بر اساس آخرین بررسی وزارت بهداشت در سال 1388، سالانه 85 هزار نفر در کشور به سرطان مبتلا می‌شوند که از این تعداد، چیزی حدود 30 هزار نفر فوت می‌کنند. با توجه به اینکه جمعیت کشورمان به سمت سالمندی پیش می‌رود، پیش‌بینی می‌شود سرطان در ایران افزایش یابد.
شایع‌ترین سرطان بین زنان و مردان ایرانی، سرطان دستگاه گوارش است و این در حالی است که نوع تغذیه در بروز این سرطان، بسیار موثر است. کنگره سالانه سرطان بهانه‌ای بود تا به وضعیت سرطان در کشور نگاهی بیندازیم.
سرطان در تمام دنیا رو به افزایش است و در برخی از کشورها با توجه به هرم سنی که نشان‌دهنده جمعیت جوان در آن کشور است با افزایش سن، انتظار افزایش سرطان در آینده را خواهیم داشت. دکتر عبدالله فضلعلیزاده، رییس انجمن سرطان، این بیماری را چنین تعریف می‌کند: «سلول‌ها در بدن انسان برحسب نیاز رشد کرده، تکثیر شده، پیر می‌شوند و نهایتا می‌میرند و سلول‌های جدید جایگزین می‌شوند. این روند طبیعی بنا به دلایل ژنتیکی و محیطی، دچار صدمه و آسیب‌شده و سلول‌هایی که تقسیم می‌شوند، روند طبیعی رشد را از دست می‌دهند و به سلول‌های ناسالم و تومور تبدیل می‌شوند.» دکتر فضلعلیزاده تومورها را به 2 نوع خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌کند و می‌گوید:«هنگامی که یک تومور در بدن پدید می‌آید و ویژگی‌های بدخیمی را از خود نشان می‌دهد، اصطلاح سرطان را به‌کار می‌بریم؛ حال آنکه تمام تومورها به سوی بدخیمی پیش نمی‌روند.» همان‌طور که می‌دانید، عوامل بسیاری در ایجاد سرطان موثرند که از آنها به‌عنوان عوامل خطرساز یاد می‌شود. به گفته رییس انجمن سرطان، افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد: «برخی از سرطان‌ها در دوران خاصی از زندگی رشد پیدا می‌کنند (مانند تومورهای خاص کودکی) اما با افزایش سن، برخی از سرطان‌ها حداکثر میزان بروز خود را نشان می‌دهند.» او به سرطان پستان اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «سرطان پستان در سن 45 تا 50 سالگی بالاترین میزان شیوع را دارد؛ به‌طوری که از هر 9 زن یک نفر مبتلا می‌شود اما با افزایش سن شانس ابتلا بیشتر می‌شود؛ به‌گونه‌ای که در سن 70 سالگی از هر 4 زن یک نفر شانس ابتلا به این سرطان را دارد.»
افزایش سرطان دستگاه گوارش
سرطان پستان در زنان شایع‌ترین سرطان در کشور است و سرطان ریه و سرطان دستگاه گوارش در مردان بالاترین میزان شیوع در کشور را دارد. اما به‌طورکلی سرطان دستگاه گوارش بین زنان و مردان ایرانی بالاترین میزان شیوع را به خود اختصاص داده است. دکتر فضلعلیزاده اعتقاد دارد این قضیه به نوع موادغذایی برمی‌گردد؛ به‌گونه‌ای که رژیم‌های غذایی بیش از 50 درصد در بروز سرطان موثر است. رییس انجمن سرطان ایران، سرطان معده را یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در کشور عنوان می‌کند و می‌گوید: «از علل عمده شیوع این سرطان در کشور، استفاده از مواد غذایی حاوی نیترات‌ها است. افزایش مصرف فست‌فودها، غذاهای پرچرب، غذاهای آماده و فرآورده‌های نمکی، احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.» نکته مهمی که رییس انجمن سرطان به آن اشاره می‌کند، استفاده از نیترات‌ها به‌عنوان کود شیمیایی است: «استفاده از نیترات‌ها به‌عنوان کود شیمیایی که پای بوته سیب‌زمینی و سبزی‌ها برای رشد سریع ریخته می‌شود به هر شکلی در آنها ذخیره شده و وارد بدن می‌شود.»
