بدبینی تابستانی نفت در پی موج دوم کووید

دنیای اقتصاد- حسین راشدی : موسسات بین‌المللی در گزارش ماهانه جدید خود با وجود افزایش تخمین‌ها از تقاضا در کل سال ۲۰۲۰، پیش‌بینی خود از تخریب تقاضا در فصل سوم را ۵۰۰ هزار بشکه در روز نسبت به گزارش ماه گذشته خود پایین آوردند

با این حال این سه نهاد در گزارش خود عمدتا تقاضا برای سال جاری میلادی را بیشتر از آن چیزی می‌دانند که قبل از این تخمین می‌زدند. اوپک100 هزار بشکه در روز تقاضا را برای 2020 بالاتر از گذشته دیده و معتقد است به‌طور کلی تقاضا در سال جاری 95/ 8 میلیون بشکه کمتر از سال 2019 خواهد بود. آژانس بین‌المللی انرژی نیز که پیش از این بر این باور بود که تقاضای 2020، معادل 3/ 8 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد، اکنون برآورد می‌کند این رقم 9/ 7 میلیون بشکه باشد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا هم با وجود کاهش تخمین خود از تقاضای سال جاری به 89/ 92 میلیون بشکه در روز که نسبت به پیش‌بینی قبلی افت 190 هزار بشکه‌ای را نشان می‌دهد، تخمین خود از قیمت نفت در نیمه دوم سال 2020 را 4 دلار بر بشکه افزایش داده است. این اداره دولتی آمریکایی گفته این افزایش در قیمت تخمینی به دلیل کاهش تولید اوپک‌پلاس و افزایش تقاضا پس از برداشته شدن قرنطینه در بسیاری از نقاط اعمال شده است.

اوپک و متحدانش در گروهی به نام اوپک‌پلاس طبق یک توافق که در آوریل به نتیجه رسید، تولید خود را 7/ 9 میلیون بشکه در روز برای دو ماه کاهش دادند. با این حال، پس از آن تصمیم گرفتند این میزان کاهش را برای یک ماه دیگر نیز تمدید کنند. در آخرین تحولات، این گروه چهارشنبه در جلسه‌ای تصمیم بر عدم تمدید مجدد مرحله اول توافق گرفت و به این ترتیب از ماه آینده (آگوست) تا پایان سال، میزان کاهش تولید در فاز دوم این توافق قرار خواهد داشت. در مرحله دوم این توافق، کاهش تولید به 7/ 7 میلون بشکه در روز خواهد رسید. با این حال، دو موضوع فعالان بازار نفت را هنوز امیدوار نگه داشته. نخست اینکه اعضایی مانند عراق و نیجریه که در ماه‌های گذشته کمتر به این توافق پایبند بودند، باید در آگوست و سپتامبر (دو ماه آینده) کم‌کاری خود را جبران کنند. گفته می‌شود این کشورها در این مدت باید 824 هزار بشکه اضافی در روز کاهش تولید داشته باشند. علاوه بر این، عربستان گفته میزان رشد تولید این کشور در ماه‌های آینده در بازار داخلی این کشور عرضه خواهد شد و عملا صادرات عربستان افزایشی نخواهد داشت. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی این کشور با تاکید بر این موضوع، توضیح داده افزایش تولید اوپک‌پلاس «به سختی حس خواهد شد».

