همگام با مجاهدان دیرپای استقلال و آزادی(۳)

مروری بر حیات علمی و مبارزاتی شهید آیت الله سیداسدالله مدنی

سال 1354
 

آیت الله مدنی به رغم مخالفت های ساواک، رسالت خویش را در خرم آباد تداوم بخشید، نه تنها از مسئولیت سنگین اداره حوزه علمیه خرم آباد و هدایت و بیداری مردم شانه خالی نکرد، بلکه روز به روز فعالیت های مبارزات خود را گسترده تر و علنی کرد و نقش تاریخی خود را به عنوان یک عالم آگاه و فقیه مجاهد به خوبی ایفا کرد.
اسناد ساواک حاکی از این است که در این مقطع زمانی، آیت الله مدنی، لبه تیز حملات خود را متوجه دولت و شاه کرده است به بخشی از سخنان وی که در مناسبت های گوناگون بیان گردیده است اشاره می‌شود:در تاریخ 23 /3 /54، در ضمن سخنرانی و مخالفت با حزب رستاخیز مردم را به جنبش و قیام دعوت می‌کند:«هر کسی دفتر این حزب را امضا نماید، در همة جنایت ها و تجاوزهایی که در این مملکت صورت می‌گیرد، شریک خواهد شد.»
وی همچنین در تاریخ 11 / 4 /54، ضمن سخنرانی به مناسبت گرامیداشت دوازدهمین سالگرد قیام 15 خرداد، مردم را به جهاد تشویق می‌کند.
بعد از قیام و اعتراض طلاب مدرسه فیضیه قم در سال 54 و حمله ددمنشانه مأموران رژیم به مدرسه فیضیه و در الشفا و ضرب و شتم و بازداشت طلاب، آیت الله مدنی، در سخنرانی های خود، مردم را از حوادث قم با خبر می‌سازد و به عنوان همبستگی با علمای قم، از رفتن به نماز جماعت خود داری کرده، به روحانیون منطقه پیام می‌دهد که از رفتن به مساجد خود داری کنند. ایشان در تاریخ 21 /3 /54 ضمن اشاره به وقایع مدرسه فیضیه قم، اخبار جراید را غیر واقعی دانسته، اضافه می‌کند که تمام پیش نمازهای قم به خاطر این فاجعه عظیم، از اقامه نماز جماعت خود داری کرده اند.
وی در تاریخ 15 /7 /54 اعلام می‌کند که همدستان اسرائیل، کسانی هستند که به هر نحوی از انحا به آن کمک می‌کنند. همچنین ضمن نقل مسئله‌ای شرعی از امام خمینی، از مردم می‌خواهد برای سلامتی امام خمینی دعا کنند و تبعید ایشان را عمل ضد دینی معرفی می‌کند.
و در تاریخ 21 / 4 /54، ثابتی به کلیه مراکز ساواک دستور می‌دهد که نمایندگان رسمی امام خمینی را شناسایی و بازداشت کرده، در محل از آنان تحقیق شود که از چه اشخاصی پول می‌گیرند و وجوه دریافتی را به چه نحوی مصرف می‌کنند یا به نجف ارسال می‌دارند؟ همچنین چگونگی فعالیت ها و اقدامات آنان روشن گردد.
به دنبال آن ساواک خرم آباد، در روزهای 3 /4 /54 ، 5 /4 /54 و 25 / 4 /54، اطلاعات در خواستی در مورد آیت الله مدنی را به مرکز گزارش می‌گردد.
در تاریخ 23 /4 /54 از اداره کل سوم ساواک، اجرای بند اول پیشنهادها (پخش نامه های موهن و تشدید اختلافات) به مدت سه ماه ابلاغ می‌گردد.
روز عید فطر فرا می‌رسد. جمعیت زیادی برای ادای نماز ظهر در مسجد شاه آباد خرم آباد حاضر می‌شوند. آیت الله مدنی قبل از شروع نماز می‌فرماید:«مقلدین آیت الله در یک طرف قرار بگیرند.» با این سخن، عده‌ای از مردم، در صف مقلدین آیت الله خمینی قرار می‌گیرند. آنگاه در حین سخنرانی، برای طول عمر آیت الله خمینی دعا می‌کند و سپس فتوای ایشان را در باب زکات فطره بیان می‌کند. نماز بدون هیچ حادثه‌ای به پایان می‌رسد و آیت الله مدنی به خانه خود برمی‌گردد. پشت سر او نیز تعدادی از نماز گزاران و علاقه مندان جهت پشتیبانی از ایشان، به منزل او سرازیر می‌شوند تا از مراجعت ایشان به همدان جلوگیری کنند. در این مجلس یک میلیون تومان جهت تجدید بنای مسجد سلطان پول جمع آوری می‌شود. جریان عید فطر، خطر را برای دستگاه جدی نموده، ایادی ساواک را به وحشت می‌اندازد.
آنان پی می‌برند که موقعیت آیت الله مدنی خوشه ناپذیر شده و اقدامات قبلی، نتیجه بخش نبوده است. بدین رو، جریان را طی تلگرافی به ساواک مرکز گزارش می‌کنند. ثابتی در کنار گزارش مذکور، یک جمله کوتاه می‌نویسد: «تبعید شود.» و بلافاصله ساواک از طرف ثابتی به خرم آباد اعلام می‌کند که کمیسیون مطرح گردد و به حداکثر مدت (سه سال) به نورآباد ممسنی در استان فارس تبعید و نتیجه اعلام شود.
در تاریخ 16 /7 /54 طی تلگرافی از مرکز ساواک استان لرستان، از آنها نتیجه اقدامات قبلی را در خواست می‌کند و در تاریخ 20 /7 /54 در جواب آن، ضمن بررسی اقدامات تضعیف کننده، مطالبی از جمله راههای مختلف بر خورد با آیت الله مدنی، تبعید ایشان، مقابله با حوادث احتمالی و اقدامات طرفداران وی ارائه می‌کند.
از جمله در بند 2 پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری از هرگونه اقدام گروه نسبتاً نافذ و بزرگ طرفداران وی، پنج نفر از افراد مؤثر را نیز احضار و در حضور استاندار، آنان را نسبت به عواقب کارتوجیه کنند. پرویز ثابتی در تاریخ 22 /7 / 54 در جواب می‌نویسد:«طبق بند 2 اقدام شود.» به دنبال مکاتبات فوق الذکر، کمیسیون امنیت اجتماعی لرستان با حضور استاندار، رئیس دادگستری فرماندهی تیپ 84 رئیس ساواک استان، فرمانده ناحیة ژاندارمری، رئیس شهربانی و رئیس دادگاه نظامی تشکیل می‌گردد و دستور اربابان بدین نحو صورت جلسه می‌شود:
«در تعقیب نامه شماره 3045 /515- 19 / 7 /54 ساواک لرستان صادره به استانداری استان لرستان مبنی بر تشکیل کمیسیون حفظ امنیت اجتماعی در مورد فعالیت های تبلیغاتی آقای میر اسدالله مدنی دهخوارقانی برله [امام] خمینی و تحریکاتی که از ناحیه شخص یادشده آشکارا و علنی به عمل آمده است، کمیسیون فوق در ساعت 1800 روز 27 /7 /54 در دفتر سرپرست فرمانداری شهرستان خرم آباد تشکیل و برابر رأی صادره شخص یاد شده به سه سال اقامت اجباری در نورآباد ممسنی استان فارس محکوم گردیده.».
همچنین در این جلسه، کیفیت دستگیری و تبعید وی نحوه اخذ تعهد از 5 نفر طرفداران ایشان چگونگی اتخاذ تدابیر امنیتی در شهر از طریق مأموران شهربانی و در مناطق استحفاظی از طریق ژاندارمری، مشخص و تصویب می‌شود و چنین دستور می‌دهند:
«از هرگونه تظاهر، تجمع، پخش اعلامیه و سخن رانی های تحریک آمیز جلوگیری خواهد گردید. به همین منظور، یک گروهان مجهز توسط تیپ 84 پیاده تحت امر شهربانی قرار خواهد گرفت تا در صورت لزوم مورد استفاده واقع شود».

