هر آنچه باید درباره "تیک‌ عصبی صورت" بدانید

تیک عصبی صورت که ناشی از اسپاسم غیر ارادی و غیر قابل کنترل عضلات صورت است، ناخواسته بوده و به طور کلی اگر بیش از اندازه تکرار شود می‌تواند برای فرد ناخوشایند باشد.

به گزارش به نقل از ایسنا، فرد مبتلا می‌تواند به طور موقت تیک‌های صورت را با راه حل‌های مشابه برای توقف عطسه، متوقف کند اما تکرار این روش‌ها معمولا باعث ایجاد ناراحتی‌هایی در فرد می‌شود.

اگرچه چند اختلال متفاوت می‌تواند باعث بروز تیک‌های عصبی شود اما اغلب اوقات این تیک‌ها حاکی از یک مشکل جدیِ پزشکی نیستند.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته در زمینه نورولوژی اطفال، تیک‌های عصبی صورت در کودکان بیشتر از بزرگسالان و در پسران بیشتر از دختران رخ می‌دهد. هر چند این تیک‌ها اغلب پس از چند ماه از بین می‌روند.

"تیک عصبی صورت" چیست؟

این تیک‌های عصبی حرکات غیر ارادی عضلانی هستند که می‌توانند در هر نقطه‌ای از صورت بروز کنند. اگرچه به طور معمول این تیک‌ها مکررا در یک نقطه مشخص از صورت اتفاق می‌افتند و در صورت تکرار می‌توانند آزار دهنده و مزاحم باشند.

از انواع مختلف تیک‌های صورت می‌توان به پریدن پلک‌ها، چپ شدن چشم‌ها، برافروخته شدن پره‌های بینی، تکان‌های زبان، مکیدن دندان‌ها، بالا پریدن ابروها، باز و بسته شدن دهان، فشرده شدن پره‌های بینی و جمع شدن دهان اشاره کرد. علاوه بر این تیک‌های عضلانی برخی افراد ممکن است تیک‌های صدایی مانند صاف کردن گلو یا خر خر کردن گلو را تجربه کنند. هرچند افراد می‌توانند با برخی راه حل‌ها تیک‌ها را به طور موقت سرکوب کنند اما در نهایت این تیک‌ها باز می‌گردند.

انواع اختلالات تیک‌ عصبی

انواع اختلالات می‌تواند باعث ایجاد تیک‌های عصبی شود. در عین حال شدت تیک و دیگر علائم همراه آن می‌تواند به پزشک برای تشخیص بیماری زمینه‌ای آن کمک کند.

- اختلال تیک‌های گذرا: تیک‌های گذرا همانگونه که از عنوان آن پیداست موقتی هستند. این اختلال ممکن است تیک‌های مکرر عضلانی یا صوتی ایجاد کند و به طور معمول کمتر از یک سال زمان می‌برند. این نوع از تیک‌ها عموما به هنگام بیداری رخ داده و کمتر پیش می‌آید به هنگام خواب فرد دچار این دسته از تیک‌های عصبی شود. اختلال تیک‌های گذرا به طور عمده دلیل تیک‌های عصبی در کودکان بوده و نیازی به درمان ندارند.

- اختلال تیک‌های حرکتی مزمن: اختلال تیک حرکتی مزمن یک اختلال مکرر تیک است. در صورتی که فرد بیش از یک سال و برای هر بار تا حداقل سه ماه دچار تیک باشد، نوع اختلال او از نوع محرک مزمن است. بر خلاف تیک‌های گذرا این نوع از تیک‌های عصبی می‌تواند در طول خواب نیز رخ بدهد. این نوع اختلال هم در بزرگسالان و هم در کودکان می‌تواند رخ دهد و در حالیکه در کودکان معمولا نیازی به درمان نبوده و علائم در طول زمان قابل کنترل بوده و خود از بین می‌روند اما در بزرگسالان ممکن است فرد به دارو یا درمان‌های دیگر برای کنترل تیک نیاز پیدا کند.

- سندروم توره: سندروم توره نوعی اختلال مزمن است که باعث ایجاد یک یا چند تیک حرکتی یا صوتی می‌شود. این اختلال عموما در کودکی آغاز شده ودر بزرگسالی ادامه می‌یابد، هر چند علائم آن با گذر سن کاهش می‌یابد. افراد مبتلا به این سندروم به تیک‌های حرکتی و کلامی دچار شده و ممکن است ناخواسته صداهایی ایجاد کرده یا کلماتی را ادا کنند.

