تونس کشوری است در شمال آفریقا و جنوب دریای مدیترانه که از غرب با الجزایر و از شرق و جنوب با لیبی هممرز است. پایتخت این کشور شهر تونس است. تقریبا هشت هزار سال پیش، مردمانی از سوی شرق به سرزمین تونس کوچ کردند. استخوانها و ابزارهایی که در کند و کاوهای باستانشناسی شهر قفصه یافته شدهاند، نشان میدهند که این مردم تا هزاره پنجم پیش از میلاد در جنوب تونس میزیستهاند. تا هزاره سوم پیش از میلاد، اقوامی از تیرههای گوناگون، از جنوب اروپا به این سرزمین کوچ کردند. با توجه به موقعیت استراتژیک تونس در شمال آفریقا و در کنار دریای مدیترانه، این کشور در طول تاریخ 3 هزار ساله خود در معرض رفتوآمد تمدنها و فرهنگهای مختلف از جمله قرطاجیها، رومیها، مسلمانها (عربها، خراسانیها و ترکها) و اروپاییها (پرتغال، اسپانیا و فرانسه) بوده است. تونس در سال 1881 میلادی تحت حمایت فرانسه قرار گرفت که به گفتهٔ خود تونسیها این تحتالحمایه بودن، بالاترین ضرر را به این کشور زد.
بخش درونی کشور تونس از بیابانهای سنگلاخی، بخش جنوبی آن پوشیده از شنزارها و کرانههای شمالیاش نسبتا حاصلخیز و پوشیده از جنگل است. تونس به عنوان خوش آب وهواترین کشور در شمال آفریقا در انتهای خلیج تونس قرار گرفته و از آب و هوای بسیار معتدل برخوردار است. کشاورزی، معادن و منابع طبیعی، جهانگردی و صنعت نفت در اقتصاد تونس نقش مهمی دارند زیتون، انگور، گندم، میوهجات و سبزیجات از فراوردههای کشاورزی تونس هستند. تولیدات این کشور بیشتر شامل مواد شیمیایی، پارچه، برق و سیمان و صادرات آن نفت خام، روغن زیتون، مرکبات، آهن و سرب هستند. در این مقاله قصد داریم به فرهنگ غذایی تونس بپردازیم، با خوراک این کشور آشنا شویم و یک نوع غذای محبوب تونسی را معرفی کنیم.
فرهنگ غذایی تونس
غذای تونسی ترکیبی است از رسوم غذایی مدیترانهای و آشپزی صحرانشینان. غذاهای تند و متفاوتی که حاصل حکومت تمدنهای مختلف بر سرزمین امروزی تونس هستند. با این حال بسیاری از سبکهای آشپزی و ابزار آن زمانی شکل گرفتند که قبایل آبا و اجدادی تونسیها چادرنشین بودند. ابزار آشپزی چادرنشینها مانند ماهیتابه و قابلمه به دلیل جابجاییهای زیاد سبک زندگی عشایری محدود بودند.
برخلاف سایر غذاهای آفریقای شمالی غذاهای تونسی بسیار تند و پر چاشنی هستند. یکی از ادویههای محبوبی که در آشپزی تونسی خیلی استفاده میشود حریصه Harissa ، ترکیبی است از چند ادویه که به شکل خمیر درمیآید. حریصه معمولا مهمترین عنصر تشکیل دهنده سسها و خوراکهای تونسی است.
تونس به دلیل داشتن بنادر ماهیگیری متعدد و خط ساحلی طولانی دارای گونههای مختلف و فراوان ماهی است. بسیاری از افراد برای شام فیله ماهی را بعد از کباب کردن روی آتش با سس روغن زیتون، آب لیمو، نمک و فلفل مزه دار میکنند. طبخ ماهی به صورت بخار پز، سرخ شده یا شکم پر در روغن زیتون و زیره یکی از سبکهای مورد علاقه تونسیها است. اختاپوس و ماهی مرکب از محصولات دریایی هستند که با کره داغ و تکههای لیمو سرو میشوند، داخل سالاد ریخته شده یا به صورت شکمپر همراه با کوسکوس خورده میشوند.
