چند روزی می‌شود که زلزله یا زمین‌لرزه خواب را از چشمان مردم ایران ربوده است. این حادثۀ ترسناک که دلایل طبیعی و انسانی دارد مثل اینکه هنوز نمی‌خواهد دست از سر مردم ایران بردارد. روزچین قصد دارد در این نوشته شما را با اقدامات ایمنی قبل از زلزله آشنا کند.
زلزله یکی از اتفاقات خبرساز این روزها به شمار می‌رود. هفته گذشته زلزلۀ 4/2 ریشتری کرج و دماوند و تهران را لرزاند. در دو سه ماه گذشته تقریباً آخر هر هفته یک زلزله نسبتاً خطرناک در ایران به ثبت رسیده است. ثبت زلزله‌های کوچک زیاد در این روزها این سؤال را به ذهن ما می‌آورد که آیا زلزله‌های کوچک، نشانۀ یک زلزلۀ بزرگ‌تر است؟ برای کاهش خسارت‌ها بهتر است از اقدامات ایمنی قبل از زلزله آگاهی داشته باشیم.
زلزله چیست؟
زلزله یکی از بلایای طبیعی ویران کنندهزلزله یک واژۀ عربی از ریشه «زلزل» به معنی لرزش است. زلزله یا زمین‌لرزه یا جنبش زمین، همه یک مفهوم را می‌رسانند و آن حرکت سریع زمین است. زلزله نتیجۀ آزاد‌شدن ناگهانی انرژی از داخل پوستۀ زمین است که امواج ارتعاشی را به دنبال دارد. میزان بزرگی هر زلزله به مقدار انرژی آزاد‌شده بستگی دارد. زلزله‌های کمتر از 3 ریشتر تقریباً غیرقابل‌حس هستند و خسارتی به دنبال ندارند، اما زلزله‌هایی با مقیاس 6 ریشتر یا بالاتر خرابی‌های زیادی را به دنبال دارند. البته علاوه بر مقیاس زلزله، عوامل دیگری نیز در میزان شدت و خسارت این حادثه تأثیر‌گذار است؛ عواملی مانند فاصله یا عمق زلزله، جهت زلزله و نوع طول موج لرزش در میزان تخریب اهمیت دارند.
اقدامات ایمنی قبل از زلزله
خرابی‌ها و حسرت‌های بعد از زلزلهمهمترین چیزی که ما به‌عنوان یک شهروند باید در رفتار و نحوه زندگی خود در یک جغرافیای زلزله‌خیز بدانیم این است که میزان آسیب‌پذیری جایی را که در آن زندگی یا کار می‌کنیم، بدانیم. باید نسبت به چگونگی برخورد با آن آگاهی داشته باشیم. یقیناً افراد عادی نمی‌توانند این اطلاعات را راحت کسب کنند، پس وظیفۀ ماست که به این افراد اطلاع‌رسانی کنیم.
شناخت منطقۀ زندگی
نداشتن شناخت کامل از منطقه و محیطی که در آن زندگی می‌کنیم، خود می‌تواند نگرانی و استرس ما را نسبت به زلزله بیشتر کند. بهتر است از گسل‌هایی که در شهر و منطقۀ شما وجود دارند، اطلاع داشته باشید. آیا روی گسل زلزله هستید یا نه؟ دانستن این سؤال به شما در اقدامات بعدی کمک شایانی می‌کند.
آگاهی از میزان مقاومت ساختمان
به کمک یک کارشناس، ساختمان خود را مورد بازرسی قرار داده و از ضریب مقاومت ساختمان در برابر زلزله، مواد استفاده‌شده در ساخت آن و میزان استاندارهای رعایت‌شده در ساختمان آگاهی یابید. بهتر است بدانید که میزان مقاومت ساختمان‌های بتنی در برابر زلزله بیشتر از سایر ساختمان‌هاست.
