رتبه ۸۹ ایران در توسعه فناوری اطلاعات/۱۴ کشور منطقه جلوتر از ایران

اولین کشور دنیا در این زمینه کره جنوبی است و در منطقه بحرین در صدر جدول IDI (توسعه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات) قرار گرفته است.

جمع‌آوری داده‌هایی مثل تعداد مشترکان تلفن همراه، تعداد خطوط تلفن ثابت و... ازجمله عوامل مهم برای بهبود تحقیق و پژوهش در زمینهٔ ICT محسوب می‌شوند.

هدف اصلی IDI بررسی فرایند تبدیل‌شدن به جامعه اطلاعاتی  در راستای حرکت از یک گام‌به‌گام دیگر است که به‌عنوان یک ابزار نیرومند، توسعه جامعه اطلاعاتی را در کشورهای توسعه‌یافته و کشورهای درحال‌توسعه مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

برای شاخص IDI سه زیر شاخص دسترسی، استفاده و مهارت تعریف‌شده  که انتخاب زیرشاخه‌ها بر پایه قابلیت دسترسی به اطلاعات و کیفیت دسترسی به آن‌ها، نتایج بررسی‌های آماری گوناگون، ارتباط یک شاخص خاص در بیان هدف اصلی و چارچوب مفهومی IDI و توصیه‌های کارشناسان و شرکت‌کنندگان در ششمین جلسه جهانی شاخص‌های ICT و مخابرات در سال 2007 بوده  است.

این شاخص عددی بین صفرتا 10 است. اعداد گزارش‌شده برای شاخص IDI  طی سال‌های 2012 تا 2015 بیانگر این است که شاخص IDI بیشتر کشورهای جهان بهبود داشته است.

اما نابرابری در اتصال‌ها همچنان وجود دارد و رتبه‌بندی کشورها در شاخص  IDI پایدار باقی‌مانده و تعداد کمی از کشورها توانسته‌اند رتبه خود را تا 5 رتبه افزایش دهند.

در سال 2015 از 10 کشور برتر جهان در این شاخص 7 کشور از قاره اروپا بوده‌اند و کشورهای کره جنوبی با رتبه 1، هنگ‌کنگ رتبه 6 و ژاپن با رتبه 10 جهانی ازجمله کشورهای قاره آسیا هستند. اکثر کشورهای قاره اروپا جزو 50 کشور اول جهان در این شاخص به شمار می‌روند که بیانگر این نکته است که منطقه اروپا پیشرو در توسعه ICT بوده است.

به استناد آمارهای موجود طی سال‌های 2014 و  2015 تغییر کوچکی در چیدمان 10 کشور برتر جهان رخ‌داده و کشور ژاپن جایگاه دهم را به‌جای لوگزامبرگ به خود اختصاص داده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد دو کشور سنت کیتس ونویس و پرتغال جایگاه خود را از چارک دوم به چارک اول انتقال داده‌اند. هشت کشور(سنت کیتس و نویس، میانمار، الجزایر، دومنیکا، گرانادا، رواندا، ساحل عاج و بولیوی بیش از پنج رتبه در این شاخص نسبت به سال 2014 ارتقا و کشورهای (سنت لوسیا  و عربستان سعودی) بیش از پنج رتبه نسبت به سال 2014 کاهش رتبه داشته‌اند.

بیشترین و کمترین توسعه مربوط به کدام کشورهاست؟

در این میان تفاوت‌های عمده‌ای در سطوح ICT مابین کشورها وجود دارد. در سال 2015 مقدار IDI از 07/1 (مربوط به نیجریه) تا 84/8 (مربوط به کره جنوبی) در نوسان است. مقدار متوسط IDI  از 74/4 در سال 2014 به 94/4 (حدود 4 درصد افزایش) در سال 2015 رسیده است.

در بین 30 کشور دارای بالاترین مقدار شاخص IDI در سال 2015، 18 کشور از قاره اروپا هستند، کشورهای پیشرفته با درآمد بالا مانند آمریکا، کانادا، نیوزلند و استرالیا از سایر قاره‌ها و کشورهایی با اقتصاد درحال‌توسعه  با درآمد بالا مانند کره جنوبی(با دارا بودن بالاترین مقدار IDI (84/8))  و بحرین، ماکائو و ... نیز در این لیست حضور دارند.

کره جنوبی کشور اول جهان در این شاخص (از قاره آسیا)   در زیر شاخص دسترسی در رتبه هشتم، در زیر شاخص استفاده رتبه سوم و در زیر شاخص مهارت در رتبه سوم جهانی است. ایران در شاخص IDI در سال 2015  در رتبه 89 جهانی (با یک پله ارتقاء نسبت به سال قبل)   با عدد شاخص 99/4 قرار دارد.

بررسی‌های جهانی نشان می‌دهد که بیشترین رشد در میانگین زیر شاخص استفاده مشاهده می‌شود که از 54/3 در سال 2014 به 91/3 در سال 2015 ارتقا یافته که رشد آن 37/0 امتیاز است .

