خبرگزاری تسنیم: چگونگی تأمین هزینههای انتخاباتی و منابع مالی داوطلبان و نحوه هزینهکرد آن در قالب پروندهای با عنوان «معمّای پول و پارلمان» پیگیری میشود.
در نخستین گزارش از این پرونده با 8 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این باره به گفتگو نشستیم تا ببینیم برای تبلیغات انتخاباتی چقدر هزینه کردهاند. بررسی متوسط حقوق و دریافتی یک نماینده مجلس دهم دیگر گزارش ما در مورد این موضوع بود، تا مشخص شود یک نماینده در 4 سال دوره نمایندگی چهمیزان دریافتی دارد که برخی از کاندیداها تا میلیاردها تومان برای کسب کرسیهای پارلمان هزینه میکنند؟
گفتگو با علی بهادری یکی از حقوقدانان برجسته کشورمان و استاد دانشگاه امام صادق (ع) در این باره شماره سوم این پرونده بود که در این مصاحبه از خلأهای قانونی در این زمینه صحبت شد.
در این گزارش نیز با 5 نماینده دیگر مجلس به گفتگو نشستیم تا در مورد میزان هزینههای انتخاباتی خود و نحوه هزینهکرد آن صحبت کنند.
** ماجرای نمایندهای که میخواست اپراتور چهارم را واگذار کند!
محمداسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز و آذرشهر است که در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم، در مورد میزان هزینهکردش برای ورود به مجلس میگوید: در انتخابات مجلس چه در دور نهم و چه در دوره دهم، از کمکهای مردمی استفاده کردم و البته به هرکسی که قصد کمک به من را داشت، میگفتم: "بنده پولی برای هزینه در انتخابات ندارم و بعدا هم نمیتوانم در ازای کمک شما، کاری انجام دهم لذا هر کسی علاقهمند است و اعتقادش پرشور شدن انتخابات در نظام جمهوری اسلامی است، میتواند کمک کند آن هم به شرطی که از من انتظاری نداشته باشد."
وی میافزاید: البته بنده از هیچ کسی وجه نقد نگرفتم و گفتم اگر میخواهید کمک کنید، خودتان اقدام کنید و خود افراد پوستر چاپ میکردند، ستاد میزدند و تبلیغ میکردند و بنده هم آنها را نمیشناسم. البته در موردشان تحقیق میکردیم. همچنین من اصلا میتینگ انتخاباتی نگذاشتم و تمام سخنرانیهایم به دعوت مردم در مساجد و حسینیههای شهر و روستاها بود.
این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که آیا کسی پیشنهاد کمک داده که در ازایش توقعی داشته باشد، تصریح میکند: بله. برخی افراد حضوری میآمدند یا نامه مکتوبی میآوردند که این برگه را امضا کنید و تعهد بدهید که در ازای کمک به شما، چنین کاری برای ما انجام دهید. اما بنده زیربار هیچ تعهدی نرفتم و در دوران نمایندگی سعی کردم تنها به وظایف نمایندگی خود عمل کنم.
سعیدی در مورد اینکه آیا رقیبی داشتهاید که برای تبلیغات انتخاباتی هزینه میلیاردی کرده باشد، میگوید: بله. در ایام انتخابات افرادی را میدیدیم که بذل و بخشش میکردند، هدیه میدادند و یا پول نقد لای قرآن میگذاشتند و توزیع میکردند. البته همکارانی هم داریم که اهل اینجور چیزها نبودند.
" با این حقوقی که به نمایندگان میدهند، چنین هزینههای آنچنانی توجیه اقتصادی ندارد و این حقوق در برابر آن هزینهها قطره در مقابل دریا است. لذا اشخاصی که چنین هزینهای میکنند، وقتی به مجلس میآیند، حتما دنبال موضوعات دیگری هستند تا آن هزینه را جبران کنند. اگر هم فرد دیگری برای آن کاندیدا هزینه کند، بعد از نمایندگی حتما از وی انتظار تامین منافعش را دارد".
نماینده مردم تبریز در مجلس در همین زمینه خاطرنشان کرد: در دور نهم یک نفر به دفترم آمد و درخواست کرد از آقای لاریجانی برای وی وقت بگیرم تا علیه یک نماینده شکایت کند. آن فرد میگفت: "فلان آقای نماینده به من قول داده بود تا در ازای تقبل هزینههایش در انتخابات مجلس نهم، اوپراتور چهارم تلفن همراه را به من بدهد! اما پس از موفقیت در انتخابات، به وعده خود عمل نکرد. من برای وی خیلی هزینه کردم". من به او گفتم: انجام چنین کاری اصلا در اختیار یک نماینده نیست. حالا آن شخص مانده بود چکار کند.
