پس‌تاب‌ها معمولا فقط چند ساعت قبل از افول دوام می‌آورند و پس از آن دیگر دیده نمی‌شوند
ستاره‌شناسان پس‌تاب (afterglow) یک ستاره در حال افول را که 10 میلیارد سال نوری با ما فاصله دارد، مشاهده کرده‌اند. این پس‌تاب آن‌قدر دور است که فقط 3.8 میلیارد سال بعد از انفجار بزرگ (بیگ بنگ) رخ داده است و چشم‌اندازی از اوایل جهان هستی را ارایه می‌کند.
این پس‌تاب مربوط به یک انفجار اشعه گامای کوتاه است و از لحاظ فاصله، دومین انفجار اشعه گامای کوتاه و نخستین انفجاری است که ستاره‌شناسان موفق به دیدن پس‌تاب نوری متعاقب آن شده‌اند. ون فای فونگ، یکی از نویسندگان ارشد این پژوهش، می‌گوید: «ما اصلا انتظار نداشتیم که یک انفجار اشعه گامای کوتاه دور را کشف کنیم، چون (آن افتجارها) بسیار نادر و در حال افول هستند.»
«ما با تلسکوپ آن رخداد را ارزیابی می‌کنیم تا محیط پیرامونی آن را بررسی کنیم، چون شکل کهکشان آن اطلاعات زیادی درباره شرایط فیزیکی این سیستم‌ها به ما می‌دهد.»
اکنون پژوهشگران امیدوارند انفجار‌های بیشتری از این نوع ببینند؛ برخی از قوی‌ترین و روشن‌ترین انفجار‌ها در سراسر کهکشان که وقتی دو ستاره نوترونی با هم ترکیب می‌شوند، رخ می‌دهند - و به ما در درک بیشتر محیط پیرامونی آن‌ها کمک می‌کند.
کری پترسون، نویسنده اول این پژوهش، می‌گوید: «ما معتقدیم که نوک کوه یخ درباره انفجار اشعه گامای کوتاه در فاصله بسیار دور را کشف کرده‌ایم. این به ما انگیزه می‌دهد که مطالعات بیشتری درباره وقایع گذشته انجام دهیم و رخداد‌های آینده را بررسی کنیم.»
انفجار تازه کشف شده SGRB 181123B نام‌گذاری شده است و در مقاله‌ای در مجله Astrophysical Journal Letters به آن پرداخته شده‌است. انفجار اشعه گامای کوتاه در اثر ترکیب شدن دو ستاره نوترونی رخ می‌دهد و منجر به یک انفجار خیلی کوتاه و خیلی قوی اشعه گاما می‌شود که پرانرژی‌ترین نوع نور است. ستاره‌شناسان به‌طورکلی سالانه تعداد انگشت‌شماری از این انفجار‌ها را می‌بینند.
پس‌تاب‌ها معمولا فقط چند ساعت قبل از افول دوام می‌آورند و پس از آن دیگر دیده نمی‌شوند. این به معنای آن است که دانشمندان به‌ندرت قادر به شکار پس‌تاب قبل از ناپدیدشدن آن هستند.
دیدن پس‌تاب تازه کشف‌شده‌ای از راه دور، با خوش‌اقبالی و سرعت‌عمل میسر می‌شود. نخست، ماهواره رصدگر سویفت نایل گهرلز ناسا (Neil Gehrels Swift Observatory) پس‌تاب را رصد کرد و پس از آن، پژوهشگران توانستند با استفاده از رصدخانه بین‌المللی جمینای در هاوایی، آن را جست‌وجو کنند.
پترسون دراین‌باره می‌گوید: «ما توانستیم تصویر عمیق و واضحی از ساعات انفجار به دست آوریم. تصاویر جمینای بسیار روشن و واضحند و با استفاده از آن‌ها، توانستیم موقعیت آن کهکشان خاص را در اعماق فضا با دقت مشخص کنیم.»
این فاصله همچین به معنای آن است که انفجار اشعه گامای کوتاه هنگامی رخ داده است که این جهان تنها 30 درصد از سن امروزی‌اش را داشته است و به ستاره‌شناسان اجازه می‌دهد که ستاره‌های نیوتونی در حال ترکیب را به‌تقریب در دوران جوانی جهان، مشاهده کنند.
این کشف نشان می‌دهد که ستاره‌های نوترونی قادرند با سرعت ترکیب شوند. با محاسبه زمانی که لازم بوده تا متولد شوند، زندگی کنند، و نابود شوند (پیش از ترکیب با یکدیگر و انفجار)، می‌توان گفت که تمامی این روند در دورانی رخ داده که جهان تقریبا «نوجوان» بوده است.
منبع: ایندیپندنت
