بسیاری از دختران جوان و نوجوان، کمترین فعالیت را دارند و از نیازهای تغذیه‌ای خود غافل هستند. این امر ضایعات جبران‌ناپذیری را برای آنان به بار می‌آورد. اغلب دختران جوان دچار کمبود آهن و کلسیم هستند؛ به همین دلیل، کم‌خونی و نرمی مفاصل و استخوان‌ها در آنها شایع است.
براساس آمار ارائه شده از سوی اداره آموزش و پرورش، تنها 20 درصد دختران دبیرستانی، در روز میوه و سبزیجات مصرف می‌کنند. مطالعات انجام شده بیانگر این امر است که فقر آهن حتی در مقادیر کم، می‌تواند به کسب نمرات پایین در دروس تحلیلی مانند ریاضیات منجر شود. این عامل یکی از علل برتری پسران در دروس ریاضی است.
کم‌خونی و کمبود آهن ناشی از آن در سنین بلوغ موجب کاهش سرعت رشد، ضریب هوشی، قدرت یادگیری و کاهش ظرفیت کاری می‌شود.
وزارت بهداشت در گزارشی تغییرات رفتاری مثل خستگی و بی‌تفاوتی، افزایش ابتلا به بیماریها، افزایش غیبت از مدرسه، افزایش شیوع کم‌خونی در دوران بارداری و به دنبال آن افزایش مرگ و میر مادران و افزایش تولد نوزادان کم‌وزن و نارس را از دیگر عوارض فقر آهن اعلام کرده است. بنا به این گزارش، مصرف قرص آهن و غنی‌سازی مواد غذایی در پیشگیری از کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از آن مؤثر است. همچنین ویتامین12 B به تولید گلبولهای قرمز خون کمک می‌کند و تأثیر عمیقی بر هر نوع فعالیت سلولی به‌ویژه سلول عضلانی دارد.
جگر، پنیر، تخم‌مرغ و موز دارای این ویتامین هستند.
فقر آهن چیست؟
اگر برای ساختن گلبولهای قرمز خون، آهن به مقدار کافی در دسترس نباشد، ابتدا فرد از ذخایر آهن بدن خود استفاده می‌کند، سپس در صورت ادامه کمبود، ذخایر آهن بدن کاهش می‌یابد.
اگر کمبود آهن ادامه پیدا کند ذخایر آهن بدن تخلیه می‌شود و کم‌خونی فقر آهن بروز می‌کند. آهن اساسی‌ترین ماده اولیه برای ساختن گلبولهای قرمز خون است. البته علاوه بر آهن مواد مغذی دیگر هم مثل اسید فولیک، ویتامین6 B، ویتامین12 B، ویتامین C و پروتئین برای خونسازی لازم است که باید از طریق رژیم غذایی روزانه تأمین شود.
عواملی که موجب افزایش جذب آهن در بدن می‌شوند، عبارتند از:
ویتامین ث که در مرکبات ترش، سبزی‌های برگی نظیر شاهی و جعفری و در گوجه‌فرنگی و فلفل سبز به میزان فراوان یافت می‌شود. گوشت قرمز و گوشت حیوانات دریایی، حبوبات، غلات، خشکبار، سبزیجات، ماست و تخم‌مرغ. بسیاری از ترکیبات نیز به عنوان بازدارنده جذب آهن شناخته شده‌اند که در این میان می‌توان به پروتئین سویا، نان سبوس‌دار و چای و قهوه اشاره کرد.
علائم کم‌خونی فقر آهن
کم‌خونی ناشی از فقر آهن دارای علائمی به شرح زیر است:
خستگی و ضعف، رنگ پریدگی به خصوص در دست‌ها و سطح داخلی پلک‌ها. علایم با شیوع کمتر عبارتند از التهاب زبان، غش، حالت تنگی نفس، تند شدن ضربان قلب، احساس ناراحتی در شکم، علاقه شدید به خوردن یخ، رنگ یا خاک، استعداد ابتلا به عفونت، بی‌اشتهایی، موارد کم‌خونی فقر آهن شدید با تنگی نفس و تپش قلب و ورم قوزک پا همراه است.
منبع:روزنامه اطلاعات/خ
