مأخذ‌شناسی و ارزیابی سندی اصل نزول سوره هل اتی در شأن اهل بیت علیهم السلام (۴)

4. اختلاف نظر در میان صاحب نظران اهل سنت
 

مجعول دانستن این دسته از روایات و اصل فضیلت مزبور، در بین خودِ علمای عامه نیز بی جواب نمانده و برخی از بزرگان اهل سنت، به این گفتار ها پاسخ گفته‌اند. خودِ ابن جوزی نخستین کسی است که به نقض گفتار خویش پرداخته و با وجود این که در کتاب موضوعات، این روایات را از مجعولات شیعه دانسته، در کتاب تبصره‌اش در وصف اهل بیت علیه السلام چنین سروده است: دلم در هوای ولایت علی می‌تپد و ایمانم محبت اوست.... اگر مناقب علی را نشنیده‌ای، فضایلش را در سوره «هَلْ أَتَى» جستجو کن که همین یک فضیلت برای وی کفایت می‌کند. (1)
از دیگر کسانی که به نقد گفتار ابن جوزی در کتاب الموضوعات پرداخته‌اند، نوه وی، معروف به سبط ابن جوزی است که در پاسخ به جدش، می‌نویسد:
اگر گفته شود این روایت را جدّ تو در کتاب موضوعاتش آورده و درباره آن گفته است: «اشعار منسوب به اهل بیت علیهم السلام در این روایت، اشعاری عاری از فصاحت است که با شان ایشان سازگار نیست. نیز بعید است که حضرت امیر و فاطمه زهرا( اطفال خردسال خویش را از طعام بازدارند. همچنین در سند آن اصبغ بن نباته قرار دارد که به لحاظ رجالی متروک الحدیث است». در پاسخ می‌گوییم: اولاً. این گونه نحوه بیان در اشعار رجزگونه معمول است و ایرادی متوجه ابیات مزبور نیست.
ثانیاً. ما همین روایت را با سندی غیر از طریق اصبغ نقل نمودیم و لذا مشکل سند نیز مرتفع می‌شود. ثالثاً. تعجب است از ابن جوزی که با وجود انکار این روایت در کتاب الموضوعات، در منتخب خویش این گونه می‌نگارد: «هان ای بزرگان دین، آیا هیچ می‌دانید علی و فاطمه علیهما السلام از چه رو نیازمندان را بر اطفال گرسنه خویش ترجیح دادند؟ آیا گمان می‌کنید که آنها روایت «ابدأ بمن تعول» را نشنیده بودند؟ نه چنین است، بلکه این از آن روست که آن دو بزرگوار از درجه والای صبر و تحمل حسنین علیهما السلام، این دو ثمره شاخسار نبوی و دو بضعه شجره فاطمی آگاه بودند...».(2)
آلوسی از دیگر شخصیت‌های اهل سنّت است که به نقد گفتار ابن جوزی پرداخته و ردّ اصل این فصیلت را نپذیرفته است. وی در تفسیر روح المعانی، پس از ذکر روایت نزول سوره «هَلْ أَتَى» در شأن اهل بیت علیهم السلام به سخن ابن جوزی در الموضوعات می‌پردازد و در پاسخ بدان می‌گوید: چگونه است که ابن جوزی، خود در کتاب تبصرهاش همین روایت را ذکر نموده و آن را مجعول ندانسته است؟ ... بنا بر این، احتمال نزول این سوره در شان اهل بیت علیهم السلام هم چنان مطرح است... و حتی اگر به این احتمال گردن ننهیم، باز چیزی از قدر و منزلت آنها کاسته نمی‌شود، زیرا دخول آن بزرگواران در زمره ابرار، مسلم و بلکه اولی است. به راستی چه کسی سزاوارتر به این آیات از علی مولی المؤمنین، فاطمه، بضعه پیامبر و حسنین علیهم السلام، سید جوانان بهشت؟ و این اعتقاد، نه رفض، که هر چه جز آن گمراهی است: «أنا عبد الحق لا عبد الهوى لعن الله الهوى فیمن لعن». اگر فضیلت سوره «هَلْ أَتَى» را برای اهل بیت علیه السلام ثابت بدانیم، نکته لطیفی ظهور می‌یابد و آن این که خداوند در این سوره به دلیل رعایت حرمت فاطمی، از حور العین یاد نمی‌کند. (3)
