات به موقع و مناسب نسبت به احقاق حقوق گردشگران داخلی و خارجی اقدامات مناسب را انجام دهد.
پلیس گردشگری در کشور احیا شود
یک حقوقدان درباره چگونگی تسهیل در رسیدگی به نیاز گردشگران در صورت بروز هرگونه بزه در سفر به «آرمان» می‌گوید: هر اقدام بر اساس صلاحیت قضائی در قالب صلاحیت محلی، نسبی و ذاتی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. بر اساس قانون در هر مکان بزه یا جرم حادث شود، فرد باید در آن محل به رسیدگی مساله بپردازد، مگر اینکه جرم ادامه یافته و در شهر دیگر نیز اتفاق بیافتد. بنابراین هرگونه بزه یا مساله مربوطه باید در شهر وقوع آن مورد رسیدگی قرار گیرد. حسین احمدی نیاز می‌افزاید: قوانین آیین دادرسی کیفری جزو قوانین لازم الاجرا محسوب می‌شوند. همگان ملزم و مکلف به تابعیت از آن هستند. برای مثال اگر از یک توریست در شمال کشور سرقت شود، او نمی‌تواند در تهران شکایت کرده و پرنده تشکیل دهد. به گفته او در کشورهای توسعه‌یافته که اقتصاد آنها مبتنی بر توریسم است، نهادی تحت عنوان پلیس توریسم یا پلیس گردشگری ایجاد شده است.
این حقوقدان می‌افزاید: مسئولان امر باید برای کاهش بروکراسی اداری در رسیدگی به شکایت‌های گردشگران باید به توسعه پلیس گردشگری در کشور بپردازند. هم اکنون در کشور ما برخی استان‌ها از جمله خراسان رضوی، فارس، اصفهان، گیلان، مازندران و گلستان توریست پذیر هستند و سالانه حجم قابل توجهی گردشگر به این استان‌ها مراجعه می‌کنند. بنابراین برای رسیدگی به وضعیت گردشگران تشکیل پلیس گردشگری با همکاری و هماهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ناجا و وزارت کشور باید در دستور کار قرار گیرد. این پلیس برای حل و فصل مشکلات گردشگران کمک‌کننده است. او تاکید می‌کند: پلیس گردشگری فقط برای رسیدگی به مشکلات گردشگران خارجی طراحی نشده است، بلکه این امکان برای تمامی گردشگران وجود دارد تا در صورت بروز هرگونه جرم یا بزه بتوانند نسبت به احقاق حقوق خود اقدامات لازم را انجام دهند.
رسیدگی به امور گردشگران تسریع یابد
مدیر کل سابق دفتر آمار و برنامه‌ریزی سازمان میراث فرهنگی درباره ایجاد پلیس گردشگری در شهرهای گردشگرپذیر کشور به «آرمان» می‌گوید: در کشور طراحی پلیس گردشگری ضرورت ندارد. برای مثال هم اکنون در میدان نقش جهان اصفهان کیوسک‌هایی تحت عنوان پلیس گردشگری ایجاد شده است. در واقع این اقدام نشان‌دهنده نبود امنیت برای گردشگران داخلی و خارجی در کشور است. این در حالی است که پلیس بر اساس رسالت خود و قوانین در صورت بروز هرگونه بزه رفتارهای مطابق با آن مساله را اعمال می‌کند. اردشیر اروجی می‌افزاید: پلیس برای ارتقای امنیت گردشگران می‌تواند از افراد مسلط به زبان انگلیسی برای رسیدگی به وضعیت آنها استفاده کند. در این شرایط دیگر ضرورتی برای ایجاد کیوسک‌ها با عنوان «پلیس گردشگر» نیست، چون در صورت بروز هرگونه نارسایی برای گردشگران باید مساله آنها در اسرع وقت رسیدگی شود.
به گفته او جای ساخت عناوین متعدد و متنوع برای پلیس می‌توان رسیدگی در امور گردشگران را در اسرع وقت انجام داد. باید در نقاط مورد استقبال گردشگران کیوسک پلیس ایجاد شود. پلیس با اختصاص یک بخش از وظایف خود به گردشگران می‌تواند در رسیدگی به شکایت‌های آنها اقدامات لازم را انجام دهد. او تاکید می‌کند: پلیس می‌تواند با در اختیار داشتن قاضی کشیک مسائل گردشگران را در اسرع وقت مورد رسیدگی قرار دهد. به گفته این کارشناس گردشگری پلیس گردشگری باید به مسائل گردشگران مسلط باشد. برای مثال در گذشته کانکسی برای رسیدگی به مشکلات گردشگران ایجاد شد. در آن کانکس‌ها با حروف انگلیسی اما به زبان فارسی واژه «پلیس گردشگر» نوشته شده بود. مسلم است که بسیاری از گردشگران حتی نمی‌توانند عنوان آن را بخوانند. در حالی که با ایجاد کانکس پلیس فقط با درج واژه پلیس می‌توانند به گردشگران خارجی و داخلی نسبت به امنیت محدوده و رسیدگی به مسائل آنها امید دهند. برای مثال در دولت‌های نهم و دهم در سطح شهر تهران کیوسک‌هایی تحت عنوان «از من بپرس» ایجاد شد و هدف از تشکیل این کیوسک‌ها راهنمایی گردشگر خارجی بود. این در حالی است که عنوان «از من بپرس» به شکل فارسی نوشته شده بود و گردشگران خارجی هدف از تشکیل این کیوسک را نمی‌دانستند.
از سوی دیگر حتی گردشگران داخلی نیز نسبت به وظایف این کانکس‌ها بی‌اطلاع بودند. این کارشناس گردشگری تاکید می‌کند: در کشورهای پیشرفته کیوسک تحت عنوان «Tourist Information» برای رسیدگی به مسائل گردشگران وجود دارد. در کشور ما نیز مسئولان مربوطه با تشکیل«Tourist Information» می‌توانند به شکل بین‌المللی نسبت به راهنمایی و رسیدگی به مسائل گردشگران داخلی و خارجی اقدامات لازم را انجام دهند. اروجی می‌افزاید: گردشگری از بعد بین‌المللی و مطابق با استانداردهای تعریف شده باید خدمات به گردشگران ارائه دهد. در این وضعیت باید عنوان تاکسی گردشگری و علائم راهنمایی و رانندگی مطابق با استانداردهای بین‌المللی باشد. از سوی دیگر گردشگری بومی و محلی نیز می‌تواند بر اساس جاذبه‌های ویژه هر محل به شکل متنوع ایجاد شود، اما سیستم حمل و نقل گردشگر در اشکال هوایی، زمینی، ریلی باید مطابق با استانداردهای جهانی باشد. به گفته او گردشگری از دو لایه بین‌المللی و داخلی برخوردار است. لایه بین‌المللی گردشگری باید مطابق با استانداردهای تعریف شده باشد. از سوی دیگر لایه جاذبه‌های متنوع فرهنگ ایرانی نیز باید به شناسایی تنوع هویت فرهنگی و تاریخی ایرانی بپردازد.
