تغییرات آب و هوا غذا و دارو

تغییرات آب و هوایی یکی از بزرگترین چالش های عصر ما می باشد. تغییرات آب و هوایی بر تعدادی از عوامل مؤثر بر سلامت نظیر غذا، هوا و آب عمیقاً تأثیر منفی دارند. در مواجه با این چالش، ما به قهرمانانی در سراسر دنیا نیاز داریم تا تلاش نمایند حفاظت از سلامت انسانها در کانون توجه برنامه های بحران های ناشی از تغییرات آب و هوایی قرار گیرد. در سال 2006 حدود 134 میلیون نفر در سراسر دنیا از آثار بیماری ها و حوادث متأثر شدند و منطقه و کشور ما به عنوان مناطق حادثه خیز نیز جزئی از آن بوده است. ایران بیش از سه چهارم انواع حوادث موجود دنیا را به صورت بالفعل و بالقوه تجربه کرده است. امروزه مخاطرات زیست محیطی درسلامت بین الملل نقش مهمی دارد و یکی از علل آن تغییرات مستمر آب و هوایی به شمار می رود. تغییرات آب و هوا از طریق اندازه گیری هایی از قبیل میانگین جهانی درجه حرارت اقیانوس و هوا و زمین، آب شدن گسترده برف و یخ و همچنین میانگین جهانی سطح دریا مشخص می شود. سال های 1995 تا 2006 گرمترین سالها از نظر درجه حرارت جهانی سطح زمین از سال 1850 تاکنون بوده است. تغییرات جوی می تواند بر روی نیازهای اولیه سلامتی نیز تأثیر گذار باشد که این نیازها معمولاً در نتیجه تغییرات محیطی دچار خدشه می شود. دسترسی به آب آشامیدنی سالم تحت تأثیر موارد خاصی مانند میزان ریزش باران، ذخایر آب پشت سدها و درصد تبخیر آب برحسب درجه رطوبت و گرما می باشد. شرایط جوی می تواند بر روی حاصلخیزی زمین های کشاورزی نیز تأثیر گذار باشد. آلودگی هوا نیز در شرایط مختلف نشأت گرفته از این عوامل می باشد که به طور مستقیم و غیر مستقیم بر سلامتی انسان اثر می گذارد.
می دانیم که آب و هوای متغیر و ناپایدار چه اثراتی بر روی سلامت انسانها دارد. سالانه دهها هزار نفر در اثر طوفان، سیل، امواج گرما و خشکسالی جان خود را از دست می دهند. بیماری های حساس به شرایط آب و هوایی نظیر مالاریا، اسهال و سوء تغذیه در اثر کمبود پروتئین و انرژی باعث مرگ بیش از 3 میلیون نفر در نقاط مختلف دنیا گردیده است. حتی این رقم نشان دهنده اثرات مخرب بهداشتی غیر مستقیم روی محصولات غذایی و دسترسی آب سالم در نواحی بزرگ دنیا نمی باشد. تمام افراد نسبت به تغییرات آب و هوایی آسیب پذیر می باشند، اما افراد فقیر جزو اولین و آسیب پذیر ترین گروه ها می باشند. تغییرات آب و هوایی پیشرفت ما را در مبارزه با معضلات تهدید نموده و شکاف بین فقیرترین و غنی ترین افراد را عمیق تر می نماید که این منصفانه و قابل قبول نمی باشد. کمبود مواد غذایی و آب در اثر تغییرات آب و هوا تشدید خواهد شد. پدیده جنگل زدایی مسئولیت 18 درصد پخش دی اکسید کربن، در هوا را دارد و شالیزارها نیز یکی دیگر از عوامل پخش گازهای گلخانه ای هستند.
130 میلیون هکتار شالیزار در جهان منبع اصلی متان ناشی از فعالیت بشر بوده و سالانه 50 تا 100 میلیون تن متر مکعب "گاز گلخانه ای" تولید می کنند. مخاطرات مصرف سوخت های فسیلی و گسترش تولید گازهای گلخانه ای به طور متوسط طی یک قرن گذشته دمای زمین را یک درجه سانتیگراد افزایش داده است که این افزایش دما نیز باعث ایجاد مشکلاتی نظیر سیل و خشکسالی شده و سلامت بین المللی را به خطر انداخته است. شایان ذکر است، سازمان غیر دولتی بررسی تغییرات آب و هوا اعلام خطر می کند که: اگر اقدامی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای که عامل اصلی به وجود آورنده پدیده تغییرات آب و هوا هستند، صورت نگیرد، دمای کره زمین حتی 4/5 درجه سانتیگراد یا بیشتر افزایش خواهد یافت که این امر اثرات مخرب و جبران ناپذیر بر زیست بوم زمین، به خصوص ذوب شدن یخ های قطب های شمال و جنوب، همچنین سایر مناطق کره زمین خواهد داشت. اگر بخواهیم گرم شدن هوا را محدود کنیم باید به شدت استفاده از سوخت فسیلی را پایین بیاوریم. اما بررسی های جدید نشان داده است با وجود این که نیاز نفت و گاز کشورهای پیشرفته رشد زیادی نخواهد داشت ولی به دلیل تقاضای افزاینده کشورهای روبه رشد نیاز به نفت و گاز تا سال 2020 دو برابر خواهد شد. زمانی 2.1 میلیارد چینی در جهت همسان کردن استاندارد زندگی خود با اروپا و آمریکا برآیند و انرژی مورد نیاز خود را از زغال سنگ و نفت تأمین کنند تلاشها برای متعادل کردن مصرف نفت و گاز بی نتیجه خواهد بود.