دکتر فضلعلیزاده تاکید می‌کند: «نیترات‌ها یکی از علل عمده سرطان معده و دستگاه گوارش هستند بنابراین باید در این زمینه به مردم هشدار داد.» دکتر محمدرضا میر، جراح سرطان و دبیر انجمن سرطان ایران نیز با بیان اینکه تغذیه نامناسب یکی از عوامل خطر برای بروز سرطان است، می‌گوید: «مصرف غذاهای پرچربی، غذاهای کهنه، غذاهایی که نیتروزامین در آنها رشد کرده است و فست‌فودها و غذاهای سرخ‌شده بسیار مضر است و از عوامل خطرساز برای ابتلا به انواع سرطان هستند.»
دکتر میر تاکید می‌کند: «کم‌تحرکی و چاقی نیز از عوامل خطرساز ابتلا به سرطان است بنابراین افراد باید فعالیت فیزیکی مناسب را در برنامه روزانه خود قرار بدهند و رژیم غذایی‌شان به‌گونه‌ای باشد که سبب اضافه وزن نشود.»
غربالگری شانس درمان را بالا می‌برد
سرطان بیماری‌ای است که با تشخیص زودهنگام آن روند درمان بهتر صورت می‌گیرد. دکتر میر در این‌باره می‌گوید: «4 نوع سرطان است که با روش غربالگری می‌توان در مرحله اول بیماری را تشخیص داد و در این صورت روند درمان بهتر صورت می‌گیرد و سبب افزایش بقا در افراد سرطانی می‌شود؛ مخصوصا در سرطان پستان، سرطان کولون و رکتوم، سرطان گردن‌رحم و سرطان مری.» رییس بخش جراحی انستیتو کانسر به کشور چین اشاره می‌کند و می‌گوید: «در کشور چین توانستند با روش غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان مری شانس بقا را تا 40 درصد افزایش دهند.» دکتر فضل‌العلی‌زاده اساس کار کنترل سرطان را غربالگری ذکر می‌کند و می‌گوید: «به وسیله غربالگری و با هزینه بسیار کم می‌توان تا 90 درصد، سرطان‌ها را درمان کرد.» رییس انجمن سرطان با انتقاد از عملکرد بیمه‌ها در کشور تاکید می‌کند: «بیمه‌ها در کشور ما درمان‌محور است و در غربالگری هزینه نمی‌کند. در صورتی که درمان بسیار هزینه‌بر است. به‌عنوان نمونه غربالگری سرطان معده دقیق نیست و مردم اطلاع دقیقی در مورد علایم اولیه آن ندارند.» به گفته دکتر فضل‌العلی‌زاده، سرطان معده در کشور چین و ژاپن بسیار شایع بود و با تشخیص زودهنگام و دادن آگاهی به جامعه، توانستند آمار سرطان را کاهش دهند. مساله دیگری که دکتر فضل‌العلی‌زاده به آن اشاره می‌کند کمبود درمان‌گر سرطان در کشور است: «سالانه حدود 50 هزار بیمار سرطانی به تعداد بیماران افزوده می‌شود. اما این در حالی است که ما با کمبود درمان‌گر سرطان روبه‌رو هستیم. در کشور مصر و ترکیه که از نظر شیوع سرطان شبیه ما هستند، 750 هزار درمان‌گر سرطان وجود دارد، در صورتی که در ایران کمتر از نصف این تعداد است.»
5 سرطان مهم
حتما با خواندن این گزارش کمی نگران شده‌اید و کلی سوال در ذهنتان نقش بسته است. در زیر چند توصیه مهمی که دکتر فضل‌العلی‌زاده و دکتر میر به آن تاکید داشتند را بیان می‌کنیم:
1.تغذیه مناسب که حاوی میوه‌جات و سبزی‌های تازه و غذاهای کم‌نمک و کم‌چربی است را فراموش نکنید.
2.چاقی و عدم تحرک از عوامل خطر بروز سرطان است، با آن مقابله کنید.
3.استرس نیز یکی از عوامل خطر بروز بیماری‌ها و همچنین سرطان است. استرس باعث تغییراتی در سیستم ایمنی بدن می‌شود و زمینه را برای سرطان فراهم می‌کند.
4.استعمال دخانیات 35 درصد شانس ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. پس اگر جزو مصرف‌کنندگان دخانیات هستید، آن را ترک کنید.
5.همان‌طور که گفته شد غربالگری نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارد بنابراین برای پیشگیری از سرطان پستان، از سن 35 سالگی با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های ساده می‌توان سرطان پستان را تشخیص داد. از سن 40 سالگی به بعد زنان باید یک تا 2 سال یک بار ماموگرافی انجام دهند. با این کار بیماری بیش از 70 درصد در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود.
منبع: www.salamat.com