مشروبات الکلی دست‌ساز حاوی متانول است که مصرف آن می‌تواند باعث مسمومیت‌های شدید منجر به مرگ یا کوری دایمی شود. متانول جز در مشروبات الکلی دست‌ساز، در مایع شیشه‌شوی، برخی از ضد یخ‌های خطوط گاز، مواد دستگاه‌های کپی، حلال‌ها و پاک‌کننده‌های کاربراتور‌های خودرو هم استفاده می‌شود متانول در بدن به موادی تجزیه می‌شود که شدیدا سمی است.
مسمومیت با متانول اغلب از طریق خوردن این ماده گزارش شده، ولی مسمومیت از طریق تنفس و تماس پوستی هم دیده شده است. خبرش پنجشنبه گذشته آمد؛ «مسمومیت ١٦٠ نفر و مرگ ١٥ نفر دیگر.» تمام این ١٧٥ نفر را الکل مسموم کرده بود، جان تعدادی را گرفت و گروهی را هم روانه بیمارستان کرد.
مسئولان وزارت بهداشت از همان روز شروع به اطلاع‌رسانی کردند، از علایم مسمومیت‌ها گفتند، از کوری و نارسایی حاد کلیه، کما و در آخر هم مرگ! الکل هر سال، جان خیلی‌ها را می‌گیرد. بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت، کشور‌های اروپایی بیشترین میزان مصرف الکل را در جهان دارند.
میزان قربانیان الکل در ایران هم قابل تامل است. با اینکه مصرف الکل در کشور ممنوع است، اما آخرین گزارشی که از سازمان پزشکی قانونی در ارتباط با مسمومیت‌ها بر اثر مصرف این نوشیدنی وجود دارد، نشان می‌دهد که بالاترین آمار مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد الکل در استان فارس و بعد در بیمارستان لقمان تهران گزارش شده است.
ارومیه و مشهد هم در رتبه‌های بعدی قرار دارند، به‌طوری که تعداد مراجعان مسموم‌شده با الکل در سال ٩٥ در استان فارس ٨٣٤، تهران ٥٨١، ارومیه ٤٠٨، مشهد ٣٠٨، کرمانشاه ٢٢٥ و قزوین ١٨٢ نفر ثبت شده است که نشان می‌دهد آمار مسمومیت با الکل روبه افزایش بوده است. این اطلاعات را طلعت قانع، عضو هیأت علمی سازمان غذا و دارو سال گذشته به روزنامه ایران داده بود.
آمار‌های غیر رسمی از مصرف مشروبات الکلی در ایران نشان داده که حدود یک میلیون نفر سوءمصرف‌کننده الکل در کشور وجود دارد و حدود ٢٠٠ هزار نفر به این ماده وابسته هستند. افراد وابسته به الکل اگر این ماده را از رژیم غذایی روزانه خود حذف کنند، دچار علایمی از جمله بی‌قراری، تشنج، اختلال حافظه، اختلال سطح هوشیاری و بعضا مرگ خواهند شد. این افراد باید حتما الکل را تحت نظر متخصص ترک کنند.
با این همه، هنوز آمار دقیقی از مسمومیت بر اثر مصرف الکل در کشور وجود ندارد و یکی از مسئولان سازمان غذا و دارو با تایید این موضوع گفته بود که هر سال حدود ١٠٠ نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی جانشان را از دست می‌دهند که در ایران هم مثل سایر کشور‌های دنیا، مردان بیشترین قربانیان مصرف مشروبات الکلی هستند.
دست‌ساز‌ها متهم ردیف اول هستند. مشروبات الکلی دست‌ساز، همان‌ها که در اتاقک‌ها و آشپرخانه‌های زیرزمینی تولید می‌شوند، مسئولیت اول و آخر را در کشتن مصرف‌کنندگان دارند.
درباره مضرات استفاده از الکل هشدار‌های زیادی داده شده؛ از حالتی که پس از مصرف در فرد ایجاد می‌شود و در نهایت پیامد‌های بعدی مثل بیماری‌های قلبی و عروقی، مشکلات کبدی، بیماری‌های گوارشی، آسیب به سلول‌های عصبی و ایجاد اختلالات دایمی در عملکرد مغز، سوء تغذیه و حتی سرطان. حالا اگر نوشیدنی الکلی دست‌ساز هم باشد، عواقب مصرف آن دو چندان می‌شود.
پیش از این، یسنا به‌منش، دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی دارو‌ها و سموم درباره الکل دست‌ساز گفته بود که مشروبات الکلی دست‌ساز حاوی متانول است که مصرف آن می‌تواند باعث مسمومیت‌های شدید منجر به مرگ یا کوری دایمی شود.
متانول جز در مشروبات الکلی دست‌ساز، در مایع شیشه‌شوی، برخی از ضدیخ‌های خطوط گاز، مواد دستگاه‌های کپی، حلال‌ها و پاک‌کننده‌های کاربراتور‌های خودرو هم استفاده می‌شود. متانول در بدن به موادی تجزیه می‌شود که این مواد شدیدا سمی است. مسمومیت با متانول اغلب از طریق خوردن این ماده گزارش شده، ولی مسمومیت از طریق تنفس و تماس پوستی هم دیده شده است.
در مسمومیت خفیف تا متوسط، بیمار به صورت ناگهانی علایم مسمومیت را بروز می‌دهد؛ مثل نداشتن تعادل، از بین رفتن خویشتنداری، درد شکمی، تهوع و استفراغ، سردرد و اشکال در بینایی.
به گفته این مسئول، بسیاری از مرگ‌های ناشی از مصرف الکل بر اثر ناخالصی موجود در الکل دست‌ساز یا مصرف به صورت همزمان با مواد مخدر یا دارو‌های شبه مخدر رخ می‌دهد. این ناخالصی‌ها مثل الکل چوب (متانول) بسیار خطرناک و کشنده است. گاهی مصرف این مشروبات با مصرف دارو‌هایی مانند ترامادول، دیازپام و متادون همزمان می‌شود که عوارض تداخلات این نوع مصرف منجر به مرگ می‌شود.
متانول چیست؟
متانول یا همان الکل چوب، ماده‌ای است که بر اثر تولید غیر استاندارد الکل‌ها ایجاد می‌شود. این الکل در حلال‌ها، ضدیخ خودرو، شیشه‌شوها، مایعات فتوکپی، کاغذ دیواری و حتی سوخت جامد به کار برده می‌شود و رنگ‌بر است.
مصرف این الکل در نوشیدنی بسیار خطرناک است و تا حدودی حس مستی در فرد ایجاد می‌کند، اما مستی حاصل از آن خیلی کمتر از الکل شرب است. تقریبا می‌توان گفت: بیشتر الکل‌های صنعتی که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد از نوع متانول است.
علایم مسمومیت با متانول را بشناسید
این علایم می‌تواند به صورت افت فشار خون، تغییرات ریتم قلبی، تشنج، کما و التهاب پانکراس دیده شود. مسمومیت با متانول در چشم منجر به بروز علایمی مانند گشاد شدن مردمک چشم و التهاب عصب بینایی می‌شود که به شکل تاری دید، اختلال در شناسایی و تشخیص رنگ‌ها، دید برفکی و حتی کوری کامل ادامه پیدا می‌کند.
محدودشدن زاویه دید و دیدن نقاط و لکه‌ها در پس چشم و کاهش بینایی منتهی به از بین رفتن بافت عصب بینایی و کوری دایمی هم در گروه این علائم قرار می‌گیرد.
