در ادامه مقاله کتابخانه‌های مرموز در خدمت شما هستیم، همانگونه که در قسمت قبل اشاره شد از آغاز آفرینش بشر ذخیره و ثبت وقایع و اطلاعات بر روی وسایل متفاوتی ثبت می‌شد تا اینکه نوبت به کتاب رسید. در اهمیت عنصر کتاب برای تکامل جامعه انسانی، همین بس به‌تمامی ادیان آسمانی و رجال بزرگ تاریخ بشری، از طریق کتاب جاودانه ماندهاند و روابط فرهنگی جامعه بشری نیز از پوشش کتاب و مبادلات فرهنگی تقویت شده است. ولی کتاب‌ها در طول تاریخ به دلایل مختلف چه سیاسی و چه مذهبی باید نابود می‌شدند ولی در این بین افرادی بودند که برای سالم نگه‌داشتن کتاب‌ها آن‌ها را در کتابخانه‌های مخفی نگهداری می‌کردند امروز بر آن شدیم تا تعدادی از این کتابخانه‌های مرموز را برای شما معرفی کنیم. برای آشنایی با این ماجرا در ادامه با بنیتا همراه باشید.
کتابخانهای مخفی در کتابخانهای دیگر
viemo
اخیرا در سال 2013 یک مورخ هلندی به نام اریک کواکل کتاب‌های سده‌های میانی، یک کشف شاخص را که توسط دانش‌آموزانش در دانشگاه لیدن (دانشگاه لیدن قدیمی‌ترین دانشگاه هلند در شهری به همین نام است.) اتفاق افتاده بود، اطلاع داد. او در یک خبر که در وبلاگ شخصی‌اش نوشته بود می‌گوید که:«درحالی‌که دانشجویانش به‌صورت سامان مند در بقایای کتابخانه می‌گشتند، 132 یادداشت و نامه و رسید از یک محکمه و دادگاه ناشناس در منطقه راین در شهر لیدن کشف کردند. آن‌ها در کتابی که در سال 1577 چاپ‌شده بود، پنهان‌شده بود.» در آن زمان از ورق‌های کاغذ زائد برای صحافی کتاب‌ها و مثلاً هماهنگ کردن کتاب با جلدش استفاده می‌شد.
دکتر «اریک کواکل»، تاریخ‌نگار کتاب‌های قرون‌وسطی در دانشگاه «لیدن» به نشریه «آبزرور» گفته است: «درست به صندوقچه گنج می‌ماند.»
cinemaffia
پروفسور «یوریس دیک»، استاد دانشگاه فناوری «دلفت» در توصیف فناوری به‌کاررفته برای کشف این نوشتارهای خطی گفته است که این روش نه‌تنها متون را قابل‌دیدن می‌کنند بلکه آن‌ها را قابل‌خواندن نیز می‌کند. دست‌یابی به نوشتارهای پنهان از طریق روش طیف‌سنجی فلورسانی ماکرو ایکس ری (Macro x-ray fluorescence spectrometry – MA-XRF) انجام‌شده که خواندن متون بدون کنار زدن جلد را امکان‌پذیر می‌سازد.
شیرازه کتاب‌ها بین قرن 15 تا 18 میلادی ساخته‌شده و حاوی قطعاتی از دست‌نوشته‌هایی که به‌احتمال قدیمی‌تر باشند. بنا بر برخی فرضیه‌ها جلدسازان دوران قرون‌وسطی در پی اختراع دستگاه چاپ نسخ خطی قدیمی‌تر را که از مد افتاده می‌دانستند، برش داده و به‌عنوان مواد لازم برای جلد مورداستفاده قرار می‌داده‌اند. این تکه‌های نوشتارها که «کواکل» آن را «مسافران قاچاقی از گذشته دور» توصیف کرده است در لابه‌لای یکی از هر 5 کتاب چاپ شده در سال‌های آغازین عصر مدرن یافت می‌شوند.
«کواکل» می‌گوید: «بیشتر آنچه ما یافته‌ایم متعلق به قرن 15 یا 14 میلادی است؛ هرچند بررسی برخی داده‌ها این احتمال را به وجود می‌آورد که برخی از این نوشته‌ها مربوط به قرن نهم و یا حتی قدیمی‌تر باشد. نکته هیجان‌انگیز این است که ممکن است بخش‌هایی از انجیل بسیار قدیمی که در قرون‌وسطی بسیار اهمیت داشت نیز در میان این گنجینه کشف‌شده باشد. هر کتابخانهای هزاران جلد این کتاب‌ها را در اختیار دارد و اگر به کتابخانه انگلستان و یا «بودلین» در آکسفورد سر بزنید از این نمونه جلدها خواهید یافت؛ بنابراین حدس می‌زنیم حجم بالقوه‌ای از آثار قدیمی پنهان‌شده را بیابیم.»
تیم تحقیقاتی کاشف این متون روش ویژه اشعه ایکس خود را در سال 2011 برای یافتند لایه‌های پنهان نقاشی‌های اساتید قدیمی اختراع کردند که یکی از اکتشافات با این روش کشف پرتره‌ای از «رامبرانت» بود که زیر یک اثر دیگ نهان مانده بود؛ و اکنون این روش برای بررسی و آشکارسازی جوهر مورداستفاده در قرون‌وسطی نیز کاربرد پیداکرده است. در این روش پرتو از باریکی از اشعه ایکس برای شناسایی موادی چون آهن، مس و روی که در ساخت جوهرهای قرون وسطی مورداستفاده قرار می‌گرفت، حتی اگر در لایه‌های زیرین چرم و کاغذ قرار داشته باشند، استفاده می‌شود.
.kent.ac.uk/
«دیک» می‌گوید که اشکال این روش کندی کار است و اسکن کردن یک سطح بیش از 24 ساعت طول می‌کشد؛ تلاش برای ساخت فناوری با سرعت بیشتر در حال انجام است. از اشعه ایکس برای بررسی تابلوها و کشف طراحی‌هایی که قبل از نقاشی نهایی روی بوم رسم می‌شدند، استفاده می‌شود، از همین روش می‌توان برای جستجوی جلد و شیرازه کتاب‌ها برای کشف اوراق پنهان در آن‌ها، بهره برد.
همه‌چیزهایی که گفتیم نشان‌دهنده اهمیت اسناد و آرشیوها هستند. مجلات، دستخط‌ها، نامه‌ها، صفحات موسیقی و کاست‌هایی که امروز ممکن است به نظرمان بی‌اهمیت باشند، چند دهه بعد، ارزشی فوق‌العاده زیاد پیدا می‌کنند.
لطفا در قسمت بعدی مقاله هم با ما همراه باشید.