کاهش تخمین تقاضای فصل سوم 2020

بازگشت قرنطینه در برخی ایالت‌های آمریکا و رشد شدید شمار مبتلایان در آمریکای جنوبی و همین‌طور یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان، هند باعث شده اوپک، IEA و EIA برآورد خود را از تخریب تقاضا در فصل سوم سال جاری میلادی اصلاح کنند. این نهاد‌ها بر این باورند تقاضا در این برهه سه‌ماهه 5/ 7 میلیون بشکه در روز کمتر از همین دوره در سال 2019 خواهد بود که 5/ 0 میلیون بشکه بدتر از پیش‌بینی آنها در ماه گذشته است. این موسسات همچنین دو ماه گذشته (مه) بر این باور بودند که تقاضا در تابستان فقط 5/ 6 میلیون بشکه در روز پایین‌تر از سال گذشته خواهد بود. به نظر می‌رسد این نهادها به مرور زمان و با مقاومت کووید-19 در برابر اقدامات کشورها برای کنترل آن، چشم‌انداز بازگشت تقاضای از دست رفته را تیره‌تر دیده‌اند. سه نهاد مورد اشاره اما فصل پایانی سال را حالا اندکی بهتر از گذشته ارزیابی می‌کنند، هرچند با این وجود، میزان تقاضا همچنان بین 7/ 3‌میلیون تا 6/ 4 میلیون بشکه در روز کمتر از سال گذشته خواهد بود. در این مورد، اوپک نسبت به دو نهاد دیگر تخمین بدبینانه‌تری دارد چراکه آثار منفی تخریب تقاضا به دلیل شیوع بیماری را بلندمدت‌تر می‌بیند. این اعداد البته بسیار بهتر از سطح تقاضا در فصل دوم سال است. این نهادها گفته‌اند تقاضا در این فصل 4/ 16 میلیون بشکه در روز نسبت به 2019 افت کرده. هر سه این موسسات تخمین خود از تخریب تقاضا در ماه آوریل را بهبود بخشیده‌اند با این حال، هنوز معتقدند تقریبا 5/ 1 میلیارد بشکه نفت از تقاضای سه ماهه دوم سال 2020 کم شده است.

از آنجا که تقاضای نفت تا حد بسیار زیادی به عبور و مرور بستگی دارد، بلومبرگ در گزارشی به قلم جولین لی، تحلیلگر ارشد این رسانه به این موضوع پرداخته و گفته ظهور دوباره شمار بالای مبتلایان به‌خصوص در آمریکای شمالی و جنوبی باعث بازگشت قرنطینه در این مناطق شده و به نگرانی‌ها از کند شدن سرعت بازیابی تقاضای نفت دامن زده است. بر اساس این گزارش، سطح ترافیک در خیابان آمریکا هنوز کاملا پایین‌تر از پیش از شیوع کرونا است. تاخیرها در لس‌آنجلس اکنون یک‌سوم گذشته است و در نیویورک این رقم به 60 درصد سطح قبل از ظهور این ویروس منحوس رسیده است. با این حال، وضع در اروپا که دومین کانون شیوع بود متفاوت است. سطح ترافیک در جاده‌های برلین تقریبا به پیش از اعمال محدودیت‌ها برگشته و دیگر شهرهای بزرگ قاره سبز نیز آن‌قدر‌ها عقب نیستند.

اوپک، آژانس و اداره اطلاعات انرژی آمریکا به‌رغم کند شدن روند بازیابی تقاضا، هنوز معتقدند عرضه از حالت مازادی که اکنون درگیرش است، در نیمه دوم سال به فاز کمبود وارد شده و در سطحی پایین‌تر از تقاضا قرار خواهد گرفت. این نهادها گفته‌اند این وضعیت برای سال 2021 نیز ادامه خواهد داشت با این شرط که اوپک‌پلاس به تعهدات کاهش تولید خود ادامه دهد.