عملیات دستگیری
 

بعد از صدور حکم تبعید. عملیات دستگیری و تبعید آیت الله مدنی آغاز می‌شود. ابتدا، ایادی ساواک، گزارش دقیق و مفصلی از عملکرد روزانه شهید مدنی (زمان خروج، محل تردد و...) تهیه و به رئیس ساواک همدان گزارش می‌کنند.
وی دستورهای امنیتی لازم را صادر و برای جلوگیری از تحرکات احتمالی، تدابیر لازم را پیش بینی می‌کند. نیروهای ساواک، در صبحدم روز 27 /7 /54 ساعت 4:30 دقیقه، اطراف منزل آیت الله مدنی مستقر می‌شوند و محل مورد نظر را تحت مراقبت خود قرار می‌دهند.
ضمناً پنج اتومبیل مربوط به شهربانی، منطقه را تحت نظر می‌گیرند. در ساعت 5:55 دقیقه بر خلاف انتظار ساواک، آیت الله مدنی جهت ادای نماز در مسجد از خانه خارج نمی‌شود، مأموران ساواک مستقیماً وارد عمل شده، با خشونت، ایشان را در منزل دستگیر می‌کنند و ساعت 6:15، با چهاراتومبیل همراه، به سرعت وی را از خرم آباد خارج می‌کنند.
رفتار خشونت آمیز، و وحشت ساواک از با خبر شدن مردم، به حدی بوده است که حتی اجازه نمی‌دهند آیت الله مدنی عبایش را بردارد. در بین راه نیز به جهت اذیت ایشان از موسیقی استفاده می‌کنند.