سعیدی در پایان سخنانش تاکید میکند: وقتی فردی میلیاردی خرج میکند، باید یکطوری خرجش را دربیاورد. به نظرم دستگاههای نظارتی باید به خرجهای آنچنانی با دید شک و تردید بنگرند لذا باید جلوی این هزینهها گرفته شود
** زد وبند، معاملهگری و دلالی در مجلس؛ راههای تامین هزینههای میلیاردی یک نماینده
سیدحسین نقوی حسینی نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به خبرنگار تسنیم در مورد هزینههای انتخاباتی خود، میگوید: سنت انتخاباتی خودم این است که ابتدای ایام فعالیتهای انتخاباتی به بچههای ستاد و دوستانی که با من کار میکنند، میگویم: من نه دارم که در انتخابات هزینه کنم و نه هزینه میکنم". استدلالم همیشه این بوده نماینده نوکر مردم است و آدم برای نوکری نباید هزینه کند. بنابراین اگر مردم به بنده رأی بدهند، نوکر مردم هستم و اگر رأی ندهند آقای خودمان هستیم. البته بنده پولی هم برای هزینه ندارم. دارایی من یک آپارتمان و یک وسیله نقلیه است.
وی میافزاید: من به شخصه هیچ هزینهای برای انتخابات نمیدهم و مردم خودشان ستاد من را اداره میکنند. آنها داوطلبان مغازه، محل کار و دفترشان را ستاد انتخاباتی میکنند. من سه دوره نماینده هستم و برای حوزه انتخابیه خود که یک میلیون نفر جمعیت، سه شهرستان، چهار شهر و 6 بخش دارد، یک ریال هم هزینه نکردهام. یک ریال هم برای تبلیغ و حقالزحمه پولی ندادهام البته آنها هم برای پول کاری نمیکنند. آنها داوطلبانه کارها را انجام میدهند. همچنین در هیچ ستاد انتخاباتی حتی یک ساندویج هم به کسی ندادم. برای چاپ پوستر و تبلیغات هم، مردم از دو هزار تومان و 10 و 100 تا یک میلیون پول جمع میکنند البته من توصیه میکنم کسی چند میلیون کمک نکند و چنین کمکی را قبول نمیکنم.
نقویحسینی برهمین اساس تصریح میکند: در بین رقبای انتخاباتی خودم افرادی بودند که هزینههای میلیاردی میکند، به مردم پول میدهند، برای حق الزحمه کار نیز پیشنهادات 10، 20 و 50 میلیون داده و شامهای هزار و دو هزار نفری میدهند و رستوران دعوت میکنند. اینها روش انتخاباتی در یک نظام اسلامی نیست. کاندیداها باید در خدمتگذاری و نوکری مردم رقابت کنند و مسلما برای نوکری نباید دست به خلاف زد و پولهای کثیف را وارد انتخابات کرد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه هزینه میلیاردی برای ورود به مجلس با توجه به میزان حقوق نمایندگی توجیه ندارد، تاکید میکند: من سه دوره نماینده بودم و حقوق مجلس را دریافت کردم و یک ریال هم پسانداز ندارم. از قبل نمایندگی یک آپارتمان در جنوب شهر تهران دارم و هنوز هم همانجا زندگی میکنم. لذا این هزینهها در صورتی توجیهپذیر است که نماینده به دنبال کار خلاف باشد. وقتی فردی چند میلیارد هزینه میکند، به مجلس میآید تا با زد وبند، معاملهگری، واسطهگری، دلالی، توصیه برای آدمهای گردن کلفت و سرمایهدار هزینههای خود را جبران کند وگرنه با نمایندگی و حقوق آن چیزی برای آدم نمیماند.
** اگر یک میلیارد پول داشته باشم، مجلس نمیآیم
بهروز نعمتی نماینده مردم تهران در مجلس است که پیش از این سابقه نمایندگی مردم اسدآباد را در پرونده خود دارد. وی در مورد هزینههای میلیاردی برخی کاندیداها برای ورود به مجلس میگوید: حرف و حدیث در بحث هزینهها واقعا زیاد است. مثلا ممکن است یک عدهای میگویند که فلانی یک میلیارد یا 500 میلیون هزینه کرده است. ولی به اعتقاد من دروغ است. بنده بهروز نعمتی 4 دوره کاندیدا شدم و خدا میداند که آخرین باری که در تهران کاندید شدم قرار بود نفری 50 میلیون بابت چاپ لیست و تبلیغات بدهیم که من 30 تومان دادم. در دوره قبل در شهرستان اسدآباد هم به همین صورت بود و این هزینههای میلیاردی که برخی میگویند، من ندیدم.
وی میافزاید: بنده در مجلس نهم حدود 55 تا 60 میلیون تومان هزینه کردم. در مورد کمک افراد هم باید بگویم مثلا یک فردی ماشین داشت با ماشینش برای تبلیغ و کمک میآمد. لذا پولی داده نشده است.در مورد هزینهها حرف زیاد است ولی واقعیت ندارد.
این نماینده مجلس در ادامه تاکید میکند: قطعا هزینههای میلیاردی برای ورود به مجلس با حقوق مجلس توجیه اقتصادی ندارد مگر اینکه کسی دیوانه باشد. من اگر یک میلیارد داشته باشم، مجلس نمیآیم.