اوپک

سازمان کشورهای صادرکننده نفت در گزارش تازه خود که به بررسی نفت در سال جاری و آینده پرداخته، مدعی شده تقاضا برای نفت اعضای اوپک در سال 2021 در سطحی بیش از 2019 قرار خواهد گرفت. این سازمان بخشی از این اتفاق را به دلیل افزایش تقاضای جهانی در سال آینده می‌بیند. اما علت اصلی آن از نظر اوپک، تقلای رقبای این سازمان در بازگشت تولید خواهد بود که خریداران را به سمت نفت اوپک سوق خواهد داد. این سازمان گفته در سال آینده تقاضای نفت این کشورها با 25 درصد افزایش نسبت به امسال، به متوسط 8/ 29 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. اوپک گفته عرضه نفت تولیدکننده‌های غیراوپکی در سال 2020، 4/ 7 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد. با این حال، آنها به‌خصوص آمریکا، بهبودی محدودی را در میزان تولید سال آینده خواهند دید. تولید غیراوپکی در سال جاری 26/ 3 میلیون بشکه در روز افت خواهد کرد اما سال آینده فقط 920 هزار بشکه از این افت باز خواهد گشت. این موضوع می‌تواند این سازمان که سال‌ها به دلیل ظهور نفت شیل آمریکا در رنج بود را وارد یک دوره تنفس کند.

اوپک در گزارش ماهانه جولای گفته تقاضای جهانی در سال جاری 7 میلیون بشکه در روز برابر با 7/ 7 درصد کاهش می‌یابد. با این وجود، این سازمان تقاضای روزانه در سال آینده را 72/ 97 میلیون بشکه در روز برآورد می‌کند. این سطح از تقاضا نه تنها از سطح سال 2019، بلکه از تقاضای 2018 نیز پایین‌تر است.

آژانس بین‌المللی انرژی

آژانس که به کشورهای مصرف‌کننده نفت مشاوره می‌دهد، با وجود خوش‌بینی نسبت به چشم‌انداز طلای سیاه، هشدار داده رشد شدید موارد ابتلا و بازگشت قرنطینه می‌تواند روند بازیابی تقاضا را از ریل خارج کند. با این حال، این نهاد گفته سقوط تقاضا در فصل دوم سال به شدتی که قبل از این برآورد می‌شد، نبوده است. از سوی دیگر، موجودی انبارهای نفتی نیز که متورم شده‌اند به دلیل کاهش تولید اوپک‌پلاس، وضعیت بهتری خواهد داشت. قیمت‌های جهانی نفت در فاصله اواخر آوریل تاکنون بیش از دو برابر شده‌اند چراکه مصرف سوخت بالا رفته و عرضه کنترل شده است.

اما امواج کرونا کماکان تقاضا را تهدید می‌کنند. از این رو، IEA پیش‌بینی کرده نفت در حال طی مسیری است که تخریب تقاضایی به میزان 9/ 7 میلیون بشکه در روز یا حدود 8 درصد از تقاضای روزانه سال گذشته در سال 2020 رقم بخورد. به گفته آژانس، این موضوع با وجود اینکه همچنان یک رکورد در کاهش تقاضای سالانه به شمار می‌رود، به بدی که قبل از این فکر می‌شد، نیست. این نهاد ماه گذشته تخمین زده بود در سال جاری 3/ 8 میلیون بشکه در روز از تقاضا کاسته شود. این نهاد تخمین خود از تقاضای فصل دوم را هم به میزان 5/ 1 میلون بشکه در روز افزیش داده، هرچند هنوز هم برابر 17 درصد کاهش نسبت به همین دوره در سال 2019 است. همچنین آژانس گفته در فصل سوم سال، مصرف جهانی نفت حدود 14 درصد افزایش خواهد یافت و در این دوره به دلیل بازگشت فعالیت‌های اقتصادی به 3/ 94 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا

EIA نیز پیش‌بینی کرده تقاضای جهانی در سال 2020، 2/ 8 میلیون بشکه روزانه کمتر از سال گذشته باشد. بر این اساس، اداره اطلاعات انرژی آمریکا گفته تقاضای سال جاری و آینده به ترتیب به 89/ 92 میلیون بشکه و 88/ 92 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. EIA همچنین در مورد قیمت نفت نیز پیش‌بینی کرده بهای طلای سیاه در سال‌های 2020 و 2021، به ترتیب 4 و 2 دلار بیشتر از تخمین قبلی‌اش باشد. بر این اساس، این نهاد آمریکایی گفته قیمت نفت برنت در سال جاری و آینده به‌طور متوسط 5/ 40 و 7/ 49 دلار بر بشکه خواهد بود. سال گذشته برنت قیمتی برابر با 37/ 64 دلار در هر بشکه داشت. علاوه بر این، اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده بهای نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز در سال 2020 و 2021 برابر 55/ 37 و 7/ 45 دلار بر بشکه باشد که از سطح سال گذشته یعنی 02/ 57 دلار بسیار پایین‌تر است.

