به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری میزان به نقل از نشریه فارن افرز، توافق صلح با طالبان ممکن است قریب الوقوع باشد اما افغانستان هنوز هم یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد مخدر در جهان است و با وقوع احتمالی صلح ، مشکل تولید مواد مخدر در افغانستان به زودی حل نخواهد شد.
افغانستان از سال 1992 به عنوان بزرگترین تولید کننده تریاک (گیاه خشخاش) در جهان شناخته می‌شود. میزان کشت و تولید فصلی خشخاش در بین سال‌های 2004 تا 2007 (سال‌های حضور نیروهای آمریکایی و ناتو) به بیشترین میزان خودش در مقایسه با سال های حکومت طالبان رسید. در سال 2007 زمین‌هایی که برای تولید خشخاش در افغانستان به کار می رفت از میزان زمین‌هایی که برای پرورش کوکائین در آمریکای جنوبی مورد استفاده قرار می‌گرفت، بیشتر بود. تولید مواد مخدر در این کشور، از زمان جنگ افغانستان رو به افزایش گذاشته است و امروز در بالاترین سطح خود در طول تاریخ این کشور است.
به نوشته «متیو رید» تحلیلگر نشریه فارن افرز، سال گذشته میلادی تولیدات مواد مخدر افغانستان با رشد 87 درصدی به بیش از 9 هزار تن رسید که در مقایسه با سال 2016 و 2017 افزایش چشم گیری داشته است.
گزارش ها حاکی از این است که این صنعت نیمی از تولید ناخالص داخلی افغانستان را تشکیل می دهد و تقریبا 85 درصد از تریاک جهان را تامین می کند. کاشت تریاک بیشتر در شهرهای جنوبی افغانستان مانند هلمند و ننگرهار صورت می گیرد؛ این تجارت میلیارد دلاری، افغانستان را به قطب تولید تریاک جهان تبدیل کرده است.
به هر حال وقوع سال‌ها جنگ و درگیری در افغانستان، ناامنی، نابودی زیرساخت‌های اقتصادی و عدم بازسازی و توسعه اقتصادی جامعه افغانستان، سبب شده‌است تا افغانستان در ردیف بزرگترین کشورهای تولیدکننده تریاک در جهان قرار گیرد.
علاوه بر این، نظرسنجی ها نشان می‌دهد که بی‌ثباتی سیاسی، فساد اداری، بیکاری، نبود امکانات آموزشی کافی برای اشتغال به فعالیت های بهتر، کمبود خدمات مالی و فروش کشاورزان افغان از دلایل اجتماعی و اقتصادی افزایش مواد مخدر در این کشور است.
از جمله دلایل مهم افزایش تولیدات مواد مخدر در افغانستان، پولساز بودن این صنعت برای آمریکا و گروه های تروریستی نظیر طالبان است؛ سود حاصل از تجارت مواد مخدر 65 درصد از درآمد طالبان و دیگر گروه های تروریستی افغانستان را تامین می کند.
روابط القاعده با زمین های کشت خشخاش تحت مالکیت طالبان کاملا مبتنی بر مستندات است. شبکه حقانی (گروه شبه‌نظامی در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان) که یکی از تهدیدات بزرگ ناتو در افغانستان محسوب می شود نیز بودجه خود را از طریق مالیات های تجارت تریاک تامین می کند.
دیگر بازیگران منطقه ای نظیر حزب 'تحریک- طالبان' پاکستان نیز توسط صدور اجازه عبور محموله های مواد مخدر از قلمرو آنها، میلیاردها دلار درآمد کسب می کنند.
روزنامه انگلیسی دیلی استار در گزارشی خبری افشاء کرد که تمام مراحل تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان طی دهه 1980 میلادی زیر نظر سازمان اطلاعات خارجه آمریکا موسوم به سیا انجام می شد.
به دنبال کشته شدن بسیاری از جوانان امریکایی به علت مصرف بیش از اندازه هروئین به تازگی تحقیقاتی توسط روزنامه دیلی استار صورت گرفته که نشان می دهد سرچشمه تولید و توزیع بسیاری از مواد مخدر در کشور آمریکا به دست سازمان اطلاعات خارجی این کشور صورت می گیرد.
