علیرضا سوری؛ کارشناس ارشد علوم ورزشی و مدرس امداد و نجات
فصل بهار زمان بسیار مناسبی برای گردشگری و طبیعت گردی و لذت بردن از زیبایی‌های نوبر آمده از طبیعت است بدون شک حضور در این عرصه چه به صورت حرفه‌ای و چه بصورت تفریحی نیازمند علاقه، مهارت و آگاهی است.
طبیعت گردان و گردشگران باید علاوه بر مدنظر قرار دادن اهداف تفریحی، سلامتی، نشاط و ایمنی خود را در سفرهای گردشی و ... و حضور در طبیعت مد نظر قرار دهند.
قطعاً نداشتن اطلاعات کافی و بی توجهی به برخی نکات می‌تواند سلامت گردشگران و طبیعت گردان را در تمام فصول تحت تأثیر قرار دهد.
تاریخچه
از آنجایی که در فصل بهار گیاهان رویش دوباره خود را از سر می‌گیرند و طراوت و شادابی خاصی به محیط می‌دهند، باعث جلب توجه و تمرکز طبیعت گردان و گردشگران می‌شوند؛ خصوصاً اگر این رویش در مدت زمان کوتاهی صورت گیرد و برای مدت زمان کوتاهی نیز دوام داشته باشد.
در کشور ما نیز رویش قارچ‌ها در طبیعت در فصل بهار زیبایی و طراوت خاصی در مناطق گوناگون کوهستانی جنگی و ... ایجاد و چشم نواز گردشگران و طبیعت گردان می‌شوند.
خصوصاً با توجه به بارندگی‌های اخیر و مساعد بودن شرایط جوی، شرایط محیطی – نوری و دمای هوا رویش و تکثیر قارچ‌های طبیعی افزایش یافته است.
خصوصاً قارچ‌های سمی با رنگ‌های سیاه، سرخ، سفید و کمی لزج و بدبو که از ویژگی‌های قارچ‌های رشد یافته سمی است.
متاسفانه برخی افراد نا آگاه بدون توجه به خطرات این قارچ‌ها اقدام به لمس کردن، چیدن، بوئیدن و خوردن قارچ‌های رویش یافته در طبیعت می‌کنند.
به این گمان که چون در طبیعت می‌رویند بسیار طبیعی‌اند و به ظاهراشان نمی‌خورد که سمی باشند فقط برای زیبایی‌شان چیده می‌شوند، برای سلامتی انسان مفید و مغزی‌اند، جنبه درمانی دارند، خوش طعم‌اند و ... اما این تصورات نادرست می‌تواند باعث بروز مسمومیت‌ها و آسیب‌های جدی به سلامتی انسان شود.
در جهان بیش از 5000 گونه قارچ وجود دارد که حدود 100 گونه از آنها برای انسان سمی است.
انواع قارچ‌های طبیعی
به طورکلی پنج گروه قارچ سمی در طبیعت وجود دارد:
گروه اول: این دسته از قارچ‌ها علایم و مشکلات گوارشی ایجاد می‌کنند. (تهوع، اسهال، استفراغ)
گروه دوم: این دسته از قارچ‌ها علایم و مشکلات مغزی را بروز می‌دهند (سرگیجه - اختلال در بینایی، کاهش سطح هوشیاری)
گروه سوم: این دسته باعث تجزیه خون می‌شوند (درد در ناحیه بطنی ـ شکمی، یرقان)
گروه چهارم: محرک مغز هستند (با علایم معدی شروع و به حالت خلسه منتهی می‌شوند)
گروه پنجم: کالرفورم (علایم حاد گوارشی با درد شدید و سریع گسترش می‌یابند و باعث کاهش سریع قوای جسمانی و آسیب دیدگی ماهیچه‌های قلب و کاهش سطح هوشیاری، کما و حتی مرگ می‌شوند)
به طور کلی باید گفت هیچ یک از قارچ‌هایی که در طبیعت (جنگل، دشت، صحرا و ...) می‌رویند را نچینید و مصرف نکنید و بهتر است به طور کلی در نظر گرفته شود که هیچ یک از قارچ‌های رویشی در طبیعت خوراکی نیستند.
شایان ذکر است گروهی از قارچ‌های سمی از طریق تماس با پوست می‌توانند باعث مسمومیت شوند. بیشتر مسمومیت‌های شدید از قارچ به دلیل ماده سمی آماتوکسین است که عمدتاً باعث تخریب کبد می‌شود.
«قارچ‌هایی که پس از باران در چمن و در اطراف درختان می‌رویند سمی‌اند».
نکات مهم در هنگام مسمومیت
همواره به یاد داشته باشید که مصرف قارچ‌های خودرو در طبیعت می‌تواند سلامتی شما را به شدت به خطر بیاندازند و حتی باعث مرگ شوند.
در برخورد با فردی که ممکن است از قارچ سمی استفاده کرده باشد و دچار مسمومیت با قارچ سمی شده باشد نکات زیر را مدنظر داشته باشید:
1- تا حد امکان آرامش خود و فرد مسموم را حفظ کنید اما سرعت عمل را در دستور کار خود قرار دهید.
2- در اولین فرصت از اورژانس نیروهای امدادی کمک بخواهید و مصدوم را سریعاً به مراکز درمانی برسانید.
3- علایم حیاتی شامل تنفس، ضربان قلب، سطح هوشیاری و ... را مدام کنترل کنید. و او را تحت نظر داشته باشید.
تا رساندن فرد مسموم به مراکز درمانی یا اوراژانس در صورت هوشیار بودن فرد اقدامات زیر را انجام دهید
1- فرد مسموم شده با قارچ خوراکی را وادار به استفراغ کنید، به این منظور به او مقدار کمی آب نمک ولرم بخورانید.
2- اگر ذغال فعال همراه دارید به او بدهید.
3- بعد از اقدامات انجام شده در صورت در دسترس بودن روغن زیتون یک تا دو قاشق غذاخوری روغن زیتون یا روغن مایع به او بدهید.
4- به او آب و مایعات فراوان بدهید.