افزون بر موارد فوق ـ که صراحتاً به نقد گفتار ابن جوزی پرداخته‌اند ـ اشعار و گفتار دیگر بزرگان عامه، خود، گواهی است بر تأیید صحت اصل نزول سوره «هَلْ أَتَى» در شأن اهل بیت علیهم السلام و شاهدی است بر بطلان گفتار کسانی چون ابن جوزی که اصل فضیلت نزول سوره «هَلْ أَتَى» در شأن اهل بیت علیهم السلام را ساخته شیعیان و اسطوره‌ای بی‌اساس می‌دانند. ذیلاً به نمونه‌هایی چند از این سخنان اشاره می‌شود: ـ حموینی خراسانی، صاحب کتاب فرائد السمطین؛ وی در کتاب گران‌قدر خویش، پیش از نقل روایت، درباره نزول سوره «هَلْ أَتَى» در شأن اهل بیت علیهم السلام می‌نویسد:
این فضیلتی است که حتی دشمنان خفاش صفت نیز ناگزیر از نقل آن گردیده‌اند و شب‌های تاریک همواره از فروغ آن نور می‌گیرند. (4)
ـ حاکم حسکانی؛ وی در مقدمه کتاب شواهد التنزیل، معلوم می‌دارد که آنچه موجب نگارش این اثر گردیده، دفاع از فضائل اهل بیت علیهم السلام، بویژه فضیلت سوره «هَلْ أَتَى» است که توسط عدّه‌ای نابخرد، این گونه زیر سؤال رفته بود:
لم یقل أحد من المفسرین أنه نزل فی علی وأهل بیته سوره هل أتى ولا شئ سواها من القرآن.
از همین رو، وی با هدف پاک سازی چهره حق از نقار عداوت‌ها، به اثبات فضایل اهل بیت علیهم السلام همت گماشته است:
فرأیت من الحسبه ی دفع هذه الشبهه ی عن الأصحاب وبادرت إلى جمع هذا الکتاب... و سمیته بشواهد التنزیل لقواعد التفضیل. (5)
ـ ابو جعفر إسکافی؛ وی که از عالمان بزرگ اهل سنت در قرن سوم است، حتی آن گاه که به مخاصمه و احتجاج با شیعه پرداخته، این فضیلت اهل بیت علیهم السلام را نادیده نگرفته و درباره آن می‌گوید: ما هرگز این را انکار نمی‌کنیم که حضرت امیر علیه السلام در راه رضای پروردگار، طعام خویش را به مسکین و یتیم و اسیر بخشید و خداوند سوره‌ای کامل در باره او و خانواده‌اش نازل فرمود. (6)
ـ خطیب خوارزمی؛ او در مناقب خویش، آن گاه که اسما و القاب حضرت امیر را بر‌می‌شمرد، از آن گرامی با عنوان «الذی انزل فیه هل اتی» یاد می‌کند. (7) و در جای دیگر، در شأن حضرت چنین می‌سراید: همانا علی علیه السلام، پیشوای اوصیا و سرور ابوبکر و عمر است.... آیا سوره «هَلْ أَتَى» در مدح کسی جز او و نذر خالصانه اش فرود آمده است؟. (8)
ـ ابن طلحه فقیه شافعی؛ در عبادت علی همین عبادت و در مناقب وی همین منقبت کفایت می‌کند که طعامش را با وجود احتیاج، در راه رضای خدا اطعام نمود. از همین روست که این واقعه، جایگاهی عظیم و ماندگار یافته و خداوند در پی آن آیات قرآن را نازل فرموده است. به راستی که این خاندان، برای کسی که بدآنها چنگ زند، عروه ی الوثقای حق اند و مناقب ایشان در کلام وحی بیان گردیده است. مناقبی که سوره شوری، «هَلْ أَتَى» و احزاب آنها را برای مردمان به تصویر می‌کشند. (9)
نیز:
گوش بسپار تا مدح امام هدایتگر را از زبان آیات الهی بشنوی. ... آیات سوره احزاب، تحریم و «هَلْ أَتَى» که ثنای وی گفته و مدح او می‌گویند. (10)
ـ اقبال لاهوری؛
همسر فاطمه، فردی است که تاج فضیلت سوره «هَلْ أَتَى» را بر سر دارد؛ فضیلتی که در پرتو آن، خورشید رنگ می‌بازد. (11)
ـ بوصیری؛
خواستم زبان به مدح شما بگشایم که دیدم کتاب الهی برای مدح شما کفایت می‌کند. چه بسیار فضایل و کراماتی که سوره «هَلْ أَتَى» از شما خاندان برایم به تصویر کشیده است. (12)

نتیجه
 

اصل نزول سوره «هَلْ أَتَى»در شأن اهل بیت علیهم السلام، مسأله‌ای است که در طول تاریخ، منابع عامه همگام با منابع شیعی به نقل آن همت گماشته‌اند. نیز، شهرت روایی و تواتر معنوی این قضیه ـ که حاصل کثرت روات آن در هر طبقه است ـ می‌تواند ما را از بررسی سندی آن مستغنی می‌سازد؛ گر چه پرداختن به ارزیابی سندی آن، اصالتش را بیش از پیش برای ما به تصویر خواهد کشید؛ زیرا: اولاً. روایت صحیح السند و عالی المضمونی در دست است که از همه اشکالات سندی و محتوایی، عاری و خود، به تنهایی برای اثبات این فضیلت بسنده است. ثانیاً. روایت صحیح مزبور، معتضد به روایات بسیار است که گر چه سند آنها به لحاظ ارزیابی‌های اولیه رجالی ضعیف به نظر می‌رسد، امّا بنا بر اصول علم مصطلح الحدیث در نزد عامه و خاصه، ضعف آنها منجبر به شهرت روایی است؛ به گونه‌ای که حتی اگر روایت صحیح مزبور نیز در دست نبود، باز این مجموعه روایی برای اثبات اصل فضیلت کفایت می‌نمود. بزرگان عامه، حتی خود ابن جوزی، به این فضیلت اهل بیت علیهم السلام اقرار ورزیده و حتی کسانی چون سبط ابن جوزی و حاکم حسکانی به دفاع از آن پرداخته‌اند. لذا دیگر جایی برای افترائات ابن تیمیه و هم فکرانش ـ که با خرده‌گیری بر یک نقل از این مجموعه روایی و نادیده گرفتن دیگر روایات آن، اصل واقعه را زیر سؤال برده و آن را مجعول شیعیان معرفی می‌سازند ـ باقی نمی‌ماند.

کتابنامه
 

ـ الارشاد، محمد بن محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید، تحقیق: مؤسسه ی آل البیت لاحیاء التراث علیهم السلام، بیروت: دارالمفید، 1413ق.
ـ الامالی، محمد بن علی بن بابویه معروف به شیخ صدوق، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیه ی ، قم: مرکز الطباعه ی و النشر فی مؤسسه ی البعثه ی ، 1417ق.
ـ امل الامل، شیخ محمد بن حسن عاملی، بغداد: مکتبه ی الاندلس، بی‌تا.
ـ بحار الأنوار الجامعه لدرر اخبار الائمه ی الاطهار، علامه محمد باقر مجلسی، تحقیق: ربانی شیرازی، عبدالرحیم، بیروت: مؤسسه ی الوفاء، 1403ق.
ـ البدایه ی و النهایه ی ، اسماعیل بن کثیر الدمشقی، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1988م.
ـ تاریخ الاسلام، أبو عبدالله شمس‌الدین محمد بن احمد الذهبی، تحقیق: عمر عبادالسلام التدمری، بیروت: دارالکتاب العربی، بیروت، 1407ق.
ـ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا ، بیروت: دار الکتب العلمیه ی ، 1417 ق.
ـ تاویل الآیات، علامه شرف‌الدین الحسینی، تحقیق: مدرسه امام المهدی(عج)، قم: مدرسه ی الامام المهدی(عج)، 1366ق.
ـ التبصره، ابو الفرج عبد الرحمان بن الجوزی، قاهره: عیسی البابی الحلبی و شرکاؤه، 1390ق.
ـ تدریب الراوی فی شرح تقریب النووی، السیوطی، عبد‌الرحمان بن ابی‌ابکر، تحقیق: عبد الوهاب عبداللطیف، مکتبه ی الریاض، ریاض، بی‌تا.
ـ تذکره ی الحفاظ، أبو عبدالله شمس‌الدین محمد بن احمد الذهبی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
ـ تذکره ی الخواص، الحافظ سبط بن الجوزی، تهران: مکتبه ی نینوی الحدیثه ی .
ـ تفسیر فرات، فرات بن ابراهیم کوفی، تحقیق: محمد الکاظم، تهران: مؤسسه ی الطبع والنشر التابعه ی لوزاره ی الثقافه ی والإرشاد الإسلامی، 1410ق.
ـ تفسیر قمی، ابو الحسن علی بن ابراهیم قمی، ، تصحیح: سید طیب جزایری، قم: مؤسسه ی دار الکتاب، 1404ق.
ـ تقریب التهذیب لخاتمه ی الحفاظ، ابن حجر عسقلانی، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه ی ، 1955م.
ـ تمام المنه ی فی التعلیق علی فقه ی السنه ی ، محمد ناصر الدین الالبانی، دار الرایه ی للنشر، 1409ق.
ـ ثمرات النظر فی علم الآثر، محمد بن اسماعیل الامیر الصنعانی، تحقیق: رائد بن صبری بن ابی علفه، الریاض: دارالعاصمه ی ، 1417ق.
ـ الجرح و التعدیل، ابن ابی حاتم رازی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1372ق.
ـ الجمل، محمد بن محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید، قم: مکتبه ی الداوری، بی‌تا.
ـ جمیع دواوین الشعر العربی علی مرّ العصور (محتویات موقع ادب).
ـ خاتمه المستدرک، میرزا حسین نوری، تحقیق: مؤسسه ی آل البیت علیهم السلام، قم: مؤسسه ی آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، 1415ق.
ـ خصال، ابن بابویه ی ، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین مشهور به صدوق، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: جامعه ی المدرسین فی الحوزه ی العلمیه ی ، بی‌تا.
ـ خلاصه ی الاقوال، علامه جمال الدین حسن بن یوسف حلّی، تحقیق: شیخ جواد قیومی، قم: مؤسسه ی النشر الإسلامی، 1417 ق. نیز چاپ دوم ، نجف، 1381 ق.
ـ الذریعه ی الی تصانیف الشیعه ی ، آغا بزرگ تهرانی، بیروت: دار الاضواء، 1403ق.
ـ الرواشح السماویه ی ، محمد باقر الحسینی الاسترآبادی، معروف به میرداماد، تحقیق: غلامحسین قیصریه‌ها و نعمه ی الله جلیلی، قم: دار الحدیث للطباعه ی والنشر، 1422ق.
ـ روح المعانی، محمد آلوسی، تحقیق: علی عبد الباری العطیه ی ، بیروت: دار الکتب العلمیه ی ، 1415ق.
ـ سعد السعود، رضی الدین ابو القاسم علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن طاووس، قم: منشورات الرضی، 1363 ش.
ـ سوالات حمزه، دار قطنی، تحقیق: موفق بن عبد الله بن عبد القادر، ریاض: مکتبه ی العارف، 1404ق.
ـ سیر اعلام النبلاء، أبو عبد الله شمس الدین محمد بن احمد الذهبی، تحقیق: شعیب الارنؤوط و حسین الاسد، بیروت: مؤسسه ی الرساله ی ، 1993م.
ـ شرح اصول الکافی، ملا صالح مازندرانی، تعلیق: میرزا أبو الحسن الشعرانی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1421ق.
ـ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، عبیدالله بن احمد الحاکم الحسکانی، تحقیق: شیخ محمد باقر، محمودی، تهران: مؤسسه ی الطبع والنشر التابعه ی لوزاره ی الثقافه ی والإرشاد الإسلامی، 1411ق.
ـ الضعفاء، أبوجعفر محمد بن عمرو بن موسی العقیلی، تحقیق: دکتر عبد المعطی امین قلعجی، بیروت: دار الکتب العلمیه ی ، 1418 ق.
ـ طرائف المقال، سید علی بروجردی، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم: مکتبه ی آیه ی الله العظمى المرعشی النجفی، 1410ق. ـ العثمانیه ی ، عمرو بن بحر الجاحظ، تحقیق و شرح: محمد هارون، عبد السلام، بیروت: دار الکتاب العربی، بی‌تا.
ـ العمده ی (عمده ی عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار)، یحیی بن الحسن الاسدی الحلی، معروف به ابن البطریق، قم: مؤسسه ی النشر الاسلامی، 1407ق.
ـ الغدیر فی الکتاب و السنه ی والأدب، علامه عبد الحسین احمد الامینی النجفی، بیروت: دار الکتب العربی، 1977م.
ـ الغیبه ی ، شیخ محمد بن حسن طوسی، تحقیق: شیخ عباد الله طهرانی و احمد علی ناصح، قم: مؤسسه ی المعارف الاسلامیه ی ، 1411ق.
ـ فرائد السمطین، ابراهیم بن محمد الجوینی الخرسانی، تحقیق: شیخ محمد باقر المحمودی، بیروت: مؤسسه ی المحمودی، 1400ق.
ـ فهرست اسماء مصنفی الشیعه ی المشتهر برجال النجاشی ، ابوالعباس احمد بن علی الأسدی الکوفی النجاشی، تحقیق: سید موسی شبیری الزنجانی، قم: مؤسسه ی النشر الاسلامی، 1416 ق.
ـ فهرست منتجب الدین، شیخ منتجل الدین علی بن بابویه، تحقیق: محدث ارموی، قم: مکتبه ی آیه ی الله العظمى المرعشی النجفی، 1358ش.
ـ الفوائد الرجالیه، علامه سید محمد مهدی بحر العلوم، تهران: مکتبه ی الصادق، 1363ق.
ـ قاموس الرجال، محمد تقی شوشتری، قم، 1410 ق.
ـ قواعد التحدیث من فنون مصطلح الحدیث، جمال الدین محمد قاسمی.
ـ الکامل، ابن عدی، تحقیق: دکتر سهیل زکار، بیروت: دارالفکر، 1409 ق.
ـ کتاب الرجال، تقی الدین حسن بن علی بن داود حلی ، النجف: مطبعه ی الحیدریه ی ، 1392ق.
ـ کتاب المجروحین، محمد بن حبان، تحقیق: محمود ابراهیم زاید، مکه مکرمه: دار الباز، بی‌تا.
ـ الکشف و البیان، ثعلبی نیشابوری، ابو اسحاق احمد بن محمد بن ابراهیم، تحقیق: ابی محمد بن عاشور، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1422ق.
ـ لسان المیزان، ابن حجر عسقلانی، بیروت: مؤسسه ی الأعلمی للمطبوعات، 1971م.
ـ مجمع البیان، فضل بن حسن طبرسی، تصحیح شیخ ابو الحسن شعرانی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1395ق. المزار، محمد بن المشهدی، تحقیق: جواد القیومی الاصفهانی، قم: مؤسسه ی النشر الاسلامی، 1419ق.
ـ مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، محمد بن طلحه ی الشافعی، تحقیق: ماجد بن احمد العطیه ی ، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
ـ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه ی ، الخویی، آیه الله سید ابوالقاسم موسوی، بی‌جا، بی‌نا، 1413ق.
ـ المقدمه ی ، عثمان بن عبد الرحمان معروف به ابن صلاح، تحقیق: صلاح بن محمد بن عویضه ی ، بیروت: دار الکتب العلمیه ی ، 1416ق.
ـ مناقب آل ابی طالب، محمد بن علی بن شهر آشوب، النجف الاشرف: مطبعه ی الحیدریه ی ،1956م.
ـ مناقب الامام امیر المؤمنین علیه السلام، محمد بن سلیمان کوفی، تحقیق: محمد باقر بهبودی، قم: مجمع احیاء التراث الثقافیه، 1412ق.
ـ مناقب علی بن ابیطالب علیه السلام، ابو بکر احمد بن موسی بن مردویه اصفهانی، تحقیق: عبد الرزاق محمد حسین حرز الدین، قم: دار الحدیث، 1424ق.
ـ المناقب، موفق، خوارزمی، تحقیق: شیخ مالک محمودی، قم: مؤسسه ی النشر الاسلامی، 1414ق. ـ منهاج اهل السنه ی ، ابو العباس احمد بن عبد الحلیم بن تیمیه الحرانی، تحقیق: محمد رشاد سالم، مؤسسه قرطبه، 1406ق.
ـ المنهاج، ابو زکریا یحیی بن شرف بن مری النووی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1392ق.
ـ موسوعه ی مؤلفی الامامیه، مجمع الفکر الاسلامی، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1422ق.
ـ الموضوعات، ابوالفرج عبد الرحمان بن علی بن الجوزی القرشی، تحقیق: محمد عثمان، عبد الرحمان، المدینه ی المنوره ی : المکتبه ی السلفیه ی ، 1966م.
ـ میزان الاعتدال، محمد بن احمد ذهبی، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت: دار المعرفه ی ، 1382ق.
ـ نزهه ی النظر فی توضیح نخبه ی الفکر فی مصطلح اهل الأثر، ابن حجر عسقلانی، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1401ق.
ـ نیل الاوطار، محمد بن علی بن محمد الشوکانی، بیروت: دار الجیل، 1973ق.

پی نوشت ها :
 

* استادیار دانشگاه فردوسی مشهد.
** دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.
1. «اهوی علیاً و ایمانی محبته، کم مشرک دمه من سیفه و کفا * ان کنت و یح ک لم تسمع مناقبه، فاسمع مناقبه من هل اتی و کفی» (التبصره، ج1، ص401).
2. تذکره الخواص، ص315.
3. روح المعانی، ج29، ص157-158.
4. فرائد السمطین، ج2، ص53.
5. شواهد التنزیل، ج1، ص19.
6. العثمانیه، ص318.
7. المناقب خوارزمی، ص43.
8. «ان علیاً سید الاوصیاء مولی ابی بکر و مولی عمر* . و هل اتی مدح فتی هل اتی لغیره فی هل اتی اذ نذر» (مناقب آل ابی طالب، ص66).
9. «فکفی بهذه عباده، و باطعام هذا الطعام مع شده حاجتهم الیه منقبه، و لولا ذلک لما عظمت هذه القصه شانا، و علت مکانا، ولما انزل الله تعالی فیها علی رسول الله قرآنا: هم العروه الوثقی لمعتصم بها مناقبهم جاءت بوحی و انزال * مناقب فی الشوری و سوره هل اتی و فی سوره الاحزاب یعرفها التالی» (مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، ص4).
10. «اصح و استمع آیات وحی و حتی تنزلت بمدح امام بالهدی خصه الله* و فی آل عمران المباهله التی بانزالها اولاه بعض مزایاه و احزاب حمیم و تحریم و هل اتی شهود بها اثنی علیه و زکاه» (همان، ص118).
11. «و لزوج فاطمه بسوره هل اتی، تاج یفوق الشمس عند ضحاها».
12. «و انتم اناس اذهب الرجس عنهم، فلیس لهم خطب و ان جلَّ جاهد* و قدت علیکم بالمدیح و کلکم، علیه کتاب الله بالمدح وافد* و قد بینت لی هل اتی کم اتی بها مکارم اخلاق لکم و محامد» (جمیع دواوین الشعر العربی علی مرّ العصور، ج8، ص361).
 

منبع: نشریه علوم حدیث شماره 56