18 روش خلاصی از آن
آیا یک آدم تنبل نیز (که بیشتر وقتش را صرف نشستن و تماشای تلویزیون می کند) ممکن است به مشکل پای ورزشکاران دچار شود؟ بله. حتی ابتلا از راه دور هم امکان پذیر است! این قارچ از نوعی است که می تواند در هر شرایطی موجب ناراحتی و بیماری فرد گردد. این قارچ به این که سرباز باشید، دربان باشید یا حتی مؤنث باشید ربطی ندارد. (هر چند مردان بیشتر به این عفونت آزاردهنده مبتلا می شوند. ولی زنان هم به هیچ عنوان در برابر آن مصون نیستند.) بیماری پای ورزشکاران یا کچلی پا توسط ارگانیسمی ایجاد می شود که بر روی پوست زندگی می کند و گرما و رطوبت بهترین شرایط را برای رشد و تکثیر آن بوجود می آورند. اگر چه به احتمال زیاد هوای گرم رشد آن را افزایش می دهد، اما اغلب پوشیدن کفش های مملو از عرق عامل ایجاد بیماری است. پس از ابتلا به این بیماری، در موارد شدید دست کم به 4 هفته برای پیش رفتن به سوی بهبودی زمان لازم است. بدتر از همه این که اگر شرایطی که ابتدا باعث بروز بیماری شده اند حذف نگردند، بیماری مجدداً عود خواهد کرد. بنا بر این در این جا به نکاتی برای مبارزه با عفونت فعال و روش هایی به منظور جلوگیری از بازگشت بیماری اشاره می کنیم.
مراقبت بسیار از پاها
کچلی پا ممکن است یکباره ظهور کند و با ترک پوست، تاول های ترشحی و احساس سوزش متوسط توأم باشد. توصیه دکتر «فردریک هاس» چنین است: «هنگامی که بیماری به این مرحله می رسد از پاهای خود مراقبت ویژه به عمل آورید. پاها را در معرض هوا بگذارید و به آن ها استراحت دایمی بدهید؛ حتی اگر مجبور شوید از محل کار غیبت کرده، در خانه بمانید و یا از کارهای منزل صرف نظر کنید. هر چند التهاب به خودی خود خطرناک نیست، اما اگر مراقب پاها نباشید ممکن است بدتر شده به عفونت میکروبی گرفتار شوید.
زخم را تسکین دهید
برای خنک کردن التهاب، تسکین درد، کاهش تحریک و خارش و خشک کردن زخم از کمپرس های تسکین دهنده و آرام بخش استفاده کنید. یک بسته پودر Domeboro یا 2 قاشق غذاخوری محلول Burow را (هر دو بدون نسخه به فروش می رسند) در حدود یک لیتر آب سرد حل کنید. یک تکه پارچه نخی سفید فاقد هرگونه دارو را داخل محلول فرو ببرید و روزی 3 الی 4 بار به مدت 15 الی 20 دقیقه بر روی پاها بگذارید.
در جستجوی یک محلول (نمکی) باشید
پای خود را به مدت 5 تا 10 دقیقه در مخلوطی از 2 قاشق چای خوری نمک و یک لیتر آب گرم قرار دهید و این کار را تکرار کنید تا مشکل برطرف گردد. آب نمک محیطی نامناسب برای رشد قارچ ها پدید آورده و تعریق بیش از حد را کاهش می دهد. به علاوه این محلول، پوست محل ضایعه را نرم می کند و در نتیجه جذب داروهای ضد قارچ، عمیق تر و به طور مؤثرتری امکان پذیر می گردد.
پاها را با دارو درمان کنید
حالا وقت آن رسیده که یک داروی ضد قارچ مجاز بدون نسخه استعمال نمایید. بنا به گفته دکتر «توماس گودمن» سه نوع اصلی داروهای ضد قارچ حاوی میکونازول نیترات، (که برای مثال در محصولات میکاتین یافت می شود) Tolnaftate (Tinactin یا Aftate) و نیز اسیدهای چرب (Desenex) می باشند. روزی 2 الی 3 دفعه یکی از این داروها را به آرامی بر روی تمام محل ضایعه بمالید. چهار هفته (و یا دو هفته پس از برطرف شدن مشکل) به درمان ادامه دهید(1).
آن خوکچه های کوچک را درمان کنید!
در صورت بروز زخم در بین خوکچه ها (یا همان انگشتان پا!) به توصیه دکتر «گودمن» از محلول کلرید آلومینیوم استفاده نمایید. این محلول نه تنها قارچ ها را از بین می برد، بلکه با خشک کردن موضع مانع از رشد مجدد قارچ ها می شود. از یک داروساز درخواست کنید محلول کلرید آلومینیوم 25% برایتان بسازد. روزی 2 الی 3 مرتبه با یک پنبه از این محلول به لابلای انگشتان بمالید. پس از رفع عفونت 2 هفته به این کار ادامه دهید.
