علت ادامه کار برخی بازنشستگان چیست؟

درباره بحث منع به‌کارگیری بازنشستگان همچنان زمزمه‌هایی دال بر عدم اجرای کامل آن شنیده می‌شود؛ همین بهانه گفتگو با همتعلی شاه‌نظری، رئیس امور مدیریت مشاغل و نظام‌های پرداخت شد که از نظرتان می گذرد

یکی از موضوعات پرحاشیه و چالشی که تا حدودی سازمان اداری و استخدامی را نیز تحت تأثیر خود قرار داد، موضوع قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بود. این قانون به صورت کامل اجرا شده است؟ از گوشه و کنار محافل سیاسی و غیر رسمی شنیده می‌شود که این قانون دقیقاً اجرا نشده است.

شاه نظری: از زمان لازم‌الاجرا شدن این قانون، سازمان اداری و استخدامی کشور با دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور جلساتی را برگزار و صورت جلساتی را تنظیم کردیم. من به عنوان نماینده سازمان اداری و استخدامی کشور چند بار به دیوان محاسبات دعوت شدم. اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان از همین سازمان اداری و استخدامی کشور شروع شد. اولین کسی که قانون را به درستی اجرا کرد، شخص آقای انصاری بود. از نظر ما این قانون در بدنه دولت کاملاً اجرا شده است. دلیل تاکید من به این خاطر است که وقتی شما فردی را به کار می‌گیرید باید به او حقوق بدهید و پرداخت حقوق این فرد باید امضا شود. وقتی این نیرو، نیروی بازنشسته است و همچنان حقوق می گیرد، پس دستگاه مقصر است. طبعاً هیچ دستگاه دولتی حاضر نیست که به خاطر دیگری خودش را در معرض خطر قرار دهد.در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها ذی حساب و نماینده سازمان بازرسی کل کشور حضور دارد. اگر اعلام شود که مثلاً فلان دستگاه هنوز بازنشستگان فعال در مجموعه خودش را برکنار نکرده است، ما به راحتی می‌توانیم به موضوع ورود کنیم. از نظر ما و طبق قانون، بحث منع به‌کارگیری بازنشستگان به صورت کامل در دولت اجرا شده است.

در سایر نهادها و دستگاه‌های غیردولتی چطور؟

مثلاً در سازمان صداوسیما آماری که به ما ارائه داده، حکایت از آن دارد که فعالیت 200 نفر از بازنشستگان در این سازمان خاتمه پیدا کرده است. همچنین طبق آماری که به سازمان اداری و استخدامی کشور ارائه شده، 650 نفر در نیروهای مسلح بازنشسته شده اند. با اجرای قانون منع بکارگیری بازنشستگان، مجموعاً فعالیت 1176 نفر در سازمان‌ها و نهادها خاتمه پیدا کرده است. البته قانون اشاره به همه بازنشستگان ندارد.

افرادی که فرزند شهید یا جانباز بالای 50 درصد هستند از این قانون مستثنی هستند. بنابراین امکان دارد که یک فردی بازنشسته باشد ولی در عین حال نیز جانباز بالای 50 درصد باشد؛ در اینصورت مشمول قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان نمی‌شود و الزامی بر کنارگذاشتن او وجود ندارد.

یعنی اگر فردی بازنشسته است ولی همچنان در سازمان یا نهادی فعالیت دارد، مشمول این تبصره و استثنا است؟

دقیقاً. اگر خبری اعلام می‌شود که در فلان دستگاه فردی بازنشسته است و همچنان فعالیتش ادامه دارد، باید موضوع را بررسی کرد و دید که آیا آن فرد واجد این بند بوده است یا خیر. اینکه فردی بازنشسته باشد و واجد تبصره و استثناها نباشد ولی همچنان فعالیتش را ادامه بدهد، احتمالش را صفر می‌دانم. این را درباره دستگاه‌های دولتی و غیردولتی و نهادها می گویم؛ چراکه قانون درباره همه سازمان‌ها و نهادها اجرا شده است.

آیا یک بانک اطلاعاتی مدون و دقیقی وجود دارد که محل ارجاع درباره قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان باشد؟

بانک اطلاعات متمرکز نداریم اما دستگاه‌های نظارتی این اطلاعات را دارند. ضمناً آماری که در این خصوص به سازمان اداری و استخدامی کشور ارائه شده هم مشخص است.

در دیدار اخیر رئیس جمهور با فعالان سیاسی مشخصاً این نقد وارد شد که هنوز برخی بازنشستگان در سازمان‌های دولتی شاغل هستند. یکی از نمایندگان مجلس هم به عنوان منتقد همین موضوع را بیان کرد. گفته شد که دولت عزم جدی برای برکناری بازنشستگان ندارد.

توجه داشته باشید، تا قبل از تفسیر قانون، مانعی برای ادامه فعالیت بازنشستگان وجود نداشت. در واقع چه کسانی که قبلاً مقام بودند و چه افرادی که بعداً صاحب مقام شدند، مانعی برای ادامه فعالیت خود نداشتند و دولت نیز طبق همان قانون رفتار می‌کرد. ولی زمانی که تفسیر قانون انجام شد، دولت به صورت کامل قانون را اجرا کرد. من بعید می‌دانم که شما یک بازنشسته در مجموعه دولت و حتی مؤسسات عمومی غیردولتی یا نهادها پیدا کنید که مشمول قانون باشد ولی هنوز برکنار نشده باشد.

جدای از قانون منع بکارگیری بازنشستگان قوانین دیگری را مجلس تصویب کرده است که باید مورد توجه قرار داد. همین مجلس مصوب کرده که «اگر جانبازان شرایط عمومی بازنشستگی را نداشتند و 35 سال خدمت آنان تکمیل نشده بود، اعاده می‌گردند»؛ قانون برنامه ششم مصوب مجلس است نمایندگان در ماده 88 همین قانون مصوب کرده‌اند «جانبازی که شرایط 35 سال خدمت او تکمیل نشده باشد، حتی اگر 20 سال پیش هم بازنشسته شده باشد، می‌تواند به سرکار برگردد».دولت نمی‌تواند یک فرد را اعاده به کار کند مگر آنکه قانون اجازه دهد. بنابراین تاکید می کنم که دولت قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان را صفر تا 100 اجرا کرده است.

قرار بود مرکز پژوهش‌های مجلس با سازمان اداری و استخدامی به موضوع ورود کنند. آیا عزمی برای رفع این تضادهای قانونی وجود دارد؟

سازمان اداری و استخدامی کشور با مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشست‌های زیادی برگزار کرد. از آنجایی که این مساله دغدغه و دستور مقام معظم رهبری هم بود، این وظیفه ماست که راهکاری برای حل این موضوع پیدا کنیم.

ما در این خصوص به مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز راهکاری ارائه کردیم و گزارشی از مرکز به مجلس داده شده و مجلس باید نسبت به این موضوع ورود کند. اما در مجموع دولت بند به بند قانون را درباره منع به‌کارگیری بازنشستگان را اجرا کرده است.