علاوه بر این به دنبال کشته شدن «کورت کابین» خواننده معروف آمریکایی، نویسنده «جان پوتاش» در مقاله ای عنوان کرد که بسیاری از خوانندگان آمریکایی به علت تبلیغ ایدئولوژی های چپ گرای خود به شدت تحت نظارت سازمان سیا قرار داشتند.
جان پوتاش همچنین افشا می کند که در دهه 1980 سازمان سیا آمریکا بعد از قاچاق مواد مخدر از افغانستان آن را به داخل کشور وارد کرده و سپس خود میان خوانندگان و چهره های مشهور توزیع می کرد.
جان استاکول نیروی سابق سازمان سیا نیز در گفت و گو با دیلی استار افشا می کند که سازمان اطلاعات آمریکا بخش عمده مواد مخدر افغانستان را به بیرون قاچاق کرد و در حقیقت تجارت هروئین به دست نیروهای این سازمان هدایت می شود.
جان استاکول در ادامه می افزاید، در دهه 1980 تا اوایل دهه 1990 تمام هروئین مصرفی آمریکا توسط سازمان سیا در افغانستان تامین شده و سپس به امریکا منتقل می شدند.
جان استاکول همچنین می گوید، گلبدین حکمتیار رئیس سابق حزب اسلامی افغانستان برای مقابله با نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق در زمان ورود ارتش سرخ به افغانستان بیش از 600 میلیون دلار از امریکا پول دریافت کرده است.
به گفته استاکول، حکمتیار همچنین نقش عمده ای در روند تولید مواد مخدر در منطقه داشته است ، زیرا وی برای تامین هزینه عملیات جنگی خود در افغانستان نیازمند بودجه مالی بود که با همکاری سازمان سیا از طریق قاچاق مواد مخدر این بودجه تامین می شده است.
به نوشته فارن افرز، پایان جنگ با طالبان به معنی حل معضل مواد مخدر در افغانستان نخواهد بود. ساده لوحانه است که باور کنیم طالبان، با تحمل زیان های قابل توجه در میدان نبرد و حملات گسترده علیه فرماندهان ارشد این گروه که باعث تضعیف طالبان شده است، بتواند دیگر گروه های تروریستی را از زمین های کشت خشخاش دور نگاه دارد و ضعف طالبان گروه های تروریستی جدیدی را به این مناطق خواهد کشاند.
علاوه بر گروه های تروریستی، فساد سیاسی در میان مقامات دولتی، جنگ سالاران و گروه های شورشی از دیگر عوامل تشدید تولیدات مواد مخدر حتی پس از صلح با طالبان خواهد بود.
اما موضوع این است که مسئله تروریسم افغانستان را نمی توان تولیدات تریاک این کشور جدا دانست. یک توافقنامه صلح پایدار نمی تواند این مسئله را حل کند؛ هر گونه مذاکرات ایالات متحده با طالبان در آینده باید شامل یک راهکار چند جانبه برای مبارزه با مواد مخدر در دراز مدت باشد که در مسائل سیاسی و اقتصادی افغانستان ریشه دوانده باشد.
در زمینه های اقتصادی، سازمان های بین المللی باید برای کمک به مشارکت و ادغام افغانستان در بازار قانونی جهانی تلاش کنند، کاهش فقر و افزایش فروش دیگر محصولات کشاورزی باعث کاهش تولیدات مواد مخدر خواهد شد.
یک راهکار پایدار به تدریج تولیدات کشاورزی افغانستان را به محصولات تولیدی جایگزین با ارزش بالا مثل برنج و شیر تبدیل می کند.
همچنین باید از پروژه های زیربنایی بزرگی که موقعیت جغرافیایی افغانستان را در ارتباط با مسیرهای تجاری جهانی بهبود می بخشد گسترش داد، مانند خط لوله ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند موسوم به 'تاپی' که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان و پاکستان به شبه قاره هند منتقل کند.