برترین‌ها: ازدواج اجباری یا ازدواج سفید؟ مطمئنا در شرایط نرمال هیچ جوانی تمایل به این دو راه ندارد، ازدواج شرعی و در چارچوب خواست غالب جوانان است، این مطلب اما به چند و چون پدیده‌ی دفرمه و وارداتی ازدواج سفید می‌پردازد.
بررسی تاریخچه مختصر روابط آزاد در اروپا پیش از انقلاب 68
سیمون دوبووار به عنوان فردی که زندگی شخصی اش سرشار از گره بود، سبک زندگی خاصی را به همراه ژان پل سارتر انتخاب کرد. گذر زندگی دوبووار با همه مشقت‌های آن، از وی فردی ساخت که بتواند آنچه را که می‌گفت صرفا در بعد تئوری باقی نگذارد.
اگرچه انتشار نامه‌های دوبووار پس از مرگ او، از میزان علاقه‌مندان او کاست و او از زنی که زندگی اش، آرزوی بسیاری بود به زنی مرموز بدل شد.
امروز می‌توان گفت که پدیده جدیدی که در ایران به نام ازدواج سفید وجود دارد، نتیجه دوبوواریزه شدن جامعه است.
ازدواج سفید در ایران
ازدواج سفید در لغت را اگر ترکیب با واژه فرانسوی کنیم، به عبارت ازدواج سفید فرانسوی می‌رسیم. ازدواج سفید فرانسوی بر خلاف آن چیزی است که در ایران رایج است. ازدواج سفید فرانسوی نوعی همباشی بدون برقراری رابطه جنسی است که به دلایلی همچون فرار یکی از طرفین از مجازات، شکنجه یا آسیب یا به نوعی به دست آوردن منافع اقتصادی باشد. با این حال آنچه که در ایران به راه افتاده، زندگی مشترک بدون دردسر‌های عرفی رایج است که حتما به رابطه جنسی ختم می‌شود. اصولا نمی‌توان رابطه جنسی را در میان این نوع روابط نادیده گرفت چرا که از علل اصلی این ازدواج‌ها سکس است.
چطور عوامل اقتصادی در رخ ندادن ازدواج موثر هستند؟
بیکاری و نداشتن شغل دائم به ویژه برای پسران به عنوان یکی از مهمترین دلایل به تعویق افتادن ازدواج مطرح است. در جوامع در حال توسعه، با توجه به اینکه تامین مخارج زندگی مشترک بر عهده مردان است، اشتغال به عنوان پیش شرط ازدواج پسران اهمیت ویژه‌ای دارد. جوانانی که از استقلال مالی محروم و به کمک‌های مالی خانواده وابسته اند مجبورند برنامه‌ها و هدف‌های خود از قبیل ازدواج و تشکیل خانواده را تا آینده نامعلوم به تاخیر بیندازند.
با گسترش شهرنشینی و فاصله گرفتن از فضای روستایی، عملا هزینه برای استقرار در شهر‌ها نیز بالاتر رفته است. جوانانی که معمولا در روستا‌ها و شهر‌های کوچک قصد ازدواج داشتند، معمولا از نظر اقتصادی در مضیقه نبودند چراکه عرف این چنین حکم می‌کرد که خانواده‌ها از نظر مالی پشتیبان تازه متاهلین باشند.
عقاید متفاوت و حتی متضاد باعث شده است که دیگر زوج‌ها هم‌خانگی با پدران را نپذیرند و هر یک به شکل جداگانه زندگی کنند. این موضوع رفته رفته به جایی کشیده شد که نه تنها زوج‌ها که افراد هم به دنبال تشکیل زندگی بدون خانواده باشند.
مجرد‌ها نیز تمایل به تشکیل زندگی داشتند، اما به دلیل بالا رفتن هزینه‌های خانه و اجاره آنها، به تدریج ساختار دچار آسیب و ترک شد و ازدواج سفید، از اینجا سربرآورد. با این‌حال همانطور که توضیح داده خواهد شد، اصل روی آوردن به سمت ازدواج سفید، صرفا مباحث اقتصادی نیست. ازدواج سفید به عنوان پدیده‌ای نوظهور در جامعۀ ایران شناخته می‌شود. پدیده‌ای که در نگاه عرفی، مورد پذیرش نیست.
بررسیها نشان میدهند که علت اصلی گرایش به ازدواج سفید نه مساله اقتصادی که در وهله نخست، تغییرات پنهان جامعه است. در آخرین بررسی انجام شده در ایران که 3 شهر تهران، مشهد و اصفهان زیر ذره بین قرار گرفت و در نشریه مطالعات حقوقی به چاپ رسید، نخستین علت گرایش جوانان متولدین 65 تا 75 برای انتخاب ازدواج سفید، «نگرش متفاوت به زوج‌یابی» مطرح شد.
پس از آن «آزادی انتخاب» و در مورد سوم «عدم امنیت شغلی و درآمد کافی» حاصل بررسی پژوهشگر بود.
در قانون برنامه ششم توسعه، مساله ازدواج جوانان صراحتا مورد تاکید قرار گرفته است. ماده 102 این قانون با 11 بند به موضوع ازدواج پرداخته است. بند ث این قانون اظهار دارد: «پشتیبانی و حمایت از ترویج ازدواج موفق، پایدار و آسان، فرزندآوری و تربیت فرزند صالح، ارزش‌دانستن ازدواج و فرزندآوری از طریق تمهید و سازوکار‌های قانونی و اعطای تسهیلات و امکانات».
بررسی قضایی
در دین مقدس اسلام ، همباشی بدون خواندن صیغه عقد موقت یا دائم، در حکم «زنا» خواهد بود. زنا در ادبیات اسلامی جزای مشخصی دارد. 99 ضربه شلاق، جزایی است که برای انتخاب کنندگان ازدواج سفید وجود دارد و در قوانین قضایی «زنای غیرمحصنه» نامگذاری شده است. مساله‌ای که غالب جامعه ایرانی به آن اعتقاد دارند.
بررسی اجتماعی
اگرچه سالیان زیادی است که جامعه شناسان غیردولتی بر لزوم بررسی و شناخت جامعه جوان ایران تاکید دارند، اما دولت تمایلی به پذیرش واقعیتهای موجود اجتماعی ندارد. همچنین خانواده‌ها نیز ترجیح میدهند به روی خود نیاورند و موضوع را در میان خود مسکوت بگذارند.
پی‌نوشت: این مطلب با دخل و تصرف از یادداشت علیرضا گیتی‌گهر در شبکه اجتماعی «ویرگول» برداشته شده.
