گفتگو با دکتر ابوالفضل مهدی‌زاده، متخصص زنان و زایمان
یکی از احساسات شیرینی که هر زنی بعد از باردارشدن دوست دارد آن را سریع‌تر تجربه کند، تکان خوردن‌های جنین درون رحم است که گاهی به تعویق افتادن آن بسیاری از زنان را نگران می‌کند اما با آغاز این حرکتها، نگرانی نه تنها برطرف نشده، بلکه گاهی بیشتر می‌شود. در واقع مادر، سالم و زنده بودن جنین خود را با همین حرکت می‌پذیرد و کندشدن یا توقف آن، او را نگران می‌کند. دکتر ابوالفضل مهدی‌زاده‌کاشی، متخصص زنان و زایمان، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در رابطه با زمان آغاز این حرکتها و میزان آن، اطلاعات بیشتری در اختیارمان می‌گذارد.
آقای دکتر! حرکت‌های جنین از چه زمانی آغاز می‌شود؟
حرکت‌های جنین از همان ابتدا وجود دارد و در هفته هشتم و نهم در سونوگرافی می‌توان آن را مشاهده کرد ولی مادر در این زمان نمی‌تواند حرکت‌های او را حس کند. در واقع جنین باید به حجم و وزنی برسد که برای مادر قابل‌حس باشد. معمولا خانم‌ها در هفته 14 تا 18 می‌توانند حرکت جنین‌شان را حس کنند. البته در برخی افراد، این زمان دیرتر رخ می‌دهد. برای مثال، زنانی که برای اولین بار باردار می‌شوند معمولا حرکتها را دیرتر از دیگر مادران حس می‌کنند.
حرکت‌های جنین چگونه است؟ مادرها معمولا آن را چگونه توصیف می‌کنند؟
حرکت‌های جنین به شکل‌های مختلفی از طرف مادرها توصیف می‌شود. برخی می‌گویند به شکل موج است. برخی می‌گویند ضربه است و برخی به شکل ضربان آن را حس می‌کنند. البته برخی اوقات مادرها به ویژه در هفته‌های اول، حرکت‌های روده‌ای را با حرکت‌های جنین اشتباه می‌گیرند. برای مثال اگر مادری در هفته دهم یا یازدهم فکر کند جنین‌اش حرکت می‌کند، اشتباه کرده است. هر چه جنین بزرگ‌تر می‌شود حرکت‌های آن ملموس‌تر می‌شود. در هفته بیست‌وهشتم یا سی‌ام حرکت‌های جنین به خوبی به شکل ضربه‌ای و موجی حس شده و مادر جابه‌جایی جنین را به راحتی می‌فهمد.
چرا تعداد حرکتها از هفته سی‌ودوم به بعد اهمیت پیدا می‌کند؟
چون قبل از این هفته جنین مدام تکان می‌خورد. از هفته سی‌ودوم به بعد است که ممکن است جنین با مشکلاتی روبرو شود و جفت دچار پیری زودرس شود. در این زمان حرکتها در واقع معنی‌دار می‌شوند. به همین دلیل است که در هر بار مراجعه پزشک از مادر در مورد حرکت‌های جنین و تعداد آن سوال می‌کند.
در صورت کم شدن حرکتها از این هفته به بعد، احتمال بروز چه مشکلاتی وجود دارد؟
خب، احتمال بیمار بودن نوزاد آینده بسیار بالا می‌رود. یک‌سری آزمایش‌هایی وجود دارد که در صورت کندی حرکتها صورت می‌گیرد. البته برخی اوقات مادران اشتباه می‌کنند و نمی‌توانند حرکت‌های جنین را درست حس کنند. به این گروه توصیه می‌کنیم بعد از ناهار مقداری مواد غذایی شیرین بخورند بعد به پهلوی چپ بخوابند و دست روی شکم بگذارند تا حرکتها را حس کنند. اگر با این وجود در فاصله زمانی صبح تا عصر حرکتی حس نشد، مادر باید فورا به پزشک مراجعه کند.
اگر سلامت جنین به خطر بیفتد، پزشک چه می‌کند؟
جنین فورا از رحم خارج شده و در خارج از رحم زیر دستگاه نگهداری می‌شود.
معمولا چه مسایلی بر کند یا تندشدن حرکت‌های جنین تاثیر می‌گذارد؟
دارو خوردن مادران معمولا سبب کندی حرکت می‌شود. مثلا اگر مادری آرام‌بخش مصرف کند، حرکتها کم می‌شود. برعکس وقتی مادر عصبی می‌شود یا تب دارد، حرکتها تند می‌شود. البته غیر از رفتار مادر، تاکید بیشتر ما بر میزان حرکت‌های جنین است. حرکت بیشتر نشانه سلامت جنین است. قطع حرکتها می‌تواند نشانه مرگ جنین در رحم باشد.
کدام ماه میزان حرکت‌های جنین در به اوج خود می‌رسد؟
می‌توان گفت در هفته 28 تا 32 جنین بیشترین و ملموس‌ترین حرکتها را دارد. در این هفته مایع آمنیوتیکی بیش از حد است و در نتیجه تکان‌ها قابل حس‌ترند.
از هفته سی‌ودوم به بعد، چطور؟
از این هفته به بعد به مادر توصیه می‌شود مراقب حرکت‌های جنین باشد تا کم نشود و اگر کم شد فورا به پزشک مراجعه کند. در صورتی که حرکتها قطع شود، آزمایش‌های خاصی به عمل می‌آید تا از زنده و سالم بودن جنین اطمینان حاصل شود. با افزایش سن باردای حرکت‌های جنین به دلیل بزرگ شدن او کمتر و شدت حرکت‌های بیشتر می‌شود.
چند حرکت، طبیعی محسوب می‌شود؟ کمتر از چه مقدار حرکت جای نگرانی دارد؟
اگر جنین با سونوگرافی کنترل شود در روز گاهی بین 100 تا 200 حرکت دارد ولی وقتی یک مادر در روز 5 بار حرکت جنینش را حس کرد، طبیعی محسوب می‌شود.
آیا پیچیدن بندناف دور جنین سبب کندی حرکت می‌شود؟
بله. بندناف معمولا دور گردن جنین هست ولی گاهی چند دور، دور جنین می‌پیچد و کوتاه می‌شود. این امر، جنین را تحت فشار قرار می‌دهد و خون کمتری به او رسیده و نوع حرکتها متفاوت می‌شود.
توصیه شما به مادرها چیست؟
مادران همیشه و به ویژه در 3 ماهه آخر باید مراقب حرکت‌های جنین خود باشند و با پزشک خود هر کاهش حرکتی را در میان بگذارند و اگر مادری نصف روز حرکت جنین خود را حس نکرد، باید فورا با پزشک تماس بگیرد.
منبع:www.salamat.com
