برخورد
آذرخش با زمین همراه با طوفان شدید دوشنبه شب در ورامین سبب بروز آتش شوزی در بخش وسیعی از مزارع گندم و جو این شهرستان شد. آتش سوزی مزارع به دلیل وزش شدید باد به شدت گسترش پیدا کرده و حجم وسیعی از اراضی گندم و جو این منطقه را در گیر کرد.»
این خبر فقط بخشی از جدید‌ترین تلفات صاعقه در کشور است. همین هفته پیش بود که اورژانس اعلام کرد: «در پی رعد و برق در کوی فراز منطقه سعادت آباد در تهران، یک جوان 25 ساله در دم جان باخت و یک نفر نیز مصدوم شد. که به مرکز درمانی اعزام شد. همچنین صاعقه در توابع اسدآباد در استان همدان، جان یک نفر را گرفت.» ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود.
با خواندن این خبر‌ها ترغیب شدیم که ببینیم از ابتدای امسال چه تعداد تلفات بر اثر صاعقه داشته ایم. آماری که به دست آوردیم دور از تصور خودمان بود. تقریبا 24 نفر در شه. ماهه گذشته جان خود را بر اثر صاعقه از دست داده اند، با این توضیح که هنوز نتوانستیم به آمار کامل‌تر دست پیدا کنیم و همچنین تعداد مصدومان را نیز از آمار‌های خود کنار گذاشتیم.
سخنگوی اورژانس کشور نیز در مورد صاعقه‌های اردیبهشت ماه گفته بود: «از ابتدای اردیبهشت ماه تا دوم خرداد امسال، از مجموع 9 فوتی استان آذربایجان غربی با سه فوتی و استان چهارمحال و بختیاری با دو فوتی بیشترین آمار را به خود اختصاص داده اند. صاعقه زدگی در مجموع هشت نفر مصدوم برجای گذاشته است که سه نفر مربوط به چهارمحال و بختیاری است.» همچنین طبق آماری که رئیس امداد و نجات هلال احمر در 13 خرداد ماه داده بود، در آن محدوده زمانی، شش نفر در کل کشور بر اثر صاعقه جان خود را از دست
داده بودند.
بررسی‌های هفت صبح نشان داد حداقل چهار نفر دیگر (یک نفر در تهران و سه نفر در همدان) نیز از آن زمان تاکنون به دلیل برخورد صاعقه جان خود را از دست داده اند که در این صورت آمار فوتی‌های صاعقه در خرداد ماه حداقل به 10 نفر می‌رسد. در فروردین ماه نیز حداقل ششکشته داشته ایم (سه نفر گردشگر در شهر میانه که شامل یک دختر 12 ساله و دو پسر 18 و 20 ساله بودند، دو نفر کشته در ایلام و یک نفر در چهارمحال و بختیاری). چرا امسال رعد و برق‌ها زیاد شده است؟
برای آنکه از جزئیات ماجرا سر در بیاوریم با مهندس محسن هاشم نژاد، کارشناس هواشناسی کوهستان گفت و گو کردیم. او به هفت صبح می‌گوید: «در بهار سال‌های گذشته ایران با پدیده خشکسالی روبه رو بود و در نتیجه بارش‌ها و صاعقه‌ها نیز کمتر شدند.
امسال بارندگی‌های بهار افزایش چشمگیری داشت که صاعقه‌ها نیز بیشتر میشود. دلیل این ماجرا این است که بارش‌های بهاری توسط دو ابر خاص به نام CB3 و CB1 تولید میشود. ابر CB3 باران زا و بزرگ است و غلظت غلیظی دارد؛ بنابراین ابری است خطرناک برای هواپیما‌ها و وسایل پروازی. این ابر‌ها به نام ابر‌های رعدوبرق نیز معروف اند، اما نه به اندازه ابر‌های CB9. بارندگی ابر CB3 به صورت رگباری است. اغلب با یک جبهه شرد و فعال همراه بوده و یا در اثر ناپایداری محلی ایجاد شده و در اوایل بهار و پاییز مشاهده می‌شوند.»
این کارشناس در مورد نوع دیگر ابر‌های باران زا می‌گوید: «ابر‌های CB9 نوع دیگر ابر‌های بارشی در فصل بهار است که این ابر هم بارش‌های خوبی دارد و هم صاعقه‌های خطرناک. این ابر به نام کوه رعد و برق معروف است.
ابری که مانند یک ماشین الکتریکی فوق العاده پرقدرت از یک طرف رطوبت هوا را می‌مکد و از طرفی دیگر میلیون‌ها لیتر آب را در هر ثانیه به زمین می‌کوبد.
در ماه‌های اخیر این ابر CB9 در آسمان کشور به وفور وجود داشته که از یک سو سبب شده خشکسالی‌ها نسبت به گذشته کم شود و از سوی دیگر صاعقه‌ها بیشتر شود. در واقع اگر ما انتظار بارش در فصل بهار را داریم باید انتظار این نوع صاعقه‌ها را نیز داشته باشیم.»
او در مورد خطرات این صاعقه می‌گوید: «همانطور که آمار‌ها نیز نشان میدهد برخورد این ابر‌ها با انسان بسیار خطرناک است و موجب مجروح یا کشته شدن انسان‌ها میشود. یک نکته مهم را، اما باید توجه داشت که صاعقه‌ها تلاش می‌کنند الکترون‌های خود را در سریع‌ترین زمان ممکن تخلیه کنند.
معنی این حرف آن است که صاعقه‌ها در ابتدا به بلندترین موانع و ساختمان‌ها برخورد کرده و احتمال کمی وجود دارد در شهر‌های پر از ساختمان به مردم و خودرو‌ها برخورد کنند. دقیقا به همین دلیل است که در روز‌های اخیر تصاویر زیادی از برخورد صاعقه‌ها با برج میلاد منتشر میشود. این خود ابر‌ها هستند که مسیرشان را پیدا می‌کنند و در سریع‌ترین نقطه ممکن الکترون خود را تخلیه می‌کنند.
از سوی دیگر بنابراین در دشت‌ها و ارتفاع‌ها امکان برخورد صاعقه به انسان‌ها افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و مردم این مناطق در زمان بروز صاعقه باید مراقبت‌های بیشتری انجام دهند.»
منبع: روزنامه هفت صبح