هشدار: در صورت وجود ترک یا زخم بر روی پوست از محلول کلرید آلومینیوم استفاده نکنید. زیرا باعث سوزش شدید می شود. ابتدا ترک ها را با یک ضد قارچ درمان کنید.
به پاها جوش شیرین بمالید
برای درمان قارچ پا به ویژه در لابلای انگشتان، از خمیر جوش شیرین استفاده کنید. به یک قاشق غذاخوری جوش شیرین کمی آب ولرم بیافزایید. خمیر حاصله را بر روی ضایعات قارچی بمالید. سپس پاها را بشویید و کاملاً خشک کرده، درمان را با پاشیدن نشاسته ذرت یا پودر به پاها کامل کنید.
پوست مرده را جدا کنید
پس از پشت سر گذاشتن دوره حاد بیماری لازم است پوست مرده از روی پاها برداشته شود. زیرا وجود این پوست محل خوبی برای زیست قارچ ها و ظهور مجدد عفونت است. هنگام استحمام تمام قسمت های پا را با یک برس زبر محکم بسایید. به قسمت هایی که میان انگشتان قرار دارند توجه بسیار کنید. برای برس زدن این نقاط از یک شیشه شور کوچک مخصوص لوله آزمایش استفاده نمایید. اگر این کار را داخل وان انجام دادید، پس از اتمام کار دوش بگیرید تا از چسبیدن ذرات پوست جدا شده از پا به نقاط دیگر بدن و ایجاد عفونت در آن نواحی پیشگیری شود.
ناخن ها را از یاد نبرید
به گفته دکتر «هاس» ناخن ها محل مورد علاقه ی قارچ ها برای رشد و نموند. وی می گوید دست کم هر دو یا سه روز یکبار زیر آن ها را تمیز کنید. به جای استفاده از سوهان ناخن فلزی که موجب خراش ناخن و ایجاد شیارهایی برای تجمع قارچ ها در آن می گردد، از ساقه پرتقال، خلال دندان یا چوب کبریت کمک بگیرید.
از کرم استفاده نمایید
پس از رفع عفونت به منظور کمک به جلوگیری از عود عفونت می توان به مصرف کرم یا لوسیون ضد قارچی که برای برطرف شدن عفونت از آن استفاده شده ادامه داد. این کار به ویژه در هوای گرم جنبه احتیاطی و پیشگیرانه دارد. مقدار مصرف بستگی به قضاوت و نظر خودتان دارد- این مقدار ممکن است یکبار در روز تا یکبار در هفته باشد.
کفش های مناسب انتخاب کنید
از پوشیدن کفش یا هر نوع پاپوش پلاستیکی که آب و رطوبت را در خود نگه می دارند خودداری نمایید. این گونه کفش ها عرق را حفظ کرده و محیطی گرم و مرطوب برای رشد قارچ ها فراهم می آورند. دکتر «دایانا بایهوُا» نپوشیدن هرگونه کفش تنگ، گرم و نرم و فاقد سوراخ و منفذ (جهت تهویه) و نیز پوشیدن پوتین در تمام طول روز را توصیه می کند. مواد طبیعی نظیر کتان و چرم بهترین محیط را برای پا ایجاد می کنند در حالی که پلاستیک و حتی پشم ممکن است باعث تعریق بیشتر و حفظ رطوبت شوند. هر زمان که مقدور است، مثلاً در طول تابستان، کفش های روباز مثل صندل بپوشید.
خشک و تمیز نگه داشتن کفش ها
در داخل کفش ها پودر یا اسپری ضد قارچ بپاشید. یک روش خوب دیگر این است که یک ماده ضد عفونی کننده (مثل Lysol) را بر روی دستمالی اسپری کنید و با کشیدن آن به داخل کفش قارچ ها را از بین ببرید. با این کار هاگ های قارچ های موجود در کفش کشته می شوند. هر بار که کفش ها را از پاها خارج می کنید این کار
تعویض مرتب کفش ها
یک جفت کفش را دو روز متوالی نپوشید. زیرا خشک شدن کامل کفش ها دست کم 24 ساعت طول می کشد. اگر پاهایتان به شدت عرق می کنند روزی دو بار کفش ها را تعویض کنید.
هوا دادن به کفش ها!
دکتر «هاس» هوا دادن به کفش ها را در معرض نور خورشید پیشنهاد می کند. وی می گوید: «بندهای کفش را خارج و دهانه کفش را کاملاً باز کنید. حتی صندل را نیز در فواصل بین پوشیدن مجدد باید هوا داد. هم چنین زیر بندها را پس از هر بار پوشیدن از وجود هرگونه پوست مرده حامل قارچ پاک نمایید. این کار برای آن است که احتمال بروز مجدد عفونت به حداقل برسد.