" نمایندهها در حال حاضر مورد حملات خیلی شدیدی قرار گرفتند و هر کسی از راه میرسد یکی به این نمایندهها میزند. واقعا جایگاه نمایندهها بسیار بالاست اما رسانهها به شدت علیه آنها کار میکنند. البته اگر خدای ناکرده نمایندهای چنین کاری کرده باشد، باید قاطعانه با وی برخورد شود".
نعمتی همچنین خاطرنشان میکند: بحث پولهای کثیف و نامشروع در انتخابات بخصوص انتخابات مجلس را سالهای قبل آقای رحمانیفضلی مطرح کردند. من همانجا به آقای رحمانیفضلی گفتم که شما دو دوره مجری انتخابات مجلس هستید. اگر از این موضوع اطلاع دارید، باید برخورد میکردید. چرا نکردید؟ این نکته مهمی است چون اول از همه هیئت اجرایی کاندیداها را تایید صلاحیت میکنند. اگر از این موضوع اطلاعی داشتند چرا دوستان اعلام نکردند، چرا آن افراد را معرفی نکردند؟
وی میافزاید: ممکن است برخی برای امتیاز گیری به کاندیدایی پیشنهاد مالی بدهند یا نمایندهای دنبال هزینههای نامعقول برود اما تا نتواند دل مردم را بدست بیاورد، اگر میلیاردها تومان هم هزینه کند، نماینده نمیشود. حتی اگر رأی بخرد. مگر چقدر میتواند رأی بخرد؟ بعد هم شاید برخی نمایندگان که خیلی کم هستند، دنبال منافعی باشند اما خیلی از نمایندهها شبانه روز وقت میگذارند و برای مردم کار میکنند. به نظرم تا کسی محبوب القلوب مردم نشود حتی اگر دو میلیارد هم هزینه کند، نمیتواند رأی بیاورد.
** هزینههای میلیاردی با میزان حقوق مجلس توجیه اقتصادی ندارد
حجتالاسلام سیدجواد حسینیکیا نماینده مردم سنقر و کلیایی در مجلس است که درباره هزینههای انتخاباتی خود میگوید که 11 میلیون تومان هزینه کرده و این هزینهها شامل چاپ پوستر و تصاویر، کرایه خودرو، هزینههای چای و قند ستادها بود و یک میلیون و 200 هزار تومان از این مبلغ نیز بابت اجاره بهای ستاد انتخاباتی دادیم.
وی با بیان اینکه هزینههای انتخابات برای افراد مختلف فرق میکند، میگوید: برخی افراد را دیدم که میلیاردی هم هزینه میکنند و به سران برخی قبایل و طایفهها هدایایی میدهند و یک پیمانی میبندند تا قبیله و طایفه آنها به آن کاندیدا رای دهند. ولی باید بدانند با دستمال کثیف نمیشود شیشه آینه را تمیز کرد. کسی که با هزینه هنگفت به مجلس میآید نه میتواند قانونگذار خوبی باشد، نه میتواند صدای مردم باشد. طبیعتا دنبال منافع همان چند نفری هست که برای او هزینه کردند و مطامع و اهداف و خواستههای آنها را برآورده میکند.
این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که آیا تا به حال به شما پیشنهاد حمایت مالی شده است، با خنده تصریح میکند: ما آدم بدبختی هستیم و این اسپانسرها از ما حمایت نمیکنند! البته اینها مافیا هستند و آدمهای خاص خودشان را میخواهند تا حرف آنها را بزند.
حسینی در پایان تاکید میکند: هزینههای میلیاردی با میزان حقوق مجلس توجیه اقتصادی ندارد مگر اینکه فرد دنبال دلالی و واسطهگری و کارهای تجاری برود که دور از شأن نمایندگی است.
** در مجلس یازدهم دیگر کاندیداها نمیشوم
حشمتالله فلاحتپیشه نماینده مردم اسلام آباد غرب در مجلس شورای اسلامی در مورد هزینههای انتخاباتی خود میگوید: من کسی هستم که شام و ناهار نمیدهم و وابسته به هیچ فرد و حزب و گروهی نیستم. این دوره هم کاندیداها نمیشوم. اما جای سوال است که چگونه کسی چنین هزینههایی میکند و تخلف آشکار کرده و به مجلس میآید؟ این ضعف قانون و نهادهای نظارتی است.
وی تاکید میکند: اگر ساختار و نهادهای مسئول به وظیفه خود عمل کند، بستر برای چنین موضوعاتی فراهم نمیشود و کسی نمیتواند از هر منبع و وسیلهای برای ورود به مجلس استفاده کنند.
نماینده اسلام آباد غرب در مورد هزینههای خود میگوید که در دوره دهم 100 میلیون تومان هزینه کردم و خودم هم این پول را داشتم و وامدار کسی نیستم.