"نشست مسکو" برای صلح در افغانستان بلاتکلیف ماند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری میزان، وزارت امور خارجه روسیه در اول شهریور ماه امسال اعلام کرد که در سیزدهم این ماه نشستی را با حضور نمایندگان طالبان، دولتمردان افغانستان و مقامات 12 کشور منطقه و جهان از جمله آمریکا برگزار می کند تا در آن درباره تحقق صلح در افغانستان به بحث و تبادل نظر بپردازند.

چند روز بعد از این خبر آمریکا عدم حضور خود را در این نشست اعلام کرد و گفت که باور دارد که این نشست به صلح در افغانستان کمکی نخواهد کرد و به همین دلیل در آن شرکت نمی کند.

بدنبال آن دولت افغانستان نیز اعلام کرد که از شرکت در نشست مسکو خودداری می کند ولی علت آن را عدم برجسته بودن نقش دولت افغانستان در مدیریت و رهبری نشست صلح مسکو اعلام کرد و در ششم شهریور ماه گذشته با تماس تلفنی رئیس جمهوری افغانستان با وزیر امور خارجه روسیه این نشست به زمان نامعلومی محول شد.

تحلیل ها همه بین عدم شرکت دولت افغانستان در نشست مسکو و عدم حضور آمریکا ارتباط مستقیم برقرار کردند زیرا دولت افغانستان قبل از آن بارها گفته بود که از کمک هر کشوری که بتواند در تحقق صلح در این کشور موثر باشد ، استقبال می کند اما بعد از بهانه آمریکا آنها هم گفتند ما حضور پیدا نمی کنیم چون طالبان بدون پذیرش رسمیت دولت افغانستان برای مذاکره حضور خواهد یافت.

کابل بعد از معلق شدن نشست مسکو از سهم نداشتن خود در مدیریت آن نشست و هدایت گفت و گوهای صلح به رهبری طرف افغان سخن گفت و از همکاری روسیه تشکر کرد.

بدنبال این رویداد پنجشنبه هفته گذشته هیأتی از افغانستان به ریاست «نصیر احمد اندیشه» معاون وزارت امور خارجه و «محمد اکرم خپلواک» رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح افغانستان به روسیه رفت و با مقامات آن کشور درباره نشست صلح مسکو تبادل نظر کردند اما نتیجه این بحث ها به رسانه ها اعلام نشد.

«صبغت الله احمدی» سخنگوی وزارت امور خارجه افغانستان در پاسخ به سوال ایرنا درباره نتیجه سفر هیات افغانستان به مسکو گفت که این سفر برای کسب نتیجه و تصمیم گیری نبود بلکه دو طرف برای هماهنگی و پیگیری گردهم آمدند.

احمدی گفت که هدف از سفر این هیأت شریک ساختن نظریات یکدیگر درباره موضوعات مورد علاقه دو طرف بود که این هدف در سفر مسکو برآورده شد و درباره زمان برگزاری نشست و چگونگی آن بحث نشد و هدف سفر هم این نبود.
البته در همین ارتباط رسانه های افغانستان باز به نقل از احمدی اعلام کرده اند که دولت افغانستان از هرگونه تلاش کشورهای منطقه برای تأمین صلح در افغانستان حمایت و قدردانی می کند.

«ضمیرکابلوف» نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور افغانستان نیز پس از سفر این هیات اظهاراتی در باره صلح افغانستان داشت و گفت که در نشست آتی مسکو - که وی هم زمانی را مشخص نکرد - نمایندگان دولت افغانستان، طالبان و 12 کشور منطقه شرکت خواهند کرد.

اما «سید اکبر آغا» یکی از فرماندهان سابق گروه طالبان در کابل به رسانه های داخلی این کشور گفته است که به باور وی نمایندگان طالبان در صورتی که نمایندگان دولت افغانستان در نشست مسکو شرکت کنند، حضور نخواهند یافت، زیرا طالبان با دولت افغانستان گفت وگو نمی کند.

روزنامه ماندگار افغانستان هم در این باره نوشته است که خپلواک رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح و «حکمت خلیل ‌کرزی » معاون وزارت خارجه به مسکو سفر کرده اند تا مقام‌های روسی را متقاعد سازند که زمینه گفت ‌و گوهای مستقیم با طالبان را مساعد سازند چیزی ‌که به باور تحلیل‌گران سیاسی انتظار بزرگ و غیرعملی پنداشته می ‌شود.
این روزنامه افزوده است که تحلیل‌گران باور دارند که روسیه شاید با گروه طالبان طی چند سال اخیر روابطی را رقم زده باشد، ولی این روابط هنوز در سطحی ارتقا نیافته است که بتواند روسیه را در نقش قیم طالبان مانند پاکستان جای دهد.

چندی است در مورد علت تعویق نشست مسکو، نظر دیگری هم ارایه شده است و علت آن را به تشکیل دولت جدید در پاکستان نسبت می دهند نه تماس تلفنی مقامات دولت افغانستان و ادعا می شود روسیه برای امکان رسیدن پاکستان به این نشست موضوع را به وقفه انداخت.

برخی مانند «غلام حسین ناصری» یکی از اعضای مجلس نمایندگان افغانستان باور دارند، در زمانی که قرار شد، نشست مسکو برگزار شود، دولت جدید پاکستان در حال انتخاب نخست وزیر و اعضای کابینه جدید خود بود و به همین دلیل مسکو منتظر شد تا با سامان گرفتن دولت جدید از پاکستان نمایندگانی با صلاحیت در این نشست حضور یابند.
وی گفت که اگر در نشست بعدی مسکو نمایندگان طالبان و دولت افغانستان دور یک میز حضور یافتند، آنگاه می توان ادعا کرد که نشست مسکو به پیشنهاد دولت افغانستان به تعویق افتاد تا طالبان حضور دولت افغانستان را بپذیرد.
ناصری به آمریکا پیشنهاد می کند که نقش و امتیاز روسیه را در افغانستان در نظر داشته باشد والا جنگ جاری افغانستان دوامدار خواهد شد زیرا روسیه هیچ کاری هم اگر نکند، سلاح در اختیار طالبان قرار می دهد که جنگ را تداوم بخشد و آمریکا باید از غرور کاذب دست بردارد و نقش و منافع روسیه را در افغانستان بپذیرد تا جنگ پایان یابد و اکنون جنگ افغانستان وارد مرحله جدید منطقه ای شده و آمریکایی ها هم می دانند.

«احمد شیکیب منتظری» یکی از آگاهان امور سیاسی نیز بر این باور است که اگر آمریکا به روسیه در سوریه، اوکراین، یمن و دیگر کشورهای منطقه امتیاز دهد، می تواند پای روسیه را از افغانستان کوتاه کند و در غیر این صورت هزینه آمریکا در افغانستان بسیار بالا خواهد رفت.

وی معتقد است که روسیه در افغانستان تنها نیست و در کنار او پاکستان، ایران و چین نیز برای مقابله با زیاده خواهی آمریکا ایستاده اند و باهم نقشی موثر خواهند داشت.
منتظری تایید می کند که روسیه به خاطر سابقه تاریخی خود در اشغال افغانستان ، پایگاهی مستحکم در بین مردم افغان به دلیل آن میراث خونین مانده از اتحاد جماهیر شوروی ندارد و مردم این کشور آن روزگار را فراموش نکرده اند، اما فشارهای داخلی و حضور نیروهای خارجی افرادی مانند طالبان را مجبور به ارتباط با روسیه کرده است.

وی می گوید که گروه طالبان هم از جمله گروه هایی است که دیروز با شوروی جنگیده و امروز به بهانه نارضایتی از حضور آمریکا و دست نشانده خواندن دولت فعلی افغانستان با روسیه هم راستا شده اند و اگر فشارهای داخلی و خارجی علیه آنها کاهش یابد، طالبان هرگز به روس ها دل خوش نخواهد کرد.

به گفته منتظری روسیه امروز از این وضعیت در کشورهای دیگر و فشار بر آمریکا و استفاده از کشورهای دیگر منطقه که به نحوی در برابر آمریکا قرار دارند استفاده می کند و امتیازگیری خواهد کرد.

به پیشنهاد دولت افغانستان که در دومین نشست «پروسه کابل» در نهم اسفند ماه سال گذشته و با حضور نمایندگان 25 کشور و سازمان های ملی و بین المللی در کابل برگزار شد، از کشورهای منطقه خواسته شد که برای حاضر کردن طالبان به میز مذاکره همکاری کنند.

به دنبال همین خواست دو نشست در ازبکستان و نشستی هم با تلاش روسیه قرار بود در مسکو برای تأمین صلح افغانستان برگزار شود که به دلایل نامعلومی به تأخیر افتاد.
دولت افغانستان در نشست دوم پروسه کابل بسته کاملی به طالبان پیشنهاد کرد که از تعدیل قانون اساسی تا پذیرفته شدن این گروه به عنوان یک حزب سیاسی برای پذیرش دعوت به میز مذاکره صلح درآن بود اما نشانه مثبتی از طالبان در این رابطه دیده نشد.

طالبان همواره از گفت وگوی صلح با دولت افغانستان خودداری کرده و مدعی است باید گفت وگوهای مستقیم با آمریکا انجام شود چرا که این کشور طرف اصلی تصمیم گیری در مورد جنگ در افغانستان است .

این که نشست مسکو چه زمانی برگزار می شود یا طالبان و دولت افغانستان هر دو در این نشست شرکت خواهند کرد یا خیر؟ اکنون پاسخ روشنی ندارد و به نظر می رسد با توجه به انتخابات مجلس افغانستان که برای 28 مهر ماه جاری برنامه ریزی شده است تکلیف این نشست در خوشبینانه ترین حالت در اواخر پاییز یا در زمستان روشن می شود ، البته اگر از اساس حذف نشود.