سطوح پتاسیم پایین ممکن است از شرایط بهداشتی مختلفی از جمله نارسایی کلیه، سطح هورمون تغییر یافته و غیره و همچنین به علت برخی داروها ناشی شود. چنین کاهشی در سطح پتاسیم ممکن است منجر به خستگی، ضعف عضلات، ضربان قلب نامنظم و فشار خون بالا شود.
پتاسیم یکی از ضروری ترین مواد معدنی مورد نیاز بدن انسان است و برای عملکرد طبیعی سلولهای عضلانی و اعصاب بسیار مهم است. این ماده غالبا در داخل سلولها به عنوان یون مثبت باقیمانده (K +) یا به شکل کلرید پتاسیم (KCl) موجود است. پتاسیم نقش مهمی در حفظ عملکرد طبیعی سلولی و متابولیسم دارد. همچنین برای حفظ پتانسیل الکتریکی و الکترولیت متعادل و همچنین تعادل اسید و باز در مایعات بدن کمک میکند.
سطح نرمال پتاسیم در خون برابر با 3.5-5 میلی اکیوالان بر لیتر است و تغییرات در این سطوح میتواند با چندین عمل بدن باعث ایجاد اختلال شود. سطح پتاسیم خون کاهش یافته به عنوان هیپوکالمی شناخته میشود، در حالی که وضعیتی که با پتاسیم بالا شناخته میشود، به هیپوکالمی اشاره دارد. پتاسیم برای عملکرد کارآمد هر دو عضلات داوطلبانه و غیرارادی ضروری است. همچنین به انتقال ضربانهای عصبی، انقباض عضلات و تنظیم ضربان قلب کمک میکند. پتاسیم برای سلامتی گوارشی و همچنین عملکرد طبیعی قلب و کلیه مهم است.
سطح نرمال پتاسیم در خون برابر با 3.5-5 میلی اکیوالان بر لیتر است و تغییرات در این سطوح میتواند با چندین عمل بدن باعث ایجاد اختلال شود. سطح پتاسیم خون کاهش یافته به عنوان هیپوکالمی شناخته میشود، در حالی که وضعیتی که با پتاسیم بالا شناخته میشود، به هیپوکالمی اشاره دارد.
با توجه به زیر، گزارش کوتاهی از بیماریها یا شرایطی که ممکن است باعث کاهش سطح پتاسیم خون شود بیان میشود:
علل سطح پایین پتاسیم
هیپوکالمی یا پتاسیم کم، با ضعف عضلانی مشخص میشود. یک نفر از پنج نفر تنها به علت هیپوکالمی در ایالات متحده تشخیص داده شده است. کمبود رژیم غذایی پتاسیم یکی از علل آشکار ناشی از هیپوکالمی است، اما به ندرت مشاهده میشود زیرا این ماده معدنی در بسیاری از میوهها و سبزیجات که روزانه مصرف میشوند، وجود دارد.عامل اصلی کاهش سطح پتاسیم، کاهش بیش از حد پتاسیم از بدن است. چنین زیانی ناشی از دلایل زیر ممکن است رخ دهد.
مشکلات کلیه
برخی بیماریها و بیماریهای کلیوی مانند نارسایی حاد کلیه، بیماری مزمن کلیه (CKD) و اسیدوز کلیه میتوانند باعث کاهش سطح پتاسیم شوند. این شرایط با عملکردهای دفع ناکافی که منجر به از دست رفتن بیش از حد پتاسیم از بدن از طریق ادرار، و همچنین به علت استفراغ و اسهال باعث میشود، مشخص میشود. علاوه بر این، شرایطی مانند سندرم بارتر و سندرم فانکنی، که با عملکرد نرون مشخص میشوند، ممکن است مسئولیت هیپوکالمی را نیز داشته باشند.
مشکلات غدد درون ریز
عمل هورمونهای خاص مانند انسولین و آلدوسترون مسئول حفظ سطح مطلوب پتاسیم در بدن است. عدم تعادل در این هورمونها ممکن است منجر به از دست رفتن بیش از حد پتاسیم از بدن شود. مشکلات عمده هورمونی که روی سطح پتاسیم تاثیر میگذارد عبارتند از:
آلدوسترونیزم اولیه:
با اضافه کردن هورمون آلدوسترون توسط غده فوق کلیه مشخص میشود. این منجر به از دست رفتن پتاسیم و ذخیره بیش از حد سدیم توسط کلیهها می شود.
کتواسیدوز دیابتی:
این وضعیت ناشی از مصرف بیش از حد از ذخایر چربی افراد مبتلا به دیابت نوع 1 است. این منجر به تشکیل کتون ها، اختلال در تعادل اسیدی و بازی ادرار و همچنین ادرار مکرر میشود که در نهایت منجر به هیپوکالمی میشود. در موارد نادر، آن را نیز میتوان در مورد دیابت نوع 2 مشاهده کرد.
سندرم کوشینگ:
با افزایش تولید کورتیزول مشخص میشود که منجر به از دست رفتن یونهای پتاسیم و حفظ یونهای سدیم میشود.
مشکلات دستگاه گوارش
شرایط خاصی از بیماری مانند اسهال یا استفراغ میتواند منجر به از دست رفتن بیش از حد پتاسیم شود. انعقاد یا استفاده بیش از حد مسهلها همچنین میتواند باعث ایجاد هیپوکالمی شود. هیپوکالمی قابل توجه در افراد مبتلا به ایلئواستومی یا سایر اعمال جراحی روده رخ میدهد. آدنوم ویولوز نوعی پولیپ رودهای است که میتواند دفع بیش از حد پتاسیم از روده بزرگ را افزایش دهد.
داروها
سطوح پتاسیم پایین ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی داروهای خاصی نظیر دیورتیکها ، ملینها، انسولین، پردنیزون، آمفوتریسین B و آمینوگلیکوزیدها مانند تبرامایسین یا جنتامایسین ایجاد شود. داروهای مورد استفاده برای آمفیزم یا آسم مانند استروئیدها، برونش دیابتیها یا تئوفیلین ممکن است منجر به کاهش سطح پتاسیم شود.
علائم
برخی از علائم رایج کمبود پتاسیم عبارتند از:
خستگی
فشار خون
مشکلات قلب
هضم نامناسب
رشد استخوانی عقب مانده
صرف نظر از علل فوق، اختلال در تعادل بین محتوای پتاسیم داخل سلولی و خارج سلولی، منجر به تغییر غلط پتاسیم داخل سلول میتواند سطوح پتاسیم مایع خون را کاهش دهد. سطح پتاسیم بسیار پایین (کمتراز 2.5 میلی اکیوالان بر لیتر میتواند تهدید کننده زندگی باشد و به درمان فوری نیاز دارد.
منبع مقاله : برگرفته از: سایت بازل