مواد مسموم کننده گوش

مسمومیت گوش (ototoxicity) به آسیب گوش، به ویژه حلزون گوش، اعصاب شنوایی و وستیبول گوش بر اثر برخی مواد سمی اطلاق میگردد. اختلالات موقت و یا دایم بر روی حس تعادل و قوای شنوایی از جمله تاثیرات این قبیل مواد سمیت زا میباشد. غالب اوقات با قطع مصرف داروهای مضر دستگاه شنوایی، مشکلات شنوایی ایجاد شده بر طرف گردیده و قوای شنوایی به حالت اول باز میگردد. اما گاهی اوقات صدمات وارده دائمی بوده و حس شنوایی میتواند کاهش و یا کاملا از بین برود. تاکنون 130 دارو که اثر مسمومیت زایی آنها بر روی گوش اثبات گردیده، شناسایی شده است.

علایم مسمومیت گوش:

از دست رفتن موقت و یا دایم حس شنوایی-سر گیجه-زنگ زدن گوش-مختل شدن حس تعادل.

نکته: عناصر مسمویت زا میتوانند به شکل دارو (تزریق وریدی، خوراکی و یا قطره گوش) و یا به شکل بخارات سمی وارد جریان خون شوند.

مواد سمی برای گوش:

1- آنتی بیوتیک های گروه آمینوگلیکوزیدها (aminoglycosides): نظیر جنتمایسین (gentamicin)، کانامایسین (kanamycin)، آمیکاسین (amikacin)، نئومایسین (neomycin)، استرپتومایسین (streptomycin)، توبرامایسین (tobramycin)، آمـــــفـــــــــوتریسین (amphotericin)، کاپرئومایسین (capreomycin)، پارومومایسین (paromomycin)، دی هیدرو استــــرپتومایسین (dihydrostreptomysin)، نتیل مایسین (netilmycin)

2- دوز بالای آنتی بیوتیک های گــــروه ماکرولید ها (macrolides): اریترومایسین (erythromycin)، آزیترومایسین(azithromycin)، روکسی ترومایسین (roxithromycin)، دیریترو مایسین (dirithromycin)، کلاریترومایسین (clarithromycin).

3- سایر آنتی بیوتیکها: ونکومایسین (vancomycin)، سولفونامیدها (sulfonamides)

4- ادرار آورها: استازولامید(acetazolamide)، بومتانید(bumetanide)، اتاکرینیک اسید(ethacrynic acid)، فوروسمید (furosemide)، هیدرو کلرتیازید(hydrochlorthiazide).

5-ضد التهاب های غیر استروئیدی: آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک.(مصرف زیاد آنها باعث ایجاد زنگ گوش و کاهش شنوایی میشود)

6-داروهای ضد سرطان (شیمی درمانی): سیسپلاتین (cisplatin)، کاربوپــــلاتین (carboplatin)، بلئومایسین (bleomycine).

7-داروهای قلب: فلکائینید (flecainide)، متوپرولول (metoprolol)، پروپرانولول (propranolol)، کوئینیدین (quinidine).

8-داروهای ضد مالاریا: کوئینین سولفات (quinine sulfate).

9-سایر داروها: بلوک کننده های کانال کلسیم، دسفروکسامین(desferroxamine)، میزوپروستول(misoprostol).

10-کورتیکواستروئیدها: کورتیزون، استروئیدها.

11-حلال ها، بخارات سمی و مواد شمیایی: نظیر قلع، سرب، جیوه، منگنز، آرسنیک، تینرهای رنگ، بوتانول، بنزین، بوتیل نیتریت، کربن دی سولفاید، استایرن (styrene)، تولوئن (toluene)، تریکرواتیلن (trichloroethylene)، اگزیلن(xylene).

12-بی حس کننده ها: لیدوکائین.

13-الکل، کافئین و نیکوتین.

14- مصرف استامینوفن ایجاد مسمویت نمی کند. اما مصرف همزمان استامینوفن و هیدوروکودون (hydrocodone) حتی میتواند به ناشنوایی بینجامد.

نکته: کلیه داروهای ضد افسردگی و آرام بخشها در تعادل بدن ایجاد اختلال میکنند، اما این اثر ارتباطی به سمیت آنها بر روی گوش ندارد.

پیشگیری:

اجتناب از مصرف داروهای واجد سمیت برای گوش مگر زمانی که توسط یک پزشک متخصص تجویز شده باشد. همچنین کنترل دقیق میزان صحیح مصرف دارو الزامی است.