به علت تغییرات آب و هوایی، بسیاری از بیماری های جدید در دنیا بروز کرده و برخی از بیماری های موجود نظیر مالاریا، اسهال، بیماری های ریوی، قلبی، پوستی و آلرژی افزایش یافته است. با توجه به اینکه بیماری ها حد و مرز نمی شناسد و به راحتی به کشورهای دیگر منتقل می شود، تغییر در آب و هوا تهدیدی جدی برای امنیت سلامت انسانی است. ازجمله مخاطرات سلامتی در بحران های آب و هوایی می توان به مرگ های ناشی از گرما، سیل و طوفان ها اشاره کرد. مطالعات نشان داده است که شرایط آب و هوایی از قبیل تغییرات دما و بارش باران می تواند برشدت انتقال و پراکندگی بیماری های عفونی از قبیل اسهال و بیماری هایی مانند مالاریا، تب دانگ و آلودگی به فیلاریا که از طریق حشرات و ناقلین دیگر منتقل می شود تأثیر گذار باشد. تصور کنید که آب و هوای زمین به طور چشمگیری تغییر کرده است طوفان های گرمسیری افزایش یافته هوا گرمتر شده و یخچالهای قطبی آب شده اند در نواحی مختلف سیل جاری شده است و خشکسالی برخی نواحی دیگر را در بر گرفته است. شما می دانید که در هوای گرم بیماری های عفونی افزایش می یابد و با ذوب شدن یخ ممکن است باتلاق هایی بوجود آید که محیط مناسبی برای انتقال بیماری از حشرات و جوندگان به انسان می باشد. به نظر می رسد که کمبود آب مهمترین پیامد تغییر در آب و هوا باشد که نیاز به درمان های خاص خود را طلب می کند.
سلامت غذا، امنیت در محیط زیست و اجتماع و سیاست همه در کنار هم می توانند باعث پیشرفت جامعه شوند و آن را به مکان حقیقی اش برسانند. البته برای رسیدن به این مکان مخاطراتی وجود دارد که توجه و تلاش برای مبارزه با آن به شکل مستمر باید مورد توجه قرار گیرد. تعدادی از کشورها نقش زیادی در این تغییرات آب و هوایی داشته اند که متأسفانه از سایر کشورها کم مسئولیت پذیرتر نیز هستند. آنان به تعهدات خود عمل نمی کنند و کشورهای مبارزه کننده با این مشکلات را تحریم می کنند. ایران در زمینه همکاری های بین المللی در زمینه سلامت جزء پیشتازان بوده است. کشورمان با تشکیل گروه 5 شامل: کشورهای ایران، عراق، افغانستان، پاکستان و سازمان جهانی بهداشت، شبکه بهداشت بین المللی را در مورد مبارزه با بیماری های مختلف ایجاد کرده تا این کشورها بتوانند در برابر این بیماری ها با همکاری یکدیگر فعالیت خوبی نمایند.
ما نیازمند این امر می باشیم که دولتها، سلامت و تندرستی انسان ها را در بخش اصلی سیاست تغییرات آب و هوایی قرار دهند و تلاش هایشان را برای حفاظت از سلامت به منظور دستیابی به اهداف توسعه هزاره، مضاعف نمایند. مهمتر از همه، ما نیازمند مدیرانی می باشیم که با اتخاذ تصمیمات درست، سلامت را بهبود بخشیده و اثرات منفی تغییرات آب و هوایی را کاهش دهند.
ما بر این باوریم که بحران های ناشی از تغییرات آب و هوایی واقعی و جدی بوده و دلیل اصلی این بحران ها، برخاسته از اقدامات بشر می باشد و اقدامات انسانها نیز می تواند راه حلی برای این معضل باشد. اکنون ما باید با هم همکاری نموده و این تنها راهی است که می تواند مؤثر واقع شود.
پس تلاش نمائیم که روز جهانی بهداشت در سال 2008 با موضوع: حمایت از سلامت در برابر بحران های ناشی از تغییرات آب و هوایی را به رویدادی مهم تبدیل نماییم و زمینه را برای اقدامات جهانی در برابر این معضل هموار سازیم.
روز جهانی سلامت در سال 2008 فرصتی را فراهم می کند که نه تنها ابعاد مشکل فوق الذکر را مورد تأکید قرار داده، بلکه تمام ذینفعان را گرد هم آورده و راه حل عملی برای این مشکل بیابیم. کنترل اثرات منفی تغییرات آب و هوایی نیازمند همکاری دولتها و ملتها در سراسر دنیا می باشد.
" امنیت بدون سلامت مفهومی ندارد و سلامت بدون امنیت نیز غیر قابل دسترس است. بنابراین توجه جدی به سلامت و محوری بودن آن در تمامی فعالیتها جزء وظایفی است که حکومت ها باید آن را رعایت کنند."
www.mums.ac.ir
www.donyayegiahan.blogfa.com
www.biology82.blogsky.com www.mums.ac.ir
www.salamatnews.com www:omidnews.ir
منبع:نشریه پیام پزشک، شماره 45