اقدامات ساواک بعد از دستگیری و تبعید:
 

بعد از دستگیری و تبعید آیت الله مدنی، اقدامات زیر از طرف ساواک صورت می‌پذیرد:
الف- جو پلیسی در شهر ایجاد می‌شود و مراقبت وسیع و همه جانبه‌ای به انجام می‌رسد.
ب-افراد ساواک در مراکز مختلف شهر برای جمع آوری اطلاعات و زیر نظر گرفتن اقدامات مردم بسیج می‌شوند.
ج- نیروهای شهربانی را از عکس العمل و اقدامات احتمالی طرفداران آیت الله مدنی آگاه می‌سازند و آنان را به مراکز و اماکن حساس چون مدرسة علمیه و بعضی از مساجد توجیه می‌کنند تا از هر گونه پخش اعلامیه، نوشتن شعار و اقدامات گروهی- به خصوص در شب ها- جلوگیری شود. ضمناً یک گروهان پیاده مجهز را تحت امر شهربانی قرار می‌دهند.
د-تعداد 5 نفر از افراد مؤثر را از میان طرفداران آیت الله مدنی احضار می‌کند و از آنها تعهد می‌گیرند که از هرگونه اقدامی پرهیز کنند.
ه- تدابیری اتخاذ می‌گردد که در صورت انجام فعالیت و اقدامی از سوی طرفداران آیت الله مدنی، آنان دستگیر و باز داشت شوند پیرو این تدابیر، بعضی از آنها بازداشت می‌شوند.
و- رئیس ساواک لرستان سریعاً گزارش تبعید و مسائل مربوط به آن را به اطلاع ثابتی- رئیس کل ادارة سوم313 می‌رساند و دستورهای لازم را صادر می‌کند.
ز- رئیس کل اداره سوم 313- ثابتی- جریان تبعید آیت الله مدنی به نورآباد را به فوریت به اطلاع ساواک شیراز رسانده، دستور مراقبت از وی و آگاهی از هر گونه تماس و مراوده او با دیگران را صادر می‌کند.
ح-رئیس ساواک خرم آباد، طی نامه ای به فرمانده ژاندارمری لرستان، وی را از موضوع آگاه کرده در خواست می‌کند که برای پیشگیری از هرگونه تشنج و تحریک احتمالی، تدابیر لازم اتخاذ شود.

عکس العمل مردم:
 

الف- موضوع دستگیری توسط همسرآیت الله مدنی به یکی از همسایه ها اطلاع داده می‌شود و همسایه مذکور، آن را در شهر رواج می‌دهد.
ب- در کوچه و بازار مردم به بحث پیرامون رخداد مذکور می‌پردازند.
ج- طلاب در صحن مدرسة علمیه کمالیه تجمع کرده، در مورد قضیه به بحث و تبادل نظرمی‌نشینند و اظهارات تندی علیه رژیم می‌کنند.
د-عده‌ای از طرفداران آیت الله مدنی، در وقت غروب، در مسجد شاه آباد حاضر شده، بعضی از چراغهارا به نشانه غم و عزا خاموش می‌کنند.
ه-عده‌ای از روحانیون شهر، به نشانه اعتراض، نماز جماعت خود را تعطیل می‌کنند.
و-چند روز بعد از تبعید آیت الله مدنی، به رغم مراقبت ملاقات ایشان می‌شتابند و بدین وسیله ارتباط خود را با ثابتی، در تاریخ 10 /8 /54، طی نامه‌ای به ساواک شیراز دستور می‌دهد از ملاقات مردم با آیت الله مدنی جلوگیری به عمل آید. همچنین به ایادی رژیم در خرم آباد ابلاغ می‌شود که نسبت با افرادی که کمک مالی به خانواده آیت الله مدنی کرده اند و دیگر طرفداران وی، تضییقاتی ایجاد کرده، به آنها اطلاع دهند که اگر به تحرکات خود ادامه دهند، تصمیمات شدیدتری علیه آنها اتخاذ خواهد شد.
به دنبال تعطیلی نماز جماعت توسط عده‌ای از روحانیون خرم آباد، از مرکز در تاریخ 20 /8 /54 به ساواک خرم آباد دستور می‌رسد که اگر افراد مورد نظر مبادرت به تحرکات دیگری کردند، تبعید شوند. بعد از صدور و اجرای حکم تبعید آیت الله مدنی- برای ظاهر سازی- به وی ابلاغ می‌کنند که می‌تواند به حکم کمیسیون اعتراض کند که پیرو آن، وی نسبت به حکم تبعید اعتراض می‌کند و بیداد گاه رژیم در تاریخ 29 /9 /54 تشکیل جلسه داده حکم تبعید کمیسیون حفظ امنیت را به اتهام واهی اخلال در امنیت تأیید می‌کند.
منبع:ماهنامه شاهد یاران، شماره 57
ادامه دارد...