مبتلایان به سندروم توره به تیک‌های کوچکتری مانند پلک زدن سریع یا پاک کردن گلو دچار می‌شوند اما ممکن است تیک‌های حرکتی بیشتر از جمله بالا انداختن یک یا هر دو شانه، تکان دادن بدون کنترل سر، بالا و پائین کردن بازوها، ادای اشتباه کلمات، ژست‌های نامناسب و فریاد زدن در آنها ایجاد شود. این افراد می‌توانند با درمان‌های رفتاری درمان شده و در برخی موارد ممکن است به دارو نیاز پیدا کنند.

درمان‌های مختلف

درمان تیک‌های عصبی صورت بسته به نوع و شدت تیک متفاوت است. بسیاری از تیک‌ها از جمله تیک‌های گذرا بدون مداخله با گذر زمان از بین می‌روند. اما تیک‌هایی که در عملکرد فرد و زندگی او اختلال ایجاد می‌کنند ممکن است به درمان‌های جدی‌تر نیاز پیدا کنند.

- درمان دارویی: داروهای تجویزی جهت درمان تیک‌های عصبی شامل داروهای اضطراب آلفا آدرنرژیک، داروهای ضد روان پریشی و مسدود کننده‌های دوپامین می‌شود. در موارد تکرار تیک‌ها پزشک ممکن است تزریق بوتاکس را توصیه کند تا بدینوسیله عضلات صورت تا چند ماه فلج شده و از بازگشت تیک‌ها به صورت جلوگیری کند. این داروها همچنین می‌توانند به درمان هر گونه از بیماری‌های زمینه‌ای که به تیک منجر می‌شوند از جمله سندروم توره یا اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD) کمک کنند.

- روان درمانی: پزشک می‌تواند جلسات منظم روان درمانی که به شخص راه‌هایی را برای تغییر یا حذف تیک‌ها نشان می‌دهد تجویز کند. اصلاحات رفتاری و تکنیک‌های ترک عادت می‌تواند در از بین بردن این تیک‌ها موثر واقع شود. طی این فرآیند درمانگر به فرد کمک می‌کند زمان هایی که تیک اتفاق می‌افتد را تشخیص دهد. در این روش فرد تشویق می‌شود تا هنگامی که تیک اتفاق می‌افتد به جای تیک رفتار دیگری را جایگزین کند. با گذر زمان فرد به عملی عادت می‌کند که نسبت به تیک اختلال کمتری در زندگی او به وجود می‌آورد.

- جراحی: بعضی از روش‌های جراحی می‌تواند در موارد شدید تیک‌های صورت مانند سندروم توره مفید باشد. یکی از این عمل‌های جراحی تحریک عمقی مغز (DBS) نامیده می‌شود. برخی دانشمندان بر این باورند که با اعمال الکترودها در مغز، جریان الکتریکی می‌تواند به بخش‌های خاصی از مغز برسد که ممکن است به تنظیم امواج مغزی و کاهش تیک‌ها کمک کند. یک مطالعه نشان داد که تحریک عمقی مغز به کاهش علائم سندروم توره کمک می‌کند اما تحقیقات بیشتری برای تعیین بهترین مناطق مغز جهت تحریک مورد نیاز است.

درمان‌های طبیعی

پزشکان همچنین ممکن است درمان طبیعی را برای تیک‌های عصبی صورت توصیه کنند. از آن جایی که استرس در ایجاد و تداوم تیک نقش دارد، درمان‌های طبیعی شامل کاهش استرس در زندگی فرد می‌شوند. از جمله اقدامات و فعالیت‌های کاهش دهنده استرس می‌توان به ورزش‌های سبک، بازی‌های خلاقانه، یوگا و مدیتیشن اشاره کرد. همچنین استراحت کافی و خواب کامل شبانه برای رفع استرس از اهمیت زیادی برخوردار است.

به گزارش مدیکال نیوز تودی، اغلب تیک‌های صورت موقت بوده و نیازی به درمان ندارند و با گذر زمان خود از بین می‌روند. اما در صورتی که تیک‌ها بیش از یک سال طول بکشد یا شدید و مداوم بوده و عضلات زیادی را درگیر کند مراجعه به پزشک برای دریافت درمان مناسب توصیه می‌شود.