نقش رکود بر تاروپود فرش

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، اگر در زمره هنرمندانی هستید که با وجود همه تنگناها هنوز هم بافت فرش، محل اصلی امرارمعاش شما و خانواده‌تان است یا به صادرات و تجارت فرش مشغول هستید و یا اینکه برای حمایت از این هنر- صنعت ایرانی قصد سرمایه‌گذاری برای خرید فرش دستباف ایرانی را دارید، با تنگناهای شدید تولید و عرضه و افزایش قیمت این محصول آشنا شده‌اید. عدم‌حمایت از قالیبافان و ضعف بازاریابی فرش دستباف ایرانی شرایطی را رقم زده که دور جدید تحریم‌های اقتصادی وکوتاه‌ماندن دست تجار و صادرکنندگان ایرانی از بازار آمریکا یا تنگناهای حضور در بازار اروپا، مشکلات تازه‌ای را پیش‌روی تولید و عرضه این کالای صادراتی قرار داده است. در واقع طی 2سال گذشته افت شدید تولید و صادرات فرش به همراه افزایش هزینه تمام‌شده تولید و قیمت این محصول در بازارداخلی، مشکلات تولیدکنندگان، تجار و فروشندگان فرش دستباف ایرانی را دوچندان کرده است. در بازار داخلی نیز کاهش شدید قدرت خرید مردم و افزایش قیمت فرش‌دستباف شرایطی را رقم زده که کمتر خانوار ایرانی حتی اقشار متوسط به بالا قدرت سرمایه‌گذاری برای خرید فرش دستباف را دارند. با وجود این مسئولان از اتخاذ تدابیر تازه‌ای برای افزایش صادرات و عرضه فرش دستباف در بازار داخلی و بازارهای هدف صادراتی خبر می‌دهند.

با وجود جایگاه فرش دستباف ایرانی در جهان و قرارگرفتن این کالا به همراه پسته و زعفران در صدر فهرست مهم‌ترین اقلام صادرات غیرنفتی کشورمان، این روزها صنعت فرش دستباف کشورمان حال و روز خوشی ندارد. ممنوعیت صادرات فرش ایرانی به آمریکا، مرجوع‌شدن برخی محموله‌های فرش صادراتی، تنگناهای تامین و افزایش قیمت مواداولیه تولید، مشکلات قالیبافان و تشدید رکود حاکم بر بازار فرش در داخل کشوراز جمله چالش‌هایی است که متولیان صنعت فرش دستباف کشور را ناگزیر به جست‌وجوی راهکارهایی تازه مانند امضای تفاهمنامه‌هایی برای گسترش حضور فرش ایرانی در بازار چین و برخی کشورهای اروپایی، پرداخت تسهلات خرید فرش دستباف در بازار داخلی و تشکیل و فعالیت کارگروه‌های استانی برای رفع موانع تولید و رونق فروش داخل این کالا کرده است.

هشدار تولید و صادرات فرش

دستیار ویژه و مشاور رئیس مرکز ملی فرش ایران اعلام کرد که تولید فرش دستباف در سال گذشته بین 3.5تا 4میلیون مترمربع بوده که پیش‌بینی می‌شود امسال نیز به همین میزان فرش دستباف در کشور تولید شود. به گفته محسن حسن‌زاده، میزان صادرات فرش دستباف در سال 96حدود 424میلیون دلار بوده اما در سال 97آمارهای رسمی صادرات فرش با کاهش شدید به 238میلیون دلار رسیده است ولی بخشی از فرش ایرانی به‌طور غیررسمی صادر و موجب شده تا عملا کاهش مشهودی در صادرات فرش دستباف را شاهد نباشیم. او تأکید کرد که از نظر وزنی نیز کاهش اندکی در صادرات فرش دستباف ایرانی طی سال 97 داشته‌ایم. اما طی شش‌ماهه نخست امسال میزان صادرات فرش دستباف بسیار ناچیز بوده است. صادرات فرش به آمریکا به صفر رسیده و در بسیاری دیگر از بازارها نیز با توجه به اینکه صادرکنندگان اطمینان چندانی به بازگشت ارز حاصل از صادرات فرش نداشتند، میزان صادرات به‌شد کاهش داشته است. حسن‌زاده اعلام کرد: از سوی دیگر برخی از بازارهای اروپایی به تبعیت از بازار آمریکا به‌دلیل انجام معاملات بر پایه دلار، میزان واردات فرش دستباف ایرانی در چهارماهه نخست امسال را کاهش داده‌اند.

