شناسنامه کتاب
عنوان: تفکر زائد
نویسنده: محمدجعفر مصفا
انتشارات: نشر پریشان
تعداد صفحه: 214
درباره‌ی کتاب
«تفکر زائد پندار و توهمی است که در لباس اندیشه متجلی می‌گردد. تا زمانی که این نوع تفکر (و در حقیقت توهم) حاکم بر ذهن است، زندگی و هستی انسان در ابری از تیرگی خواهد گذشت، بی هیچ هدف و مسیر روشن و بدون کمترین تسلط بر زندگی.»
این جمله‌ی پشت کتاب مصفا خود گویای زاویه‌ی دید نویسنده به انسان و هستی است. مصفا در این اثر با ترسیم مکانیسم‌های ذهن، تأثیر آنها را در نگرش انسان به زندگی شرح می‌دهد. وی در ابتدا نگاه انسان به پدیده‌ها را به دو بخش تقسیم می‌کند. این تقسیم‌بندی پایه و اساس بقیه‌ی نظرات او است.
وی معتقد است: «ذهن ما عادت کرده است به اینکه جریانات و رویدادهای زندگی را از دو جنبه و دید نگاه کند و با آنها دو نوع رابطه داشته باشد: یکی دید یا رابطه‌ی واقعی و دیگری ذهنی. من می‌بینم شما به فرم خاصی راه می‌روید، دست‌تان را تند یا آهسته حرکت می‌دهید، پای‌تان را بلند یا کوتاه برمی‌دارید، راست یا خمیده راه می‌روید.
در این دید من به راه رفتن شما به‌صورتی‌که واقعاً هست نظر دارم ـ بدون هیچ تعبیر و معنای خاصی. ولی من تنها به این دید اکتفا نمی‌کنم. به راه رفتن شما از جنبه‌ی دیگری هم نگاه می‌کنم و در آن چیزی می‌بینم که مربوط به واقعیت راه رفتن نیست. بلکه تعبیر و تفسیری است که ذهن خود من از راه رفتن شما می‌کند. مثلاً می‌گوید این طرز راه رفتن موقرانه یا غیرموقرانه است، متواضعانه یا متکبرانه است، متشخصانه یا حقیرانه است. ما با تمام جریانات و پدیده‌های زندگی به همین شکل در رابطه‌ایم.»
آیا این کتاب برای شماست؟
مصفا در این کتاب جنبه‌ای نو و دید تازه‌ای را روایت می‌کند؛ اینکه می‌توان در برخورد با سختی‌ها و مشکلات نگاه دیگری داشت. تحلیل ها و بیان این کتاب ساده و همه‌فهم است؛ از این جهت که هر کسی با اندکی تامل با آن ارتباط برقرار می‌کند. ویژگی خاص کتاب این است که اصول خودشناسی که موفقیت را تضمین می کند بسیار ساده توضیح داده است. همچنین در این کتاب، تقریبا تمام اصول خودشناسی شرح داده شده است. اگر کسی به شناخت خود علاقه داشته باشد، توصیه می‌کنیم حتما این کتاب را بخواند.
فکر می‌کنید علت اینکه ما هرگز از وضع موجود خود راضی نیستیم چیست؟ چرا همیشه در احساس حسرت -حسرت به‌خاطر چیزی که فکر می‌کنیم باید داشته باشیم، و نداریم- به‌سر می‌بریم؟ چرا به هر جا برسیم، باز هم با عطش و ولع می‌دویم تا به جایی دیگر برسیم؟ چرا همیشه به آینده نگاه می‌کنیم؟ آیا توجه زیاد به آینده بیانگر این نیست که در وضع موجود خود نقصی می‌بینیم که باید آن را در آینده جبران کنیم؟» اگر خوب توجه کنیم، درمی‌یابیم که در سراسر زندگی ما این جریان وجود دارد که هر شب پیش خودمان فکر می‌کنیم: «من شخصیتی ناقص و نامطلوب دارم و باید آن را به شخصیت دیگری جز این تبدیل کنم.» و این جریان در تمام طول عمر ادامه دارد.
اگر شما نیز با تمام این مسائل دست‌‌وپنجه نرم می‌کنید، باید بدانید که این کتاب جواب‌ها و راهکارهای ارزشمندی برای شما دارد.
در حاشیه
محمدجعفر مصفا (متولد 1312 شمسی، خمین) نویسنده، مترجم و مولوی‌شناس اهل ایران است. وی کتاب‌ها و مقالات زیادی درباره خودشناسی و انسان‌شناسی نوشته است. کتاب تفکر زائد یکی از کتاب‌های پرفروش درزمینه‌ی روان‌شناسی شخصی به زبان فارسی است. این کتاب تاکنون بیست بار تجدید چاپ شده است.