خبرگزاری مهر: چند روش پیش بود که آمریکا با عمان برای استفاده از بندر‌های دُقم و صَلاله به توافق رسید؛ توافقی که به نیرو‌های نظامی آمریکا امکان دسترسی بیشتری را به منطقه خلیج فارس می‌دهد و در عین حال نیاز کشتی‌های آمریکایی را به تردد از تنگه هرمز کاهش می‌دهد.
عمان که در دیپلماسی و سیاست خاورمیانه نقشی بی‌طرف و میانجی دارد این توافق را بیشتر از منظر اقتصادی نگاه می‌کند و بخصوص آن را فرصتی برای توسعه بندر دقم می‌داند. اما از دید آمریکا این واکنشی است به برنامه موشکی ایران.
این توافق از این نظر مهم است که نیرو‌های آمریکایی با دسترسی به این بندرها، به شبکه جاده‌های منطقه متصل می‌شود و باعث استقامت بیشتر این نیرو‌ها در شرایط بحرانی می‌شود.
دقم بندری ایده‌آل برای کشتی‌های بزرگ است و حتی ناو هواپیمابر هم می‌تواند در آن دور بزند. خود این بندر و موقعیت استراتژیک آن بسیار جذاب است و خارج از تنگه هرمز قرار دارد.
برای عمان هم این فرصتی است که بندر دقم را به یکی از بنادر مهم و صنعتی خاورمیانه تبدیل و از وابستگی اقتصاد خود به نفت و گاز کم کند.
خبرنگار مهر در گفتگو با پروفسور شیرین هانتر استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا به بررسی این توافق پرداخته است که در ادامه می‌آید.
*آمریکا اخیراً توافقی با عمان منعقد کرده که بر اساس آن دسترسی این کشور به خلیج فارس را راحت‌تر می‌سازد و وابستگی آن به تنگه هرمز را کاهش می‌دهد. اهمیت این توافق از جنبه استراتژیک چیست؟
آمریکا می‌خواهد در خلیج فارس از نظر نظامی، سیاسی و استراتژیک برتری داشته باشد؛ این یعنی عدم اجازه به ایران برای استفاده از تنگه هرمز جهت کشتیرانی در این تنگه. این همچنین بخشی از استراتژی‌های آمریکا برای کنترل ایران و مجبور کردن او به قبول روابط بهتر با آمریکا در آینده است.
همچنین به علت رقابت با چین، برای آمریکا و اروپا کنترل بلندمدت بر خلیج فارس مهم است. چرا که چین در بخش انرژی وابستگی زیادی به منطقه خلیج فارس دارد. با کنترل منابع انرژی خلیج فارس و راه‌های تجاری آن آمریکا می‌تواند در صورت نیاز چین را تحت فشار بگذارد. به این ترتیب در آینده شاید پس از خروج از قسمتی از خاورمیانه آمریکا حضور خود را در خلیج فارس پررنگ‌تر کند.
*چرا عمان در این مقطع زمانی این توافق را پذیرفت؟
عمان یک کشور کوچک است که امنیت آن بستگی به آمریکا و بریتانیا دارد. در نتیجه «مسقط» در جایگاهی نیست که بتواند درخواست آمریکا را برای دادن تسهیلات پایگاهی رد کند.
گذشته از آن عمان نیز می‌خواهد موقعیت بنادر خود را مانند ایران تقویت کند. عمان سعی کرده است از ایران به عنوان وزنه تعادلی در برابر دیگر کشور‌های عربی مانند عربستان سعودی استفاده کند.
در نتیجه عمان رابطه استراتژیک جدید با ایران را بر اساس محاسبات جدیدی رقم می‌زند. بیشتر رابطه دوستی ایران و عمان در زمان شاه و سلطان قابوس بوده است.
*عمان چگونه می‌تواند روابطش را با ایران و آمریکا متوازن سازد؟
هیچ راهی وجود ندارد که عمان بتواند روابطش با ایران و آمریکا را به تعادل برساند. همانطور که قبلاً گفته شد عمان به چتر امنیتی آمریکا نیاز دارد. ایران نیز در جایگاهی نیست که بتواند امنیت عمان را فراهم کند. از طرفی رابطه ایران و جهان عرب نیز تیره شده است در نتیجه عمان خود را در وضعیت سختی می‌بیند.
*آیا توافق اخیر تأثیری بر روابط مسقط با تهران خواهد داشت؟
نتیجه رابطه عمان و ایران به شدت به واکنش تهران بستگی دارد. اگر تهران واکنش منفی نشان دهد آنگاه روابط دو کشور آسیب می‌بیند. هرچند اگر ایران با آرامش برخورد کند مانند واکنشی که در دیدار نتانیاهو از «مقسط» پایتخت عمان از خود نشان داد آنگاه روابط دو کشور آسیب زیادی نمی‌بیند.