کافه و رستوران
رستوران دارالجلد Dar El Jeld در شهر تونس، پایتخت کشور تونس و در قلب منطقه مدینه قرار دارد. به گفته کاربران شبکههای اجتماعی این رستوران بهترین مکان برای کشف غذاهای واقعی تونس است و طعم بهترین کوسکوس را باید در این رستوران چشید. بنای این رستوران درواقع کاخی قدیمی است با مبل و مان فاخر، دیوارهای کاشیکاری شده و گچبری های فاخر. علاوه بر زیبایی این مکان و غذاها و نوشیدنیهای مطلوب آن، موسیقی زنده، گشادهرویی و سرویس دهی خوب کارکنان و دسترسی راحت به این رستوران آن را تبدیل به یک مقصد خوب و پرطرفدار برای گردشگران کرده است.
شاید در نگاه اول، زندگی شبانه Night Life در تونس چندان به چشم نیاید اما اگر بیشتر دقت کنید کافه ها و بارهای زیادی را پیدا خواهید کرد که اوقات فراغت در آنها با قلیان و نوشیدنی گذرانده میشود. یکی از کافههای تونس که برای علاقهمندان به سالسا، موهیتو و فضای لاتین جذاب است، کافه کوبانا نام دارد. کافه رستورانی که روزها در آن کِسادیا (Quesadilla) سرو میشود و شبها سبک و سیاق لاتین به خود میگیرد. در و دیوار این کافه پوشیده از عکسهای چگوارا، یکی از شخصیتهای اصلی در انقلاب کوبا است. نشیمنگاههای این کافه با کوسنهای رنگی تزیین شده و رنگآمیزی دیوارها به سبک هاوانایی، یک کوبای کوچک را برای شما تصویر می کنند.
طرز تهیه املت تونسی Ojja
شما به ترکیب تخممرغ همزده و رب گوجه فرنگی چه میگویید؟ بله، ما ایرانیها به این غذا املت میگوییم و در بسیاری از نقاط دیگر دنیا آن را به اسم شاکشوکا میشناسند، اما تونسیها به آن اوجیا Ojja میگویند. این غذا که در تونس به عنوان یک غذای سریع و اغلب برای صبحانه خورده میشود به شدت تحت تاثیر طعم غذاهای بربر قرار دارد. این غذا به طور سنتی از تخم مرغ، مرگِز Merguez نوعی سوسیس تند از گوشت بره و رب گوجه فرنگی تشکیل میشود. برای خوردن اوجیا یا املت تونسی بهتر است به جای قاشق و چنگال از نان سیر استفاه کنید.
مواد لازم:
- پیاز: 2 عدد بزرگ
- گوجه فرنگی: 4 عدد
- فلفل سبز: 2 عدد حلقه حلقه
- تخم مرغ: 4 عدد
- سیر: 4 حبه له شده
- حریصه یا پاپریکا: یک قاشق غذاخوری (بسته به تحمل شما نسبت به تندی)
- سوسیس بلغاری: 400 گرم
- عصاره آب مرغ: یک قرص
- آویشن: یک قاشق غذاخوری
- نمک: به میزان لازم
- روغن سرخ کردنی: نصف فنجان
- رب گوجه فرنگی: یک قاشق غذاخوری
- پودر کاری: 2 قاشق غذاخوری
- پودر گشنیز: 2 قاشق غذاخوری
- فلفل گرانول: یک قاشق غذاخوری
- پیاز نواری خرد شده: مقداری برای تزیین
- جعفری: مقداری برای تزیین
- آب: به مقدار لازم
طرز تهیه:
داخل یک ماهیتابه روغن را داغ کرده، با پیاز، سیر و سوسیس خرد شده به مدت 30 ثانیه هم بزنید.
قرص عصاره مرغ، گوجهفرنگی خرد شده و ادویهها را اضافه کنید و هم بزنید.
یک فنجان آب یا کمتر به مواد داخل ماهیتابه اضافه کنید تا جایی که کمی آبکی شود.
فلفل سبزها را اضافه کنید، هم بزنید و بگذارید موادی که ترکیب کردهاید بجوشند تا خوراک شما مقداری خودش را بگیرد.
حالا تخممرغ ها را روی مواد بشکنید و در ماهیتابه را بگذارید.
وقتی سفیده تخممرغها سفت شد ماهیتابه را از روی اجاق بردارید و برای سرو غذا روی آن با با پیاز و جعفری تزیین کنید.