بیمه ساختمان
بیمه ساختمان در برابر زلزله، آرامش بعد از طوفانامسال از سال‌های پر‌زلزله در کشورمان بوده است. یکی از اقداماتی که می‌تواند میزان خسارات این بلای طبیعی را کاهش دهد یا به‌نوعی جبران کند، بیمه‌کردن ساختمان است. لازم است بدانید که بیمۀ زلزله ساختمان حالت خاصی از بیمۀ آتش‌سوزی است. پوشش‌های فرعی بیمۀ آتش‌سوزی تعداد زیادی از حوادث را در بر می‌گیرند و اختیاری است. بیمه‌گزار می‌تواند در صورت تمایل گزینه‌ای را اضافه کنند. یکی از این پوشش‌های اضافی بیمۀ آتش‌سوزی، بیمۀ زلزله ساختمان است.
یادداشت اقدامات لازم در حین زلزله
به کارها و اقداماتی که هنگام وقوع زلزله انجام خواهید داد، فکر کنید. شاید هنگام آمدن زلزله شما در منزل باشید. این امکان هم وجود دارد که در خیابان، در حال رانندگی، در محل کار و… حضور داشته باشید. بهتر است برای همۀ این موقعیت‌ها برنامه داشته باشید. برنامه‌ریزی و آمادگی باعث می‌شود که شما موقع زلزله فردی آرام و خونسرد اما مؤثر باشید.
ثابت کردن وسایل سنگین
ثابت کردن اشیا بزرگ و سنگین به دیواروسایلی را که امکان افتادن یا پرت شدن دارند، با میخ و چسب محکم و ثابت کنید. تجهیزات نفت‌سوز، گازسوز و گرم‌کن را با پیچ و مهره در جایشان محکم کنید. کتابخانه‌ها، گل‌های آویزان، یخچال و فریزر، کمدها و چراغ‌ها را ثابت کنید. بهتر است اشیاء سنگین و بزرگ را در ردیف‌های پایین قفسه‌ها قرار دهید.
اطلاع از محل قطع جریان‌ها
یکی از مهم‌ترین اقدامات ایمنی قبل از زلزله باخبر‌بودن از محل قطع جریان‌هاست. از محل قرارگیری شیر آب، برق و گاز اطلاع داشته باشید. نحوۀ بستن و قطع جریان را به اعضای خانواده آموزش دهید. لازم است بدانید یکی از اولین کارهای مهمی که باید بعد از زلزله انجام شود، قطع جریان گاز، آب و برق است. حتماً این مورد را در برنامۀ خود داشته باشید؛ چون ممکن است خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشند.
یادداشت شماره‌های ضروری
یکی از پیامدهای زلزله ترس و استرس است. ترس و شوک حاصل از آن ممکن است باعث فراموشی در اوایل حادثه شود. بنابراین یک دفتر یادداشت شامل شماره‌تلفن‌های ضروری مراکز امداد و نجات، اورژانس و آتش نشانی و… را حاضر داشته باشید.
چمدان زلزله
وسایل ضروری که باید همیشه آماده داشته باشیدکیف یا چمدانی را که شامل وسایل ضروری برای چند روز اول است، حاضر کرده و در دسترس بگذارید. لوازم داخل آن می‌تواند شامل آب، خوراکی، داروهای ضروری، چراغ قوه، شارژر، رادیو، دفترچه تلفن، پد بهداشتی و… باشد.
نکتۀ روزچینی
ثابت کردن وسایل و محکم کردن پنجرههازلزله از حوادثی است که تقریباً نمی‌شود آن را پیش‌بینی کرد. بنابراین باید با اطلاع از اقدامات ایمنی قبل از زلزله میزان خسارت‌های به‌وجود‌آمده را کاهش دهیم. نکات گفته‌شده در بالا چند نمونۀ مهم بودند. داشتن کپسول آتش‌نشانی، یادگیری کمک‌های اولیه، رفع ایراد قفل در و پنجره، نخوابیدن زیر یا کنار وسایلی که ممکن است روی شما آوار شوند و… از دیگر اقدامات کاهش خسارات زلزله است.
در نوشته‌های بعدی مفصل‌تر در مورد زلزله‌ها و اقدامات مناسب برای مقابلۀ با خطرات آن خواهیم نوشت.
این مطلب را از دست ندهید:
هشدار! این‌‌ها علائم وقوع زلزله هستند
