اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ باتوجه به شرایط بحرانی کشور در حوزه آب شیرین، اما همچنان شاهد آن هستیم که صنایع بزرگ و آب بری همچون پتروشیمی، پالایشگاه، نیروگاه و فولاد اغلب از آب قابل استفاده برای مصارف عمومی و غیرصنعتی(شیرین) برای مقاصد خود بهره می برند. از سویی دیگر آمارها و گزارش های جهانی از فرونشست زمین حکایت از اعداد و ارقامی به طور متوسط در محدوده چهار سانتی متر دارد. این در حالی است که در جدیدترین پژوهش ها مشخص شده که این رقم برای استان هایی مرکزی ایران همچون همدان، مرکزی، قم و اصفهان بالغ بر چندین متر است.
در این میان باید در نظر داشت پساب های تصفیه شده، منبع مقرون به صرفه و پایدار آب است بنابراین یکی از راهکارهای اساسی در این زمینه بازچرخانی آن بخشی از آبهاست که تبدیل به فاضلاب می شوند تا مجددا آنها را به چرخه مصرف بازگردانیم.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که بطور متوسط 70 تا 75 درصد کل مصارف آب خانگی برای شرب، استحمام، شست و شو و ... تبدیل به فاضلاب می شود(آب خاکستری) که بیش از 99.9 درصد آن را آب تشکیل می دهد و می توان با شیوه های نوین تصفیه آنها را مورد استفاده مجدد بویژه در بخش صنایع قرار داد.
از سویی دیگر کارشناسان محیط زیست بر این باورند که فاضلاب های شهری، زهاب های کشاورزی دلایل اصلی کاهش کیفیت آب ها هستند که منابع آبی زیرزمینی و رودخانه ها را آلوده می کنند از سوی دیگر کشور ما در حال وارد شدن به دوره کم‌آبی است اما به صرف بحران نمی‌توان گفت که کشاورزی یا صنعت نداشته باشیم بلکه باید مصرف را درست مدیریت کنیم همان طور که رئیس جمهور نیز بارها به آن اشاره و در جمع مدیران وزارت نیرو نیز بر بهره گیری از شیوه های نوین جهت مدیریت چالش آب در کشور تاکید داشت.
از این جهت استفاده از پساب می تواند بسیاری از مسائل پیش رو در این حوزه را مرتفع سازد. در این میان اما احداث تصفیه‌خانه‌های پساب‌ها و فاضلاب برای این صنایع، بهترین راه جهت برون رفت از مشکلات کمبود آب و همچنین از بین رفتن سفره های زیرزمینی است. چراکه در حال حاضر به اذعان آمارها، بسیاری از صنایع بزرگ کشور همچنان از آب های شیرین برای مصارف صنعتی خود استفاده و کوتاهی وزارت نیرو در سوء مدیریت این موضوع گناهی نابخشودنی است.
گفتنی است استان مرکزی باتوجه به اقلیم خشک و کم بارشی که در آن قرار گرفته و همچنین دارا بودن صنایع بزرگی همچون پتروشیمی و پالایشگاه، و نیروگاه حرارتی نیازمند نگاه جامع تر به موضوع بهره‌مندی از فاضلاب جهت مصارف صنعتی است. اما از اصلی ترین دلایل کاهش آب زیرزمینی، سوءمدیریت مصرف آب از سوی وزارت نیرو است.
این در حالی است که اخیرا استاندار مرکزی در خصوص دلایل فرونشست دشت شازند اظهار داشته که برداشت های غیراصولی از منابع آب سطحی، زیرزمینی و چاه های غیرمجاز موجب شده تا سطح ذخایر آبی دشت شازند افت زیادی کند و حاصل آن فرونشست زمین است. به عقیده وی تغییرات آب و هوایی و خشکسالی، افزایش دمای کره زمین در کنار استفاده نامعقول و برداشت بی رویه آب در بروز این مشکل نقش داشته است.
در این خصوص علی ابراهیمی نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی نیز با ناکافی خواندن تلاش های وزارت نیرو در مورد احداث خط لوله فاضلاب شازند، مهاجران و آستانه، گفت: یکی از بزرگترین چالش های موجود در حال حاضر منطقه شازند، فرونشست دشت شازند در اثر سوء مدیریت مصرف آب‌های زیرزمینی است. که در این شرایط بحرانی، مصرف آب شیرین توسط صنایعی همچون پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه واقعا جای تأسف دارد.
وی با اشاره به این موضوع که تلاش هایی از سوی وزارت نیرو برای احداث خط لوله فاضلاب سه شهر شازند، مهاجران و آستانه انجام شده است، گفت: این اقدامات وزارت نیرو بسیار کند و ناکافی بوده و از این رو ما همچنان شاهد مصرف آب شیرین برای صنایع پر مصرف یاد شده در منطقه هستیم. ابراهیمی همچنین با اعتراض نسبت به تعویق افتادن طرح انتقال فاضلاب به صنایع استان گفت: منطقی نیست که صنایع آب بری همچون نیروگاه حرارتی و پالایشگاه و پتروشیمی از منابع آب شیرین برای مقاصد خود مصرف کنند و به نظر من این خیانت به نسل های آینده است. وی همچنین با بیان این موضوع که بحث و بررسی های بسیاری در این مورد میان فاضلاب شهری استان مرکزی و پتروشیمی شازند انجام شده است گفت: البته نبود منابع مالی از مهم ترین دلایل به تاخیر افتادن پروژه است.
این نماینده مجلس در پایان گفت: در موضوع احداث تصفیه خانه فاضلاب شازند و آستانه برای مصارف صنایع شازند، بخشی از اعتبار لازم از طریق وزارت نیرو تامین شده و پنج میلیارد تومان هم از کمیسیون تلفیق برای این پروژه درخواست کردیم که این طرح بتواند با سرعت بیشتری به پایان برسد.
همچنین چندی پیش مدیرعامل پالایشگاه اصفهان خبر از تعطیلی 50 درصد این پالایشگاه در صورت ادامه بحران آب در استان اصفهان داد وگفت: اگر آب پالایشگاه اصفهان تامین نشود و این پالایشگاه با مشکل مواجه شود، واحدهای پایین دستی از جمله؛ نفت سپاهان، پتروشیمی اصفهان و دیگر واحدهای صنعتی که هر کدام هزاران نیروی مستقیم و غیر مستقیم دارند با مشکل جدی روبه رو خواهند شد.
رئیس هیئت مدیره شرکت پالایش نفت اصفهان با اشاره به اینکه حق آب پالایشگاه از آب زاینده رود 10 میلیون متر معکب بوده است ، گفت: در حال حاضر این میزان به کمتر از یک پنجم رسیده است.
اما سوال اصلی اینجاست که چرا نباید از پساب بسیار قابل توجه شهرها بویژه کلانشهرها برای تامین آب صنایعی پر مصرفی همچون پتروشیمی، پالایشگاه،نیروگاه ها و ... بهره برد و مسئولان همچنان در صدد بهره برداری از آب های شیرین سطحی مانند زاینده رود و یا زیر سطحی باشند.
