کمبودها، صورت‌مان را کبود کرده

تاریخ خبر :1394/03/20-«میزان خرید اهمیت ندارد، من که بودجه محدودی دارم نیاز نیست حتما کارِ 100 میلیونی بخرم؛ با توجه به حد خودم اثر ارزان‌تری انتخاب می‌کنم. همین خریدهای کم به هنرمند و هنر کشور کمک زیادی می‌کند.»

«مهنوش بشارت» از هنرمندان و استادان هنر نقاشی پشت شیشه، 34 سال است مشغول تدریس مبانی هنرهای تجسمی است و هنر نقاشی پشت شیشه را حدود 31 سال است کار می‌کند و آموزش می‌دهد.

“روز صنایع دستی” که در تقویم رسمی نیز ثبت شده، بهانه خوبی بود تا پای صحبت‌های این هنرمند کاربلد بنشینیم. «بشارت» در گفت‌وگو با خبرنگار صنایع دستی ایسنا با بیان اینکه مشکلات بیش از پیش بر هنرمندان و صنعتگران فشار آورده گفت: با توجه به مشکلات اقتصادی در زمان تحریم‌ها، صنایع‌دستی و گردشگری باید عصای دست درآمدزایی کشور باشد اما به علت واردات بی‌رویه و تعطیلی کارگاه‌های صنایع دستی عملا این اتفاق رخ نداده است. وقتی که کارگاه‌ها رکود پیدا کرده یا تعطیل شود، این یک زنجیر است که در ادامه به سایر سازمان‌ها ضربه می‌زند.

او در ادامه افزود: باید نمایشگاه‌ها و غرفه‌های صنایع دستی در کل کشور برپا شود و رسانه‌های تلویزیونی، رادیویی و مطبوعاتی کار تبلیغات را بر عهده بگیرند. این کار سه نتیجه مثبت به همراه دارد؛ در ابتدا باعث جذب گردشگر می‌شود، همچنین برای صنعتگر فضای کاری ایجاد خواهد کرد و در نهایت به اقتصاد کشور کمک می‌کند. همچنین باید فروش صنایع دستی رونق پیدا کند یعنی نباید صرفا به چند مغازه در خیابان ویلا تحت نظر یک سازمان محدود شود؛ به عنوان مثال می‌تواند تشکلی ایجاد شود که در هر نقطه‌ای صنعتگران کار خودشان را ارایه کنند.

«بشارت» در تشریح کار تشکل گفت: مثلا در فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کنار سایر غرفه‌ها یک غرفه مخصوص صنایع‌دستی ایجاد شود و یا نمایشگاه‌های مختلفی باشد که بتوانند همه نوع صنایع دستی ارایه بدهند. در حال حاضر صنایع دستی ما بر چند صنعت محدود می‌چرخد. ما نزدیک به هزار صنایع دستی داریم که هر کدام به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌شوند، اما ما صرفا بر خاتم، فرش و میناکاری تاکید داریم، حتی هموطنان ما با بسیاری از این رشته‌ها آشنا نیستند.

این استاد نقاشی با تاکید بر اهمیت وجود صنایع دستی در زندگی روزمره مردم گفت: امروزه مشکلات اقتصادی خرید صنایع دستی را برای عموم مردم سخت کرده است. بسیاری از این صنایع دستی هزینه بالایی دارند، به همین خاطر مردم راغب به خرید نیستند. زمانی که اسم صنایع دستی می‌آید، به این معناست که اثر با دست کار می‌شود. صنایع دستی با آثاری که با ماشین ساخته می‌شود قابل مقایسه نیست.

وی در ادامه گفت: هرکسی باید به فراخور حال و توانایی مالی خودش صنایع دستی بخرد. نیاز نیست که حتما همه افراد گران‌ترین آثار را بخرند. من به عنوان یک ایرانی اگر دوست داشته باشم کمکی به صنایع دستی کشورم بشود، میزان خرید اهمیت ندارد، من که بودجه محدودی دارم نیاز نیست منبت 100 میلیونی خریداری کنم. با توجه به حد خودم اثر ارزان‌تری انتخاب می‌کنم. همین خریدهای کم به هنرمند و هنر کشور کمک زیادی می‌کند.

این هنرمند نقاشی پشت شیشه اضافه شدن نوآوری به هنر و صنایع دستی را الزامی دانست و تشریح کرد: چگونه صنعت‌گران شاخص از دیگر افراد جدا می‌شوند؟ این صنعتگران بدون تخطی از سازه اصلی رشته خودشان نوآوری و خلاقیت را وارد کار می‌کنند. به علت همین نوآوری‌هاست که این افراد پیشکسوت و کارآفرین می‌شوند. هنرمند اگر نوآوری و خلاقیت نداشته باشد، ساکن خواهد شد و هر چیز ساکنی به مرداب تبدیل می‌شود.

وی وضعیت صنعتگران را بسیار بد دانست و گفت: امروزه به علت واردات صنایع دستی ارزان از هند و چین بسیاری از هنرمندان تغییر شغل داده‌اند. این معضل همیشه بوده و هست. برای رفع این مشکل باید آگاهی عمومی افزایش یابد و این ارتقاء تنها از طریق رسانه‌ها ایجاد خواهد شد، زمانی که خریدار اطلاع کافی داشته باشد از صنایع دستی با کیفیت داخلی استفاده می‌کند. مردم سایر کشورها از صنایع دستی خودشان به خوبی حمایت می‌کنند، اما در ایران چنین نیست. از سوی دیگر باید از همان ابتدا از ورود صنایع دستی خارجی جلوگیری شود تا صنعتگر ایرانی امکان مانور داشته باشد.

بشارت در پایان گفت: امسال من در نمایشگاه صنایع دستی شرکت نکردم، این تصمیم به چند علت بود، اما دلیل اصلی هزینه‌های این نمایشگاه است. برای اجاره هر غرفه در نمایشگاه باید پول پرداخت شود اگر این را با هزینه مربوط به وسایل مورد نیاز غرفه جمع کنیم، هزینه‌ها بیش از سود حاصله خواهد شد. این برای یک هنرمند اصلا اتفاق خوبی نیست. در نمایشگاه امسال بسیاری از پیشکسوتان حضور نداشتند. استادان نباتی، بختیاری، وفایی، احمد، غفاری، احمدی و بسیاری دیگر از استادان و پیشکسوتان در نمایشگاه بین‌المللی حضور نداشتند.

* نقاشی پشت شیشه که خاستگاهش را یکی از کشورهای چین، مصر یا روم باستان عنوان می‌کنند، هنری است که پس از آمدن به ایران مؤلفه‌های فرهنگ ایران به آن وارد شد و شکلی ایرانی و بلافاصله رنگ و بویی بومی گرفت. تفاوت عمده این هنر با دیگر گونه‌های نقاشی، حرکت و رنگ‌آمیزی از جزء به کل است، یعنی اول جزییات رنگ‌آمیزی می‌شوند و به ترتیب ادامه‌ و زمینه‌ کار.

این هنر قدیمی در زمان صفویه از طریق ونیز از ایتالیا به بنادر جنوبی ایران (بندرعباس) وارد شد و در زمان قاجار به اوج شکوفایی خود رسید. این هنر در کشورهای غربی سبک و سیاقش با سبک و سیاق و طرح‌ها در ایران فرق می‌کند. آن‌جا بیش‌تر سبک مدرن و دیگر سبک‌ها کار می‌شود و آن جذابیتی که در هنر پشت شیشه در ایران وجود دارد در غرب نیست.