این نهاد برآورد خود از تولید آمریکا برای سال جاری را اندکی افزایش داده و به 63/ 11 میلیون بشکه در روز رسانده که 70 هزار بشکه بیشتر از تخمین ماه ژوئن آن است. علاوه بر این، به گفته این اداره، تولید نفت آمریکا سال آینده به 01/ 11 میلیون بشکه در روز خواهد رسید که 170 هزار بشکه بیشتر از برآورد قبلی است. همچنین پیش‌بینی شده است تولید نفت ایالات متحده در ماه جولای سال آینده به کمترین میزان خود یعنی 907/ 10 میلیون بشکه در روز برسد.

اوپک‌پلاس تمدید نکرد

شاید مهم‌ترین خبر در هفته‌ای که گذشت تحولات مربوط به جلسه اوپک‌پلاس برای تصمیم‌گیری در مورد تمدید یا عدم تمدید مرحله اول توافق کاهش تولید بود. همه پیش‌بینی‌ها و قرائن و شواهد حاکی از تمایل عربستان و روسیه به ورود به مرحله دوم توافق بود که به موجب آن کشورهای عضو میزان کاهش تولید خود را از 6/ 9 میلیون بشکه در روز به 7/ 7 میلیون بشکه می‌رسانند. همین اتفاق هم افتاد. چهارشنبه اعضای این گروه در یک جلسه تصمیم گرفتند از ماه آگوست میزان تولید خود را حدود 2 میلیون بشکه در روز افزایش دهند چراکه از نظر آنها اقتصاد جهانی در حال بهبود است و تقاضا رشد خواهد کرد. با این وجود وزیر انرژی عربستان، عبدالعزیز بن سلمان گفته رشد تولید اوپک‌پلاس «به سختی حس خواهد شد.» او در شروع جلسه ویدئو کنفرانس چهارشنبه گفت: «در حالی که وارد فاز بعدی توافق می‌شویم، عرضه اضافی ناشی از کاهش محدودیت تولید که برنامه‌ریزی شده بود، به مصرف داخلی خواهد رسید و در همین حال، تقاضا به مسیر رو به بهبود خود ادامه خواهد داد.» او افزود: «اقتصادهای سراسر جهان در حال بازگشایی هستند، هرچند این روند محتاطانه و تدریجی است. نشانه‌های بازیابی بی‌تردید اشتباه نیستند.» طی دو ماه آینده، کشورهایی مانند عراق و نیجریه که از سهمیه تولید خود تخطی کردند، به جبران در کاهش تولید می‌پردازند که تخمین زده شده به 842 هزار بشکه در روز افت تولید اضافی از سوی این کشورها بینجامد. البته اینکه چنین اعضایی که پیش از این به تعهد خود عمل نکرده‌اند، تا چه حد در ماه‌های آینده جبران کنند، مشخص نیست. علاوه بر این، نکته‌ای که وزرای انرژی روسیه و سعودی بر آن تاکید کرده‌اند مصرف داخلی تولیدی است که قرار است از ماه آینده طبق توافق افزوده شود. بر این اساس، عربستان گفته عملا ماه آینده چیزی به صادراتش اضافه نخواهد شد و به دلیل رشد تقاضای داخلی در این کشور در فصل تابستان به علت نیازهای سرمایشی، بر بازار جهانی نفت فشاری نخواهد آورد.