با جوراب ها به جنگ عفونت بروید
اگر پاهایتان به شدت عرق می کنند روزانه 3 یا 4 بار جوراب های خود را تعویض کنید. فقط جوراب های تمیز و نخی بپوشید و از جوراب های بافته شده از مواد مصنوعی استفاده نکنید. تمام قسمت های جوراب را کاملاً آبکشی کنید. زیرا باقی ماندن مواد شوینده در آن ها می تواند موجب حادتر شدن مشکل پوستی شما گردد. به منظور کشتن هاگ ها جوراب ها را دو بار با آب بسیار داغ بشویید.
پودر زدن به انگشتان
برای خشک تر نگه داشتن پاها پس از دوش گرفتن و قبل از پوشیدن کفش ها و جوراب ها، 5 تا 10 دقیقه به پاها هوا دهید. برای سرعت بخشیدن به خشک شدن پاها سشوار را در فاصله 15 سانتی متری از پاها بگیرید. انگشت ها را حرکت دهید و لابلای آن ها را خشک کنید. برای آن که از کثیف شدن محیط اطراف هنگام پاشیدن پودر جلوگیری شود پودر را داخل کیسه نایلونی یا پاکتی بریزید و پاها را داخل آن قرار داده و آن ها را خوب تکان دهید.
پودر زدن به کفش ها
دکتر «لوین» توصیه می کند از پودرهای دارویی نظیر Halotex,Tinactin یا Desenex قبل از پوشیدن کفش ها استفاده کنیم.
پوشیدن صندل در مکان های عمومی
می توان احتمال قرار گرفتن در معرض حمله قارچ را با پوشیدن دمپایی و صندل در محل هایی که عده ی زیادی از مردم پا برهنه راه می روند کاهش داد؛ مثلاً در باشگاه، محیط های باز، رختکن و حتی اطراف استخر، اگر مستعد ابتلا به عفونت های قارچی هستید صندل های خود را برای استفاده در مکان های مرطوب به همراه داشته باشید. بنابراین باید احتیاط کنید.
آیا واقعاً کچلی پا گرفته اید؟
به گفته دکتر «گودمن» ضایعه ای که در پایتان پدیدار شده به احتمال زیاد کچلی پا نیست. اگر:
0 ضایعه بر روی پای کودک ظاهر شود. (زیرا ابتلای کودکان به بیماری های قارچی در پا، قبل از سنین بلوغ بسیار نادر است.)
0 ضایعات در نوک انگشتان ایجاد شوند. (ظهور ضایعات در نوک پا و انگشتان احتمالاً نشانه ی نوعی درماتیت (التهاب پوست) تماسی است که جنس کفش در ایجاد آن دخیل است.)
0 پا قرمز، متورم، زخم، دارای تاول و ترشح باشد. (این علایم احتمالاً نشانه نوعی درماتیت حادّند و باید در این مورد با پزشک مشورت نمود.)
روشی متفاوت
غسل شراب
دکتر «گودمن» می گوید: «دوستی دارم که عاشق شراب است و به اثر آن در درمان کچلی پا (یا همان پای ورزشکاران) قسم می خورد. او 30 گرم مریم گلی، 30 گرم دوای جگر (از گیاهان خانواده اوفاطریون) و 2 فنجان شراب سفید را مخلوط می کند و در قابلمه در بسته ای به مدت 20 دقیقه با حرارت ملایم می جوشاند. سپس مخلوط را کنار می گذارد تا خنک شود. بعد پای آسیب دیده را مکرراً داخل آن فرو می برد. او در مورد مدت نگه داشتن پا در داخل مخلوط خیلی مطمئن نیست. اما من فکر می کنم هر وقت که پاها به سکسکه افتادند، یعنی به اندازه کافی در محلول بوده اند!»(2)
هشدار پزشکی
آگاهی در مورد عفونت
اگر تصور کنید که کچلی پا خود به خود از بین می رود و برطرف می شود، احتمال آن وجود دارد که با مشکل بزرگی روبرو شوید. رها کردن عفونت قارچی بدون درمان، به ترک خوردن پوست منجر می شود که این امر خود زمینه را برای بروز عفونت های باکتریایی فراهم می آورد. دکتر «فردریک هاس» توصیه می کند در موارد زیر با پزشک مشورت نمایید:
0 چنانچه التهاب باعث ناتوانی شما گردد.
0 اگر هنگام حمله بیماری در پاها یا ران ها تورم ایجاد شود و در پی آن تب کنید.
0 وجود چرک در تاول ها یا ترک های پوست.
پی نوشت ها :
1- با توجه به این که داروهای ضد قارچ دارای عوارض مشخصی بوده و در صورت استفاده نابجا می توانند منشاء مشکلات دیگری باشند، بهتر است مصرف این داروها فقط با نظر پزشک انجام شود. «ویراستار پزشکی»
2- احتمالاً اثر شراب، به خاطر الکل موجود در آن است و بنابراین می توان به جای شراب، از الکل در این ترکیب استفاده کرد. (با غلظت 10 الی 20 درصد) «ویراستار پزشکی»
منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان های خانگی، مترجم: مینا اسماعیلی، ویراستار پزشکی: نوید محمدی، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم 