مهمانان خوبی باشیم

-*اسماعیل کهرم: اگر می‌خواهیم به طبیعت برویم نباید باعث آزار شویم. چند روز پیش رسانه‌ها لندن سال 1952 را نشان می‌دادند که چه هوایی داشت و در چه شرایطی بود. این در حالی است که اکنون توانسته‌اند هوای پاک را به لندن برگردانند. از این رو حفاظت از محیط‌زیست تا حدودی به آموزش‌های عمومی برمی‌گردد که باید تکرار شوند.

به گزارش به نقل از روزنامه آرمان، از خودمان دلخور هستم! چرا ما ایرانی‌ها وقتی شهرمان را ترک می‌کنیم و به شهر دیگری می‌رویم آنجا را جزئی از وطن خود نمی‌دانیم؟ ما که آن‌قدر در خانه و شهرمان تمیز هستیم چرا مردمان شهر دیگری را که به ما محبت کرده و مهمان نوازند دچار دردسر کرده و به زحمت می‌اندازیم. برای مثال سالانه یکی دو میلیون مسافر در نوروز به شهرهای گرگان، رشت و بابلسر می‌روند و با رفتارهای خود عرصه را برای مردمان آنجا تنگ می‌کنند. حداقل سعی کنیم مهمانان خوبی باشیم، اما رفتارمان دقیقا بر عکس اخلاقی است که باید یک مهمان رعایت کند.

من به همراه یک خارجی به پارک ملی خشکه داران گیلان رفته بودم. هر فردی که آنجا بود یک کیلو زباله از خود به جای گذاشته بود، آن‌چنان که بنده جلوی مهمان خارجی خجالت کشیدم، چرا که رفتارهای برخی از ما در مقابل محیط‌زیست درست نیست. انگار طبیعت را خانه خود نمی‌دانیم. این در حالی است که یک فرهیخته گیلانی صحبتی کرد که هنوز در گوش من است. او گفت من یک گیلانی نیستم که در ایران زندگی می‌کنم، من یک ایرانی هستم که در گیلان زندگی می‌کنم. اگر همه ما این گونه فکر کنیم، هر جا که برویم زیر آسمان ایران هستیم. باید رفتارمان درست باشد، با میزبان درست رفتار کنیم و خانه آنها را هم مثل خانه خود بدانیم نه اینکه در شهرشان زباله بریزیم و خاطره بدی را از دوران نوروز برای آنها باقی بگذاریم. در واقع طبیعت ایران برای همگان است و باید از آن محافظت کنیم، به گونه ای که مردمان دیگر نیز یاد بگیرند حافظ محیط‌زیست شهر ما باشند.

هر وجب از این خاک مال ماست

بنده در جاده چالوس دیدم که یک خانواده کنار آبشاری نشسته بود و زمان ترک آن محل تلی از زباله را در محیط‌زیست گذاشته بودند. به سمتشان رفتم و به یکی اعضای این خانواده گفتم ببخشید بنده دیدم که شما کنار آبشار نشسته بودید و از منظره طبیعی لذت می‌بردید، اما چرا این همه زباله از خود به جای گذاشتید؟ او به من گفت: مسئول جمع آوری زباله شهرداری است. بنده در جواب گفتم: شما هر کدامتان یک کیلو زباله از خود در محل ریختید بعد یک کامیون به آن بزرگی به این طبیعت بیاید و زباله‌های شما را جمع کند؟ شما می‌توانید زباله‌های خود را در نزدیک‌ترین سطل زباله بگذارید. چرا باید دیدگاه برخی افراد این گونه باشد؟ ما نباید فکر کنیم میزبان با کمک شهرداری زباله‌های ما را جمع می‌کند. در واقع هر وجب از این خاک مال ماست که بعدا آن را به آیندگان می‌دهیم. ما زمین را از پدرانمان به ارث نبردیم، بلکه آن را از فرزندانمان به امانت گرفته‌ایم. ما باید درباره محیط‌زیست این رفتار را داشته باشیم. به عبارت دیگر هر جا که می‌رویم باید قدردان مهمان‌نوازی مردمان شهری باشیم که به آن وارد شده ایم. باید شهرهای دیگر را مانند خانه خود بدانیم و باعث آزار و اذیت میزبانان نباشیم، در حالی که معمولا بعد از اتمام نوروز آثار تخریب محیط‌زیست نمایان می‌‌شود و تصاویری منتشر می‌شود که بسیار زشت و دردناک است. در این تصاویر می‌بینیم جنگل‌ها و دریا مملو از زباله شده است.

حفاظت از محیط‌زیست با فرهنگسازی

بنده شش سال در کمیته محیط‌زیست شورای شهر بودم. در این شش سال هر جا که اشکالی وجود داشت نیاز به فرهنگسازی، تبلیغ و آموزش بود. تخریب محیط‌زیست هم یکی از این مسائل است. پدران ما آغاز بهار را برای مراسم نوروز انتخاب کردند و به گونه‌ای این مراسم تنظیم شده که از نظر گاه‌شماری جالب است. این در حالی است که در کشورهای دیگر وسط زمستان شروع سال جدید است. زمانی که ما برای مراسم سیزده بدر به دامان طبیعت می‌رویم درست هم‌زمان با شکوفایی بهار است، یعنی پرندگان تخم می‌گذارند و پستانداران بچه می‌زایند، اما اعمال ما گاه باعث آزار طبیعت می‌شود، چرا که برای مثال شکوفه ای را می‌کَنیم به علتی که زیباست، اما اگر همین شکوفه روی درخت می‌ماند تبدیل به گل و میوه می‌شد. باید با طبیعت مهربان باشیم. اگر می‌خواهیم به طبیعت برویم نباید باعث آزار شویم. چند روز پیش رسانه‌ها لندن سال 1952 را نشان می‌دادند که چه هوایی داشت و در چه شرایطی بود. این در حالی است که اکنون توانسته‌اند هوای پاک را به لندن برگردانند. از این رو حفاظت از محیط‌زیست تا حدودی به آموزش‌های عمومی برمی‌گردد که باید تکرار شوند. به ویژه وسایل ارتباط جمعی در این زمینه نقش بسزایی دارند و می‌توانند با تیترهای درشت فجایع زیست‌محیطی را نشان دهند. برای مثال عکس طبیعت قبل و بعد سیزده بدر قطعا تاثیرگذار است و به پاک نگه داشتن محیط‌زیست کمک شایانی می‌کند. ما می‌گوییم که نظافت از ایمان است، اما برخی شهروندان ایرانی این مساله را رعایت نمی‌کنند که جای تاسف دارد. باید با فرهنگسازی جلوی تخریب محیط‌زیست را بگیریم تا مشکلات در این حوزه مرتفع شود.

تهدید جانوران با تخریب طبیعت

چندی پیش به لار رفتم که زوج جوانی هم آنجا بودند. خانم داشت با یک شیء تیز بوته گونی را می‌کند، در حالی که صندوق عقب پر از بوته گون بود. به او گفتم چه کار می‌کنید؟ همسرش گفت: زن من هنرمند است و می‌خواهد در خانه از این بوته نقاشی بکشد و این بوته از بوته‌هایی که تاکنون کنده ایم زیباتر است. من گفتم خانم شما همینجا نقاشی بکشد. نباید بوته پارک ملی را کند. این بوته‌ها خاک را حفظ می‌کنند، ریزگردها را می‌بلعند، باعث رطوبت محیط می‌شوند و از طرف دیگر هزاران جانور به این بوته‌ها وابسته‌اند. شما ندانسته خانه جانوران اعم از انواع و اقسام مارمولک‌ها و سوسک‌ها را خراب می‌کنید، حتی برخی پرندگان در گرمای تابستان زیر این بوته‌ها پناه می‌گیرند. بعد شما برای کشیدن یک نقاشی آنها را از حیات محروم می‌کنید؟ تمامی اجزای طبیعت مانند گیاهان، جانوران، خاک و آب زنده هستند و رفتار ما بر آنها تاثیر می‌گذارد. همان‌طور که قرار است عید به ما خوش بگذرد باید به همه موجودات هم خوش بگذرد. اجزای طبیعت انتطار دارند که ما رهایشان کنیم تا به حیاتشان ادامه دهند. آنها چیز دیگری از ما نمی‌‌خواهند، فقط می‌خواهند که حق زندگی را از آنها نگیریم. البته این مساله را باید مورد تاکید قرار داد که حفاظت از طبیعت مختص نوروز نیست و ما باید همیشه در حفظ آن کوشا باشیم، اما در این ایام که بیشتر به سفر می‌رویم باید ملاحظات زیست‌محیطی را مد نظر داشته باشیم.

* کارشناس محیط‌زیست