سیلاب‌های ناشی از 10حوزه آبخیز مشرف به شهر تهران با سطحی بالغ بر 60هزار هکتار، پایتخت را تهدید می‌کنند.
به گزارش ، همشهری نوشت: معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران با اعلام این خبر گفت: با توجه به از بین رفتن مسیرهای طبیعی خروج رواناب‌ها هنگام بارندگی‌های فصلی، سیلاب تهدیدی جدی برای شهر تهران محسوب می‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، حمیدرضا زکی‌زاده با بیان اینکه برای مقابله با این تهدید، طرح جامع کاهش خطرات سیلاب حوزه‌های آبخیز مشرف به شهر تهران تهیه شده است، افزود: اجرای این طرح به اعتباری حدود 100میلیارد تومان نیاز دارد تا بتوان مانع از سیلاب‌های ناشی از بارش‌های شدید و خسارات آن شد.
این مقام مسئول ساختوسازهای بی‌رویه و غیرمجاز و از بین بردن پوشش‌های گیاهی را از عوامل انسانی مهم و تأثیر‌گذار بروقوع سیلاب نام برد و خاطر نشان کرد: ساخت‌و‌سازهایی که در حریم و حتی بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها در سال‌های اخیر انجام شده است موجب از بین رفتن مسیرهای طبیعی خروج رواناب‌ها شده و افزایش شدت و قدرت تخریبی سیلاب‌ها را در پی داشته است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران یادآور شد: سیلاب‌هایی که در سال‌های اخیر در شهر تهران جاری شده خسارت‌های فراوانی به‌بار آورده است که برای نمونه به خسارت‌های ناشی از سیلاب سال 1394 می‌توان اشاره کرد؛ این حادثه باعث مرگ 14شهروند و بیش از 37میلیارد تومان خسارت‌های مالی شد.
زکی‌زاده عملیات آبخیزداری را راهکار علمی مؤثر برای کاهش و کنترل سیلاب در ارتفاعات مشرف به شهر تهران دانست و گفت: عملیات آبخیزداری که شامل اقدامات مکانیکی (سازه‌ای)، بیولوژیکی و بیومکانیکی است علاوه بر کاهش قدرت تخریبی سیلاب و خسارت‌های جانی و مالی، موجب تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی شده و از خشکسالی و فرونشست زمین جلوگیری می‌کند. براین اساس ضروری است این اقدامات به سرعت در حوزه‌های آبخیز مشرف به شهر تهران به مرحله مطالعه و اجرا درآید.
وی با تأکید بر جدی بودن خطر سیلاب برای تهران، از تمامی دستگاه‌ها و نهادها برای جلوگیری از وقوع سیلاب و کاهش خسارت‌های ناشی از آن خواست با مجموعه منابع طبیعی درخصوص اجرای طرح‌های آبخیزداری همکاری و اعتبارهای مورد نیاز را تأمین کنند.
نبود مدیریت سرزمین به معضلات دامن زده است
دکتر احمد رحمانی، رئیس هیأت مدیره انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با اشاره به اینکه تهران در معرض خطر سیلاب قرار دارد به همشهری گفت: همه این معضلات ناشی از نبود مدیریت سرزمین است. در خلأ مدیریت سرزمین و نبود طرح آمایش سرزمین کشور با مشکلاتی از این دست مواجه می‌شود درحالی‌که اگر طرح آمایش سرزمین تدوین و اجرا شود، این طرح مشخص می‌کند که درکدام عرصه باید کشاورزی و در کدام عرصه ساخت‌وساز یا جنگل‌کاری شود.
رحمانی که ریاست بخش تحقیقات جنگل مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور را نیز برعهده دارد، افزود: وقتی بدون مطالعه و با بخشی‌نگری و با درنظرگرفتن منافع زودگذر، پوشش گیاهی را نابود می‌کنیم و با تغییر کاربری، عرصه‌ای را که تحت پوشش گیاهی قرار دارد تخریب و آن را تبدیل به ساخت‌وساز یا کشت و زرع می‌کنیم آن عرصه قابلیت خود را از دست می‌دهد و مستعد ایجاد سیلاب می‌شود. این درحالی است که خاک اراضی پوشیده از گیاه، حالت اسفنجی دارد که باعث نفوذپذیری آب ناشی از بارندگی به داخل زمین می‌شود و علاوه برآنکه سفره‌های زیرزمینی آب را تقویت می‌کند، مانع از بروز رواناب و سیلاب می‌شود.
تغییراقلیم، تغییر کاربری و تخریب پوشش گیاهی عامل بروز سیلاب
رئیس هیأت مدیره انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با اشاره به پدیده تغییر اقلیم و اثرات ناشی از آن به همشهری، گفت: در گذشته و تا پیش از تغییر اقلیم، بخش عمده‌ای از بارش‌ها به‌صورت برف بود اما اکنون نوع بارش‌ها از برف به باران تغییر کرده و شدت آن هم بیشتر و به باران‌های سیل‌خیز تبدیل شده است. در چنین شرایطی باید پوشش گیاهی تقویت شود اما ما با تغییر کاربری‌های گسترده، بخش‌های قابل‌توجهی از پوشش گیاهی را نابود کردیم. این شیوه عملکرد از یک سو باعث کاهش شدید نفوذپذیری آب شده و از سوی دیگر فرسایش خاک را تشدید کرده است. خسارت فرسایش خاک هم کمتر از خسارت سیل نیست. به گفته احمد رحمانی، ما در تهران مثل بسیاری از نقاط دیگر کشور نه‌تنها پوشش گیاهی را نابود کرده‌ایم که رودخانه‌ها و مسیل‌ها را هم تخریب و قربانی ساختوسازهای غیرمجاز کرده‌ایم؛ برای نمونه در اطراف و حاشیه و حتی وسط رودخانه جاجرود برج ساختیم که این دست‌اندازی به طبیعت است. همین ساخت وسازها هنگام بارندگی‌های شدید سبب تجمیع آب در رودخانه و بروز سیل می‌شود و به خسارات ناشی از آن دامن می‌زند.
