تخم‌مرغ از جالب توجه‌ترین غذاهاست، زیرا برای نگهداری و حفظ یک موجود زنده طراحی شده است. در فرهنگ‌های مختلف یک ماده غذایی سمبولیک است و در باور مردم به عنوان آغازگر زندگی و حیات شناخته شده است.
تخم‌مرغ از نظر درصد و نوع پروتئین و املاح موجود دارای ارزش غذایی بسیار بالایی بوده و حاوی املاحی مانند فسفر، پتاسیم، سدیم، گوگرد، روی، کلسیم، کلر، منیزیم، آهن، سلنیم و ویتامین‌هایA B1،B2، اسیدفولیک، اسیدهای چرب مختلف و پروتئین مرغوب است. تخم‌مرغ غذای پروتئینی با ارزشی به حساب می‌آید، چرا که پروتئین آن از کیفیت بالایی برخوردار بوده و در بین مواد خوراکی از لحاظ ارزش بیولوژیکی، بالاترین آن را به خود اختصاص داده و ارزش بقیه مواد خوراکی نیز از روی آن سنجیده می‌شود.
پروتئین تخم‌مرغ کامل است، یعنی تمام اسیدهای آمینه ضروری را برای سلامت بدن داراست. مصرف تخم‌مرغ با سایر مواد غذایی که از نظر پروتئینی فقیر هستند مانند نان، برنج و غلات، باعث تکمیل ارزش پروتئینی غذا می‌شود. علاوه بر خواص پروتئین‌های تخم‌مرغ، آسانی انعقاد آن باعث می‌شود که در بسیاری از روش‌های تهیه غذا به کار رود.
تنوع غذایی با تخم‌مرغ: با تخم‌مرغ غذاهای بسیار مفید و خوشمزه‌ای تهیه می‌شود. به این ترتیب، با بهره‌گیری از خواص این ماده غذایی مفید می‌توان در برنامه غذایی خود تنوع ایجاد کرد.
تخم‌مرغ به عنوان میان وعده: ساندویچ تخم‌مرغ همراه سبزی‌هایی مانند گوجه‌فرنگی، خیار و سبزی خوردن از میان وعده‌های بسیار مفید، خوشمزه و ارزان است و به خصوص برای کودکان می‌تواند جانشین میان وعده‌های ناسالم شود.
تخم‌مرغ به عنوان پیش غذا: در انواع سالاد مانند سالاد الویه، سالاد سیب‌زمینی، سالاد فصل، سالاد تن ماهی و سالاد لوبیا می‌توان از آن استفاده کرد.
استفاده از تخم‌مرغ در سالاد موجب افزایش ارزش تغذیه‌ای آن شده و در ضمن طعم و مزه مطلوب نیز به سالاد می‌دهد. تخم‌مرغ به عنوان پیش غذا می‌تواند به صورت پخته، همراه بیسکویت کراکر و گوجه‌فرنگی نیز مصرف شود.
تخم‌مرغ در داخل سس‌ها: از تخم‌مرغ در ترکیب بعضی از سس‌ها مانند سس مایونز و یا انواع سس سالاد استفاده می‌شود. استفاده از تخم‌مرغ در سس‌ها علاوه برخوشمزه کردن سس، برارزش غذایی آن نیز می‌افزاید.
تخم‌مرغ به عنوان غذا: از تخم‌مرغ می‌توان انواع خوراکی‌های خوشمزه را تهیه کرد. غذاهای آماده شده با تخم‌مرغ، بسیار خوشمزه و از ارزش تغذیه‌ای بالایی برخوردارند.
با تخم‌مرغ می‌توان انواع املت تهیه کرد، مثل: املت گوجه‌فرنگی، سبزیجات، قارچ، گل‌کلم و نخود سبز و سایر سبزیجات و صیفی جات و همین‌طور املت میگو و ...
تخم‌مرغ به عنوان دسر: از تخم‌مرغ می‌توان دسرهای خوشمزه‌ای مثل انواع کیک‌ها، شیرینی‌ها و... تهیه کرد.
میزان مصرف: با مصرف مقدار کافی تخم‌مرغ در برنامه غذایی خود می‌توانیم از خواص تغذیه‌ای این ماده غذایی مفید بهره ببریم و قسمتی از نیازمندی‌های تغذیه‌ای خود را تأمین کنیم.
کودکان، نوجوانان و جوانان سالم می‌توانند روزی یک عدد تخم‌مرغ مصرف کنند. افراد سالمند نیز
- چنانچه مبتلا به افزایش چربی‌های نامطلوب خون یا اختلالات قلبی و عروقی نباشند- می‌توانند در هفته سه الی چهار عدد تخم‌مرغ مصرف کنند، ولی در افراد با چربی خون بالا یا مبتلا به عوارض قلبی – عروقی باید مصرف آن محدود شود.
آلودگی تخم‌مرغ: تخم‌مرغ ممکن است حاوی میکروبی به نام سالمونلا باشد که می‌تواند موجب بروز بیماری شود، لذا نباید آن را به صورت خام مصرف کرد. با پختن کامل تخم‌مرغ این میکروب از بین می‌رود.
تمیز کردن تخم‌مرغ: تخم‌مرغ را نباید شست، زیرا لایه پوششی محافظت کننده روی پوسته با شستن از بین می‌رود. با از بین رفتن این لایه، منافذ روی پوسته آهکی باز شده و امکان ورود میکروارگانیسم‌های بیماری زا فراهم می‌شود. پس بهتر است تخم‌مرغ‌ها را به صورت نشسته با یک برس نرم، گردگیری کرده و داخل ظروف در بسته در یخچال نگهداری کنید و هنگام مصرف آلودگی‌های قابل رؤیت سطح آن را با آب گرم شسته و بلافاصله مصرف کنید.
در پایان یادآور می‌شویم:
• از مصرف تخم‌مرغ به صورت خام پرهیز کنید.
• هنگام خرید تخم‌مرغ به محل نگهداری آن در فروشگاه‌ها توجه کنید، چرا که تخم‌مرغ‌هایی که در مغازه، بیرون از یخچال و یا در معرض نور و گرما نگهداری می‌شوند، زودتر فاسد می‌شوند.
منابع و مآخذ:
1- مهندس حلم سرشت، پریوش، مهندس دل پیشه، اسماعیل. "اصول تغذیه و بهداشت مواد غذایی" انتشارات چهر، 1379، چاپ سوم
2- دکتر فرج زاده آلان، داود "بهداشت مواد غذایی" انتشارات نوردانش، 1382، چاپ دوم
3- دکتر محمودزاده، سید علی و همکاران "علوم غذایی، سلامت و تغذیه" مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، 1378
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb