رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
آیا نوروز و دید و بازدیدهای عید می‌تواند جای فضای مجازی را بگیرد؟ آیا دید و بازدیدهای نوروزی آن قدر جذاب هستند که جوانان و نوجوانان و حتی کودکانی که این روزها سرخود را از گوشی‌ها بیرون نمی‌آورند، ترجیح دهند گوشی‌ها را به کناری بگذارند و پای صحبت اقوام بنشینند؟
همان طور که می دانیم یکی از رسم‌های مهم ایام نوروز، دید و بازدید است.
در واقع یکی از کارکردهای اجتماعی نوروز همین گرد هم آمدن و شادمانی جمعی است.
این روزها به دلایل مختلف خویشان و آشنایان کمتر فرصت می یابند تا همدیگر را ببینند و از این جهت ایام نوروز این امکان را فراهم می‌کند تا به بهانه دید و بازدید عید از احوالات هم باخبر شوند.
در ایام نوروز از همان لحظات آغازین سال نو تا روز سیزده به در اقوام، فامیل، دوست و آشنا، همسایگان و ... به دیدار یکدیگر رفته و فرا رسیدن سال نو را به هم تبریک می گویند.
اما نوروز زمان‌های گذشته با نوروز این روزها تفاوت زیادی دارد.
امروزه پای فضای مجازی در دید و بازدید های نوروز باز شده و از کودکان تبلت به دست گرفته تا نوجوانان و جوانان و حتی بزرگترها هم گوشی‌های هوشمند خود را لحظه‌ای از خود جدا نمی‌کنند.
بازی‌های هیجانی، پیام‌ها، تصاویر و فیلم‌های مختلف است که در این ایام در دید و بازدیدهای نوروز رد و بدل می‌شود تا همه از این فضایی که فقط سکوت را به ارمغان می‌آورد استفاده کنند.
وقتی همه دور هم جمع می‌شوند خصوصاً نوجوانان و جوانان به جای صحبت کردن و گفت و گوها، به گوشی‌های خود خیره می‌شوند و هر از چند گاهی یادشان می افتد که در مهمانی هستند.
گویی لذتی هم از نوروز و دید و بازدیدها نمی‌برند و تنها به رسم هر ساله به خانه خاله، عمه، عمو و دایی می‌روند.
زمانی کودکان گذشته تنها لذتشان از نوروز این بود که به خانه خاله و عمه بروند و با کودکان فامیل همبازی شوند و ساعت‌ها بازی‌های گروهی کنند اما کودکان امروز از زمانی که چشم باز می‌کنند با فضای مجازی و هدیه‌های تبلتی روبرو می‌شوند.
گرچه ممکن است گاهی پیام‌های آموزنده‌ای در میان هزارن پیام این فضاها باشد اما آیا به نظر شما باید اجازه داد که گفت و گوهای خانوادگی و دید و بازدیدها و لبخندها و قهقه‌های دور هم جمع شدن‌ها جای خود را به این پیام‌های فضای مجازی بدهد؟
پاسخ این سؤال، در جـذاب‌سازی دیدوبازدیدهاست و این وظیفه ما بزرگترها است که بتوانیم فضای اجتماعات نـوروزی خود را جذاب کنیم و از یکنواختی دربیاوریم.
اما پیش‌ازاین که درباره جذابیت بخشیدن به دیدوبازدیدها صحبت کنیم اجازه بدهید ببینیم چرا فضای مجازی برای جوانان و بیشتر ما جذابیت دارد؟!
کثرت اطلاعات فضای مجازی!
در فضای مجازی انواع اطلاعات، جوک‌ها، سرگرمی‌ها، فیلم‌های کوتاه، اخبار و مطالب دیگر وجود دارد و ردوبدل می‌شود.
تقریباً هر اطلاعاتی که در مهمانی‌ها ردوبدل می‌شود در فضای مجازی هست.
در نتیجه افراد ترجیح می‌دهند مطالب را از منبع آن کسب کنند. آن‌هم منبعی که فراهم آوردن اطلاعات از آن راحت‌تر و ساده‌تر است.
امکان انتخاب افراد برای ارتباط!
در فضای مجازی هرکسی می‌تواند کسی را که دوست دارد برای معاشرت و ارتباط انتخاب کند و ناچار نیست باکسی معاشرت کند که خسته‌کننده است یا حرف مشترکی با او ندارد.
در فضای مجازی ناچار به پاسخگویی به هر سؤالی نیستیم!
در فضای مجازی، اگر از سؤالی خوشمان نیاید یا آن سؤال را فضولی یا سؤال بیجا تلقی کنیم، می‌توانیم بدون ایجاد تعارض یا دلخوری از پاسخ به آن صرف‌نظر کنیم.
می‌توانیم راحت موضوع را عوض کنیم یا مسکوت بگذاریم.
اما در ملاقات‌های حضوری امکان پاسخ ندادن و طفره رفتن به‌سختی فراهم می‌شود و اگر هم فراهم شود جنبه اهانت‌آمیز خواهد داشت.
«خود بودن» و دوری از تکلف
سعی کنیم در جمع‌ها راحت باشیم. "خود"مان باشیم و اجازه دهیم دیگران هم "خود"شان باشند و احساس آرامش و راحتی کنند.
به‌جای توجه به‌ظاهر، کفش و لباس و اتومبیل و خانه و وسایل خانه و .... سعی کنیم به حرف‌ها و گفته‌ها و خواسته‌های طرف مقابل توجه کنیم و همدیگر را تشویق کنیم تا از چیزهای جالب و جدید سخن بگوییم.
از تجربیات جالب و مثبت و دوست‌داشتنی.
نپرسیدن سؤالات تجسس وار!
سؤالاتی مانند درس ات کی تمام می‌شود؟ کی ازدواج می‌کنی؟ معدلت چند است؟ چرا کنکور قبول نشدی؟ برای آینده‌ات چه برنامه‌ای داری؟ چرا همسر نداری؟ چرا فرزند نداری؟
و از این قبیل سؤالات که بیشتر تجسس در زندگی دیگران است ما را از معاشرت با فامیل زده می‌کند.
دانستن یا ندانستن پاسخ این سؤالات هم هیچ دردی را از هیچ‌یک از ما دوا نمی‌کند! به‌جای این سؤالات می‌توانیم درباره چیزهای بهتری صحبت کنیم.
چه کتاب خوبی خوانده‌ایم، چه فیلم خوبی دیده‌اید؟ ورزش می‌کنیم یا نه؟
و خلاصه سؤالاتی بپرسیم که فضولی و کنجکاوی نباشد و بیشتر بتوانیم از همدیگر چیز یاد بگیریم و معلومات عمومی‌مان را افزایش بدهیم.
در فضای مجازی راحتیم و نیاز به رسمی بودن نداریم!
در ملاقات‌های حضوری ناچاریم رسمی‌تر باشیم. ازنظر پوشاک، نوع نشستن، نوع جواب دادن و .... اما در فضای مجازی می‌توانیم با راحتی بیشتر معاشرت کنیم بدون این‌که بخواهیم رسمی و با تکلف باشیم.
پیشنهادهایی برای دورهمی واقعی و بدون مجازی‌ها
ابراز محبت و علاقه!
هیچ‌چیز جای محبت بزرگ‌ترهای فامیل را نمی‌گیرد. لبخند مادربزرگ، خنده پدربزرگ، محبت خاله یا عمه ... این‌ها چیزهایی است که در فضای مجازی گیر نمی‌آید!
اگر بتوانیم جمع‌هایمان را از تکلف خارج کنیم و به همدیگر محبت حقیقی ابراز کنیم می‌توانیم جای فضای مجازی را بگیریم.
هیچ‌چیز به‌اندازه محبت نمی‌تواند کودکان و نوجوانان و حتی جوانان را جذب کند. قطره‌ای محبت به‌اندازه هزار دریای مجازی می‌تواند فرزندان ما را شاد کند.
در دسترس بودن
در فضای مجازی بدون پیمودن مسیرهای طولانی می‌توانیم به هرکسی که بخواهیم دسترسی داشته باشیم.
اما برای هر دیدوبازدید طی مسافت‌های طولانی اجتناب‌ناپذیر است.
اینک که برخی جذابیت‌های فضای مجازی را باهم مرور کردیم متوجه می‌شویم که دیدوبازدیدهای ما باید بتوانند چیزی فراتر از فضای مجازی و امکانات آن به جوانان ما بدهند وگرنه آن‌ها نمی‌توانند انتخاب خود را تغییر دهند.
اما واقعاً در معاشرت‌های نوروزی چه چیزهایی می‌تواند جای فضای مجازی را بگیرد؟!
مثبت بودن
در جمع، همگی مثبت بودن خود را حفظ کنیم. حرف زدن درباره گرانی، سختی‌ها، چیزهای منفی و شایعات آزاردهنده هیچ سودی برای هیچ‌کدام از ما ندارد.
برعکس سعی کنیم خبرهای مثبت بدهیم، مثبت صحبت کنیم، مثبت فکر کنیم و از چیزهای خوب سخن بگوییم و مهمانی‌هایمان را تبدیل به اجتماعات منفی و مصیبت‌بار نکنیم و بیشتر روی نکات مثبت و سازنده دست بگذاریم تا این‌که بخواهیم مانند جغد ناله سیاهی سر دهیم. هیچ‌چیز جوانان را به‌اندازه حرف‌های منفی و تاریک و خسته‌کننده از حضور در جمع‌های فامیلی بیزار نمی‌کند.
خندیدن و خنداندن
هیچ خنده‌ای جای قهقهه‌های حقیقی را نمی‌گیرد.
سعی کنیم جوک‌ها و وقایع بامزه‌ای را که در طول سال از سر گذرانده‌ایم یادداشت کنیم و در جمع‌های فامیلی هر بار برخی از آن‌ها را تعریف کرده و بخندیم و مهمان‌هایمان را هم بخندانیم.
بازی کردن گروهی
اگر بزرگترها بتوانند بازی‌های دسته‌جمعی خانوادگی و حتی ورزشی ترتیب دهند تا همه فامیل در کنار همبازی کنند می‌توانند ایام خوشی را برای خود فراهم کنند.
حتی در آغاز سال که هوا خوب است و طبیعت هم در حال بیدار شدن و شکوفه دادن است می‌توان پیک‌نیک‌های دسته‌جمعی همراه با بازی و گردش در طبیعت ترتیب داد و ساعات خاطره‌انگیزی را رقم زد که همه در کنار هم بوده و لذت ببرند.
اگر می‌خواهیم ملاقات‌هایمان ارزشمند وتوام با خوشی و مسرت باشد باید برای آن‌ها فکر و برنامه‌ریزی کنیم.
ملاقات های خوب تصادفی ایجاد نمی‌شوند.
باید برای ترتیب دادن آن‌ها زمان و انرژی گذاشت اما مطمئناً پایان خوبی خواهند داشت.