میانگین زیر شاخص دسترسی از 45/5 در سال 2014 به 58/5 در سال 2015 به‌اندازه 12/0 امتیاز ارتقا یافته است. میانگین زیر شاخص مهارت 74/5 است که نسبت به سال قبل تغییری نکرده که به دلیل استفاده از اعداد مشابه برای این دو سال است.

رشد دو پله ای ایران در زمینه دسترسی خانوارها به اینترنت

این در حالی است که اغلب کشورهای دنیا در شاخص دسترسی خانوارها به اینترنت رشد دارند .

در (سال 2015) رتبه اول این شاخص متعلق به لوکزامبورگ است. ایسلند، انگلستان  و هنگ‌کنگ (چین) در رتبه‌های بعدی قراردادند. کشورهای آلمان، سوئیس، مالت، هلند، کره جنوبی، سوئد، ژاپن و فرانسه نیز در این زیر شاخص پیشتاز هستند.

رتبه 79 این زیر شاخص با عدد 26/6 مربوط به ایران است که کشورمان در این شاخص نسبت به سال 2014 دو پله صعود داشته است.

نتایج IDI در سال‌های2012 تا 2015 بیانگر این نکته است که بیشتر کشورهای منطقه رتبه IDIرشد داشته اند. در بین 26 کشور منطقه اطلاعات 22 کشور در دسترس بوده و بر این اساس کشور بحرین در سال 2014 و 2015 به ترتیب با 42/7  و 46/7 رتبه اول شاخص IDI منطقه را به خود اختصاص داده که این امر عمدتاً به دلیل پیشرفت درزمینهٔ دسترسی به ICT است.

اردن، قزاقستان در شاخص ضریب نفوذ تلفن همراه رشد داشته و ارمنستان، آذربایجان، قزاقستان، عربستان، ترکیه، امارات متحده عربی و عمان در شاخص پهنای باند اینترنت به ازای هر کاربر رشد قابل‌توجهی داشته‌اند.

ازبکستان در شاخص دسترسی خانوارها به کامپیوتر رشد داشته است. ایران رتبه 15 ام منطقه را در شاخص IDI در سال 2015 دارد. رتبه ایران طی سال 2014 تا 2015 ثابت  و امتیاز شاخص IDI حدود 7 درصد افزایش داشته است. پایین‌ترین رتبه  در این شاخص متعلق به کشور افغانستان با 73/1 است .

در زیر شاخص دسترسی رژیم اشغالگر قدس در سال 2015، با رقم 28/8 رتبه اول منطقه و رتبه 18 جهان را به خود اختصاص داده است و پس‌ازآن امارات متحده عربی با رقم 14/8   رتبه دوم منطقه(رتبه 24ام جهان) را به خود اختصاص داده است. کشورهای بحرین، قطر و قزاقستان در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ایران در این زیر شاخص در سال 2015 با 26/6 و یک رتبه صعود در رتبه 13 منطقه  و (رتبه 79ام جهان) قرار دارد. پایین‌ترین رتبه این زیر شاخص در منطقه مربوط به کشور افغانستان با امتیاز 51/2 است.

در زیر شاخص استفاده کشور بحرین در سال 2015 با عدد 48/7  و 1 درصد کاهش نسبت به سال قبل رتبه اول منطقه (رتبه 22 جهان و پنج رتبه نزول رتبه جهانی نسبت به سال قبل) را به خود اختصاص داده است.

بعد از بحرین، امارات متحده عربی، قطر، عربستان سعودی، کویت و رژیم اشغالگر قدس قرار دارند. ایران در این زیر شاخص با رقم 74/2، رتبه 16 ام منطقه را با یک رتبه افزایش نسبت به سال قبل (رتبه 110ام جهان با دو رتبه نزول نسبت به سال قبل) به خود اختصاص داده است. پایین‌ترین رتبه متعلق به کشور افغانستان با امتیاز 47/0 است.

در زیر شاخص مهارت رتبه اول مربوط به رژیم اشغالگر قدس با رقم 38/8 (رتبه 22جهان) است و پس‌از آن، ترکیه  با 72/7 (رتبه 39 جهان) در رتبه دوم قرار دارد. رتبه‌های بعدی متعلق به قزاقستان، گرجستان، عربستان سعودی و ارمنستان است. ایران با عدد 96/6 در رتبه هشتم قرار دارد. رتبه آخر این زیر شاخص مربوط به یمن با شاخص 54/2 است.

در سال 2015، متوسط شاخص IDI و زیر شاخص‌های دسترسی و مهارت در منطقه نزدیک به  متوسط جهانی آن‌ها و حتی  بیشتر بوده است

شاخص IDI در ایران(99/4) در سال 2015، با متوسط آن در منطقه(28/5) و همچنین با متوسط آن در جهان (94/4) اختلاف کمی دارد.

در منطقه بحرین، رژیم اشغالگر قدس، امارات متحده عربی، قطر، عربستان، قزاقستان، کویت، آذربایجان، عمان، لبنان، ترکیه، ارمنستان، گرجستان و اردن در رده‌های قبل از ایران قرار گرفته اند و شاخص IDI آنها از 7.46 در بحرین شروع شده و در ایران به 4.99 می‌رسد.

5656