کارگروه‌های استانی رونق فروش 

رئیس مرکز ملی فرش ایران در پاسخ  در مورد تنگناهای تولید و صادرات از تلاش برای حفظ جایگاه فرش دستباف ایرانی خبر داد و تأکید کرد: با وجود مشکلات فرش ایرانی بعد از تحریم‌ها، این هنر- صنعت همچنان پویا مانده است، به‌نحوی که اکنون خوشبختانه حتی برخی کشورهای رقیب مانند هندوستان نیز فرش ایرانی را به سایر کشورها صادر می‌کنند و به‌دلیل ثبت طرح و نقش فرش ایرانی در کنوانسیون لیسبون نگرانی برای حفظ نام و برند ایرانی این فرش‌ها نداریم. فرشته دستپاک با اظهار بی‌اطلاعی از میزان کاهش تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی طی 2سال اخیر تأکید کرد: برای پایش تولید و رونق داخل فرش دستباف، کارگروه‌های استانی فرش به ریاست استانداران تشکیل شده اما هنوز آماری از کاهش میزان تولید فرش دستباف ایرانی توسط این کارگروه‌ها ارائه نشده است. با وجود این وی تأکید کرد: طبیعی است وقتی بخشی از بازارهای صادراتی فرش به‌دلیل اعمال تحریم از دست می‌رود تولید نیز کاهش می‌یابد اما ژاپن بازار جایگزین آمریکا پس از تشدید تحریم‌هاست. دستپاک با اشاره به تشکیل کارگروه‌های فرش در استان‌های کشور اعلام کرد: کارگروه‌های فرش جزو 5کارگروه اول استان‌ها هستند و تولیدکنندگان می‌توانند مسائل و مشکلات مربوط به تولید خود را از طریق کارگروه‌های مستقر در استان‌ها پیگیری کنند. رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه20درصد از تولید فرش دستباف صرف بازار داخلی می‌شود، افزود: با استارتاپ‌ها، صاحبان ایده و فعالان این بخش مذاکراتی صورت گرفته است تا ایده‌پردازان حوزه کسب و کارهای نوین، بتوانند به رونق تولید کمک کنند. به گفته او هنوز هم هیچ کالایی همانند فرش نمی‌تواند اولویت صادرات صنایع‌دستی ایران باشد. فرش دستباف، پسته و زعفران3 کالای استراتژیک صادراتی پس از نفت هستند اما فرش ارزش افزوده بالاتری نسبت به پسته و زعفران دارد. دستپاک با بیان اینکه حدود 2 میلیون نفر در حوزه فرش دستباف در حال فعالیت هستند در مورد ثبت طرح و نقش فرش ایرانی گفت: 29منطقه برای تولید فرش ایران ثبت جهانی شده‌ و هرگونه کپی‌برداری از این نقشه فرش ثبت‌شده می‌تواند با پیگیری و شکایت ایران همراه باشد.

کارت‌های اعتباری خرید فرش دستباف ایرانی

افزایش قیمت فرش دستباف و کاهش قدرت خرید خانوارهای ایرانی در حالی حذف این کالا از سبد خرید مردم و تشدید مشکلات تولید و فروش فرش پس از تحریم‌ها را به‌دنبال داشته است که مسئولان از اتخاذ تدابیری برای افزایش قدرت خرید مشتریان فرش با ارائه کارت‌های اعتباری خرید با تسهیلات بدون بهره خبر می‌دهند. رئیس مرکز ملی فرش با بیان این مطلب اعلام کرد: مذاکراتی با صندوق کار آفرینی امید و بانک کشاورزی صورت گرفته تا با صدور کارت‌های اعتباری خرید، فرش ایرانی از طریق اتحادیه فروشندگان فرش دستباف در سراسر کشور با تسهیلات بدون بهره به متقاضیان عرضه شود. به گفته دستپاک، بانک صنعت و معدن نیز اعلام آمادگی کرده تا با ارائه کارت‌های اعتباری خرید به کارمندان دولت، به رشد فروش فرش دستباف ایرانی کمک کند. در واقع کارت‌های اعتباری تهیه شده از طریق صندوق کارآفرینی امید و بانک‌های کشاورزی و صنعت و معدن با تسهیلات بدون بهره به متقاضیان خرید فرش عرضه می‌شود تا فرش دستباف را به سبد خانوار وارد کنند. معاون بازاریابی و امور اقتصادی مرکز ملی فرش ایران نیز در مورد اقدامات انجام شده برای رفع مشکلات تولید و فروش فرش دستباف در بازار داخلی اعلام کرد که برای رونق تولید و صادرات فرش دستباف از طریق کارگروه‌های استانی تلاش شده تا علاوه بر جایگزینی بازارهای هدف 15کشور همسایه و برخی کشورهای اروپایی و آسیایی با بازارهای قبلی، زمینه رونق تولید و عرضه فرش فراهم شود. محمد مهدی فرشچی، همچنین از ابلاغ اجرای طرح حمایت از رونق فروش فرش داخلی از ابتدای امسال به همه استان‌ها خبر داد و اعلام کرد که در این چارچوب 18استان اعلام آمادگی کرده‌اند تا از بهمن و اسفندماه امسال از طریق رئیس کارگروه‌های استانی فرش (استانداران) پرداخت تسهیلات بدون بهره خرید فرش دستباف توسط بانک‌های عامل را اجرایی کنند و اکنون در چند استان نیز این کار آغاز شده است.

نبض بازار

  تولید فرش دستباف ایران در سال گذشته بین 3.5 تا 4میلیون مترمربع بوده که پیش‌بینی می‌شود امسال نیز به همین میزان باشد. میزان صادرات فرش دستباف در سال 96 حدود 424میلیون دلار بوده که در سال‌97  با کاهش شدید به 238میلیون دلار رسیده است