به گزارش الف، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی پس از اتفاقاتی که در مورد قتل روزنامه نگار خاشقچی رخ داد، سفرهای متعددی به کشورهای مختلف داشت.
هادی برهانی کارشناس مسایل بین المللی و منطقه‌ای گفتگویی با خبرنگار الف داشته است که بدین شرح است:
*سفرهای بن سلمان در چه راستا و با چه اهدافی صورت گرفته است؟
نشست سران بیست در آرژانتین یک نشست از قبل پیش بینی شده است. عربستان یکی از اعضای ثابت این نشست است. عدم شرکت محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در نشست فعلی می‌تواند عواقب بدی برای عربستان داشته باشد و در واقع نوعی اعتراف رسمی این کشور به انزوای بین المللی آن به حساب می‌آید. عربستان تلاش می‌کند از چنین شکستی فاصله بگیرد.
به همین دلیل عربستان تصمیم گرفته است به ریاست محمد بن سلمان در نشست شرکت کند، اما از سوی دیگر عربستان و محمد بن سلمان نگران شرایط فعلی بین المللی است. شرایطی که به دنبال قتل وحشتناک جمال خاشقچی ناراضی سعودی به وجود آمد. در واقع سفرهای مقدماتی محمد بن سلمان را می‌توان مانورهای بن سلمان برای کسب اعتماد بنفس و نمایش نوعی مشروعیت منطقه‌ای برای کسب توان و رمق لازم جهت شرکت در نشست بیست در آرژانتین بحساب آورد.
برای این منظور عربستان کشورهایی را انتخاب کرده که به نوعی وامدار عربستان هستند مانند امارات، بحرین و مصر. تونس هم در شرایط اقتصادی فعلی بشدت به کمک‌های مالی عربستان نیازمند است. استقبال این کشورها از بن سلمان در واقع تنفس مصنوعی شاهزاده سعودی توسط هم پیمانان منطقه‌ای اش بویژه سیسی و محمد بن زاید برای تقویت و آماده کردن او جهت حضور در آوردگاه آرژانتین بود. رهبران مصر و امارات و بحرین کمک به بن سلمان را برای نجات او در مرحله کنونی حیاتی ارزیابی می‌کنند و لذا برغم نفرت عمومی از بن سلمان در منطقه به ایفای چنین نقش غیرمحبوب و ناراضی آفرینی تن داده اند.
*هدف از سفر به تونس چه بود؟
حساب تونس از مصر و امارات و بحرین جداست. تونس برخلاف سایر کشورهای میزبان بن سلمان متحد منطقه‌ای عربستان و موید سیاست‌های منطقه‌ای آن نیست. مخالفت‌های بسیاری در تونس علیه این سفر وجود داشت، اما آنچه نهایتا موجب پذیرش سفر وی به تونس شد، نیازهای مالی تونس و اقتصاد تحت فشار این کشور است. تونس احتمالا وعده کمک‌های مالی سخاوتمندانه‌ای برای استقبال از بن سلمان دریافت کرده است.
در عین حال ایستگاه تونس سخت‌ترین بخش سفرهای بن سلمان بود. این سفر بیش از چند ساعت بطول نینجامید و شامل ملاقات با رسانه‌های گروهی تونس نیز نبود. در واقع نتیجه اصلی و دستاورد اصلی این سفر گرفتن عکسی توسط بن سلمان در تونس و انتشار آن در رسانه‌ها بود. سفری بود برای گرفتن یک عکس که احتمالا برای عربستان میلیون‌ها و شاید میلیاردها دلار هزینه داشته است.
*وضعیت عربستان را در عرصه بین المللی با توجه به قتل خاشقچی چطور می‌بینید؟
محمد بن سلمان شاهزاده سعودی از زمان روی کار آمدن در سال 2015 نارضایتی های زیادی آفرید. اقدامات نپخته و ماجراجویانه و لجاجت‌آمیز این شاهزاده کم سن و سال موجب نارضایتی کشورهای منطقه بویژه ایران، ترکیه و قطر شد؛ همچنین نزدیک شدن بن سلمان به اسرائیل و همسویی با سیاست‌های رژیم صهیونیستی او را در افکار عمومی منطقه بی اعتبار و منفور کرد. اقدامات نابخردانه بن سلمان در قضیه قتل جنایتکارانه و بیرحمانه خاشقچی به اوج خود رسید. به دنبال این جنایت لشگر ناراضیان از محمدبن سلمان به حرکت در آمدند و درصدد از میان برداشتن وی هستند.
در این میان نقش ترکیه، قطر، رسانه‌های گروهی بویژه الجزیره و واشنگتن پست و همچنین نهادهای دفاع از حقوق بشر چون دیده‌بان حقوق بشر نقشی کلیدی و تعیین کننده است. در مقابل هم پیمانان منطقه‌ای عربستان بویژه امارات، بحرین و مصر به دفاع از آن برخاسته‌اند. در آمریکا هیات حاکمه و نخبگان این کشور در حمایت از بن سلمان دو دسته شده‌اند. برخی حمایت آمریکا از بن سلمان را مضر و برخی آن را مفید می‌دانند. ترامپ در راس حامیان آمریکایی بن سلمان است و تاکنون مانع اتخاذ اقدامی جدی از سوی آمریکا علیه عربستان شده است؛ اما حمایت اسرائیل از بن سلمان از هر نظر بی نظیر است.
تقریبا همه احزاب صهیونیستی و نخبگان اسرائیل در حمایت از بن سلمان متحد می‌باشند و عملا نارضایتی از وی در اسرائیل جدی نیست. موضع اسرائیل و احزاب مختلف اسرائیلی نشان می دهد برای اسرائیل و اسرائیلی‌ها کشتن و اره کردن قاشقچی کوچکترین اهمیتی ندارد. آنها تنها به منافع اسرائیل می‌اندیشند. عملا هم اسرائیل نقش بزرگی در حمایت از بن سلمان و نجات او در مقطع فعلی بازی می‌کند. موضع ترامپ به نفع بن سلمان را هم می‌توان تا حدودی ناشی از فشار و تاثیر اسرائیل دانست.
ترامپ همچنی در اعلامیه خود به اهمیت بن سلمان برای اسرائیل در منطقه تاکید کرد. می‌توان نتیجه گیری کرد که فعلا نبرد سختی میان حامیان و ناراضیان از بن سلمان در جریان است. توان این دو گروه می‌تواند بر سرنوشت بن سلمان تاثیر تعیین کننده‌ای داشته باشد.
*چه کشورهایی از بن سلمان و بقای او در حکومت عربستان حمایت می کنند؟
در شرایط فعلی و افشای دست داشتن بن سلمان در قبل خاشقچی این شاهزاده سعودی به چهره منفوری در نزد افکار عمومی در بیشتر یا همه کشورهای جهان تبدیل شده است. لذا در کشورهایی که افکار عمومی اهمیت دارد، در دموکراسی ها، حمایت از بن سلمان و توجیه اقدامات وی بسیار سخت شده و شاید غیرممکن باشد. حمایت از بن سلمان الان عمدتا در حوزه کشورهای غیردموکراتیک و دیکتاتوری‌هاست. در این زمینه استقبال از بن سلمان در مصر و تونس بسیار قابل ملاحظه و مفید است.
در مصر فضای خفقان حکومت کودتا نه تنها اجازه نداد مخالفان سفر بن سلمان حرفی بزنند، بلکه عده ای را اجیر کرد تا در میدان التحریر به استقبال از شاهزاده جنایتکار سعودی بروند در حالی‌که دموکراسی تونسی کاملا فضای متفاوتی داشت. در این کشور نه تنها حمایت و استقبال مردمی از بن سلمان تکرار نشد، بلکه مردم به سفر او به تونس اعتراض کردند، به خیابان‌ها آمدند و تظاهرات کردند؛ همچنین خبرها حاکی از آن است که سران چین و روسیه تقاضای ملاقات بن سلمان را پذیرفته‌اند اما سران بسیاری کشورهای دیگر حتی از ایستادن در کنار بن سلمان در عکس دسته جمعی نشست ابا و اکراه دارند.
متحد اصلی بن سلمان، ترامپ، نیز هنوز حاضر نشده ملاقات با او را بپذیرد. اگر این ملاقات صورت گیرد عمدتا محصول فشار اسرائیل و لابی اسرائیل است و این نشانه دیگری است که نفوذ اسرائیل در ساختار سیاسی آمریکا دموکراسی این کشور را فاسد کرده است.
